قطعنامه شورای امنیت علیه تل آویو

در اقدامی بی سابقه و در پی عدم مخالفت دولت آمریکا، شورای امنیت توانست قطعنامه ای را در محکومیت شهرک سازی های رژیم اسرائیل در سرزمین های اشغالی به تصویب برساند. اقدامی که از یک سو خشم مقامات ارشد رژیم اسرائیل و از سوی دیگر، ناخرسندی و انتقاد حامیان سرسخت آمریکایی این رژیم را برانگیخته است. اما اهمیت این قطعنامه از کجا ناشی می شود؟

بخش سیاست تبیان

شورای امنیت سازمان ملل در قطعنامه ای که بدون وتو تصویب شد، خواستار توقف شهرک سازی اسرائیل در سرزمین های فلسطینی ها شد. آمریکا به طور غیرمنتظره این مصوبه وتو نکرد و به آن رأی ممتنع داد. به عبارت دیگر، نماینده آمریکا در سازمان ملل به این مصوبه رأی ممتنع و 14 عضو دیگر شورای امنیت به آن رأی مثبت دادند.

پیش نویس این قطعنامه را مالزی، سنگال، نیوزلند و ونزوئلا به شورای امنیت ارائه کرده بودند. مصر قبلاً خواستار به تعویق انداختن این قطعنامه شده بود؛ اما برخی کشورهای دیگر عضو شورای امنیت در به رأی گذاشتن قطعنامه اصرار داشتند. قطعنامه شورای امنیت، شهرک سازی رژیم اسرائیل در اراضی فلسطینی را «نقض حقوق بین الملل» و «مانعی در برابر راه حل دو دولت» توصیف کرده است.

رأی ممتنع آمریکا به مصوبه شورای امنیت، تحولی مهم در سیاست آمریکا در ارتباط با شهرک سازی رژیم اسرائیل در اراضی فلسطینی ها تلقی می شود. با این حال سامانتا پاور، نماینده آمریکا در سازمان ملل تأکید کرد آمریکا همچنان خود را به تأمین امنیت رژیم اسرائیل متعهد می داند. نماینده آمریکا در عین حال رأی ممتنع را به معنی تأکید کشورش بر راه حل «دو دولت» به عنوان راه دستیابی به صلح در خاورمیانه دانست.

واکنش های مثبت و منفی

صائب عریقات، مذاکره کننده ارشد فلسطینی، با استقبال از این تصمیم به «رویترز» گفت: «این روز پیروزی حقوق بین الملل، پیروزی برای زبان متمدنانه و گفتگو و رد نیروهای افراطی در اسرائیل است». در مقابل، ران پروسور، نماینده رژیم اسرائیل در سازمان ملل، از رأی ممتنع آمریکا انتقاد کرد و گفت تردیدی ندارد که با روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا و همچنین آغاز به کار دبیر کل جدید سازمان ملل، نقطه عطفی در روابط رژیم اسرائیل و سازمان ملل رقم خواهد خورد.

گفتنی است دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا، در واکنش به این قطعنامه در صفحه توئیتر خود نوشت: «برای سازمان ملل هم اوضاع از بعد 20 ژانویه متفاوت خواهد بود». اشاره ترامپ به تاریخی است که قرار است ریاست جمهوری وی به طور رسمی آغاز شود.

اما شدیدترین واکنش متعلق به بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل بود که این قطع نامه را «شرم آور» و «ضد اسرائیلی» خواند و گفت که رژیم اسرائیل به این قطع نامه عمل نخواهد کرد. نتانیاهو در بیانیه ای گفت: «زمانی که شورای امنیت هیچ کاری برای متوقف کردن کشتار نیم میلیون نفر در سوریه نمی کند، با بی شرمی علیه تنها دموکراسی واقعی خاورمیانه، اسرائیل، دست به یکی می کند و دیوار ندبه را منطقه اشغالی می خواند».

نخست وزیر رژیم اسرائیل مدعی شد که «دولت اوباما پشت پرده درباره این قطع نامه تبانی کرد. اسرائیل منتظر است با رئیس جمهور منتخب دونالد ترامپ و همه دوستانمان در کنگره، هم از حزب جمهوری خواه و هم از حزب دموکرات، همکاری کند تا آثار مخرب این قطع نامه نامعقول را خنثی کند».

افزون بر این موضع گیری ها، رژیم اسرائیل در واکنش به تصویب قطعنامه برای پایان دادن به شهرک سازی این رژیم در اراضی اشغالی فلسطین، سفرای کشورهای نیوزلند و سنگال در تل آویو را احضار کرد. دفتر نتانیاهو در بیانیه ای همچنین اعلام کرد به وزارت خارجه اسرائیل دستور داده شده برنامه های کمک رسانی به سنگال را قطع کند. نیوزلند و سنگال، در کنار مالزی و ونزوئلا چهار کشوری بودند که پس از عقب نشینی مصر از رأی گیری درباره قطعنامه ضد شهرک سازی بار دیگر آن را به جریان انداختند.

اهمیت این قطعنامه چیست؟

قطعنامه ای که شب گذشته به تصویب شورای امنیت رسید، با استفاده از لفظ «قدرت اشغالگر» برای رژیم اسرائیل، تعهد این رژیم برای «پایبندی موشکافانه» به مسئولیت ها و تعهداتش به موجب کنوانسیون چهارم ژنو را یادآور شده است.

این قطعنامه همچنین «تمامی اقداماتی که با نقض قوانین بین المللی و قطعنامه های مرتبء به قصد تغییر ماهیت، وضعیت و ترکیب جمعیت سرزمین فلسطین و بیت المقدس شرقی انجام می شوند، از جمله اقداماتی نظیر ساخت و ساز و توسعه شهرک ها، انتقال شهرک نشین های اسرائیلی، غصب زمین، تخریب منازل و جابجایی شهروندان فلسطینی» را محکوم می کند.

مصوبه شورای امنیت به علاوه از ادامه شهرک سازی ها که «به نحو خطرناکی» راهکار دو دولتی را تهدید می کند ابراز نگرانی کرده است. قطعنامه یاد شده همچنین آنچه «اقدامات خشونت آمیز علیه شهروندان، اعم از اقدامات تروریستی و اقدامات تحریک آمیز، تحریک به خشونت و تخریب» خوانده شده را نیز محکوم می کند.

این قطعنامه تأکید می کند که رژیم اسرائیل می بایست فوراً و کاملاً تمامی فعالیت های شهرک سازی در اراضی اشغالی فلسطین، از جمله بیت المقدس شرقی را متوقف کرده و به تمامی تعهداتش در این زمینه کاملاً عمل کند. قطعنامه مذکور همچنین تأکید می کند که هیچ تغییری در مرزهای 4 ژوئن 1967، از جمله درباره بیت المقدس را مگر تغییرات مورد توافق طرف ها از طریق مذاکره، به رسمیت نخواهد شناخت.

افزون بر این، قطعنامه اخیر از تمامی کشور ها می خواهد با در نظر گرفتن پاراگراف 1 این قطعنامه در تعاملات خود بین اراضی مربوط به رژیم اسرائیل و اراضی اشغال شده از سال 1967 تمایز قائل شوند. به علاوه، از همه طرف ها می خواهد در راستای ترویج صلح و امنیت به تلاش های جمعی برای آغاز مذاکرات معتبر بر سر موضوعات مربوط به فرایند صلح خاورمیانه طبق چارچوب زمانی مطرح شده در بیانیه 21 سپتامبر 2010 گروه چهار خاورمیانه متوسل شوند.