مراقبت از کودک در دو سال اول زندگی

شیر مادر در 6 ماه نخست تولد وی بسیار لازم و ضروری است. این کار علاوه بر اینکه یک رابطه عمیق عاطفی بین مادر و فرزند ایجاد می کند باعث می شود که نوزاد به خوبی تغذیه و رشد کند.

چگونگی تولید شیر

برای پی بردن به ارزش و اهمیت شیر مادر در تغذیه نوزاد، بهتر است از چگونگی تولید شیر در پستان مادر اطلاع پیدا کنیم. وقتی نوزاد سینه مادر را می مکد، اعصاب واقع در سر سینه، غده هیپوفیز را تحریک کرده و هورمون پرولاکتین ترشح می شود. این هورمون غده های شیر را وادار به تولید می نماید اولین شیری که نوزاد کمی بعد از تولد می خورد، شیری رقیق و کم چربی به نام شیر اولیه «آغور» است. این شیر اولیه نوزاد را در برابر بیماری ها ایمن می کند از آنجا که نوزاد در برابر میکروب ها بسیار حساس و آسیب پذیر است، ترشح این ماده بجا و به موقع است و هیچ چیز نمی تواند جای آن را بگیرد.

تولید و ترشح شیر بر اساس قاعده عرضه و تقاضا عمل می کند. یعنی هر چه نوزاد سینه مادر را بهتر بمکد ترشح شیر نیز بیشتر می شود. برای اینکه شیر کاملاً از سینه خارج شود، اثر نوزاد باید هنگام مکیدن پستان روی سینوس ها قرار بگیرد و به آنها فشار وارد کند، توجه داشته باشید که نوزاد باید هاله پستان را بمکد، نه سر پستان را، اگر نوزاد سر پستان را مک بزند، فقط مقدار کمی شیر ترشح می شود و سر سینه به علت کوشش بیهوده ای که نوزاد برای رفع گرسنگی می کند صدمه می بینید.

فایده های شیر مادر به نوزاد

به علت عدم آگاهی از شیردادن به نوزاد مادران تصور می کنند رابطه بین مادر و نوزاد هنگام شیر خوردن نوزاد، یک رابطه یک طرفه و فقط به نفع نوزاد است. وقتی نوزاد پستان مادر را می مکد، هورمونی به نام پرولاکتین در بدن مادر ترشح می شود که در جریان خون مادر می ریزد این ماده معجزه گر در جریان خون مادر سیر کرده و او را در انجام وظایف مادری راهنمایی می کند.

پرولاکتینی که در اثر تغذیه نوزاد تولید می شود برای بسیاری از مادران دارای تأثیر و اهمیت ویژه ای است به خاطر این هورمون مادر عشق عمیقی نسبت به نوزاد پیدا می کند بدون اینکه کسی او را به این امر تشویق کند. این هورمون بهترین و موثرترین محرک برای ایجاد این احساس و برقراری ارتباط عاطفی است. شیر دادن به نوزاد باعث می شود بدن مادر بعد از زایمان زودتر به حالت عادی باز گردد. هنگامی که نوزاد سینه مادر را می مکد، هورمونی دیگری نیز در بدن مادر آزاد می شود که نام آن آکسی توسین است این هورمون به رحم کمک می کند تا زودتر جمع شده و به حالت عادی باز گردد. اگر بلافاصله بعد از تولد نوزاد را روی سینه مادر بگذارند تا سینه مادر را بگیرد، ترشح این هورمون بیرون آمدن جفت را آسان تر می سازد، رگ های خونی را می بندد و خون ریزی را به حداقل می رساند. همچنین شیر دادن به نوزاد برای مادرانی که مشغله کاری زیادی دارند و در نتیجه احساس خستگی می کنند نیز به مادران احساس آرامش و خستگی آنها را بر طرف می کند پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) نیز می فرمایند هیچ شیری که کودک با آن تغذیه شود، با برکت تراز شیر مادر نیست شیر مادر بهترین و کامل ترین غذا برای نوزاد است.

چگونگی از شیر گرفتن

بسیار اتفاق می افتد که در نتیجه عادت کودکان به غذاهای مایع و خصوصاً شیر این وضعیت به سادگی صورت نمی گیرد و اغلب کودکان به خصوص در سال دوم زندگی، نوعی بی میلی به غذاهای نیمه سفت یا سفت از خودشان نشان می دهند. متأسفانه برخی از مادران به دلیل اینکه کودک را از شیر بگیرند، سر پستان خود را با موادهای تندی مثل فلفل آغشته می کنند، این کار مادر برای کودک مضر است به هر صورت باید توجه داشت که از شیر گرفتن کودک امری است که لزوماً باید به تدریج صورت گیرد و از شش یا هفت ماهگی به بعد باید همراه با شیر غذاهای مایع و سپس نیمه سفت دیگری نیز به کودک داده شود. همچنین چون مسئله از شیر گرفتن تأثیر مهم در رشد عاطفی و روانی می گذارد، باید به لحاظ عاطفی و روانی نیز به این مسئله توجه کرد که از شیر گرفتن برای کودک چنین تصوری را به همراه نیاورد که او از محبت یا توجه محروم شده است.

منبع : ماهنامه کودک / شماره 126