برکت؛ روایتی خیلی دور و خیلی نزدیک به زیست اجتماعی ایران
رمان «برکت» مخاطبش را با فضایی مواجهه می‌کند که نه خیلی دور از ذهن مخاطب اوست و نه چندان نزدیک به زندگی معمول ایرانی و همین مساله مهمترین عامل جذابیت مطالعه رمان است.
در آستانه اهدای نهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد، خبرگزاری مهر نگاهی کوتاه و گذرا بر نامزدهای بخش رمان این جایزه ادبی خواهد داشت و نامزدهای این بخش که به نوعی مهمترین بخش این جایزه بوده و برگزیده آن، برگزیده مهمترین جایزه ادبی سال کشور محسوب می‌شود را مرور می‌کند.
برای یک طلبه داستان‌نویس، ممیزی کتاب شاید موضوعی غریب و دور از باور به شمار بیاید اما وقتی در وادی انتشار کتاب بیافتد و چهار اثر داستانی خود را نه شامل ممیزی که غیرقابل چاپ ببیند، آنگاه بدون شک تصوری تازه از نویسندگی و انتشار کتاب پیدا می‌کند و در نهایت نیز آنچه می‌نویسد و راه به بازار کتاب پیدا می‌کند، اثری به غایت متفاوت با سایر آثار او خواهد بود.
رمان «برکت» نوشته ابراهیم اکبری دیزگاه حاصل چنین اتفاقی است، رمانی که پس از غیرقابل انتشار شمرده شدن بیش از سه اثر داستانی نویسنده آن و با سرخوردگی ناشی از آن نوشته می‌شود اما شوق و شور قلم نویسنده‌اش در بیان آنچه در سر داشته، رمانی را خلق می‌کند که تصاویری ناب و بکر از زندگی روحانیت و باورها و تصورهای مبتنی بر این زندگی را در خود دارد.
از نگاه جامعه‌شناسی بیت و ساختار زیستی روحانیت یکی از جذاب‌ترین موضوعاتی زیست اجتماعی ایران معاصر به شمار می‌رود که به دلیل محدودیت‌های بسیار اجتماعی و اقتصادی و حتی دینی، تاکنون گزارش‌های کمی از آنچه در بطن آن در حال اتفاق است به بیرون منتقل شده است با این همه اکبری‌دیزگاه با رمان «برکت» روایتی بکر و دست‌نخورده از این نوع از زیست به بیرون منتقل شده است.
دیزگاه با تکیه بر آموزش‌ها و زیست طلبگی خود و نیز با توجه به تجربه حضور در سفرهای تبلیغی به روستاهای مختلف کشور، روایتی از سفر تبلیغاتی یک روحانی به روستایی را در ماه رمضان روایت می‌کند. این روستا که مردمش به ظاهر دل خوش و نتیجه‌ای از فعالیات روحانیت در روستای خود در طول سال‌های قبل ندیده‌اند، استقبال سردی از وی به جای می‌آوردند اما این همه ماجرا نیست. طلبه جوان با حضور در بطن زندگی اجتماعی این روستا به ساختارهای زیستی و فکری مختلف و آشفته‌ای برخورد می‌کند که ایجاد همزیستی میان آنها گاه از توان وی خارج است.
روی دوم سکه این روایت اما زندگی شخصی یک روحانی جوان است. جوانی که در دانشگاه تهران دانشجوی رشته عکاسی بوده و پس از آن رو به طلبگی آورده است. حاصل زندگی اجتماعی قبل از طلبگی برای او همسری است که به طبقه اجتماعی متفاوتی نسبت به وی اختصاص داشته و ملتزم به شعائر نیز نیست. طلبه جوان با وجود اینکه در پی عشقی زودگذر تن به ازواج با او سپرده است اما حالا در دوراهی چگونگی مواجهه با همسرش نیز گرفتار آمده است.
دیزگاه در رمان برکت از سویی به ساختار روایی منحصر به فردی دست پیدا کرده که مبتنی بر تلفیق روزنوشت‌ها و دیده‌های روحانی جوان در روستاست. از سوی دیگر او توانسته مختصاتی دقیق از زندگی و زیست طبقه‌ای کمتر شناخته شده از اجتماع ایرانی را در روایت داستانی خود وارد کند و بدون آنکه به قضاوت و یا حکم دادن درباره خوبی و بدی کسی بنشیند آنها را در مواجهه با روحانی جوان به سوی سرنوشتی محتوم و البته کاملا باور پذیر و غیر شعاری هدایت کند.
ویژگی دیگر رمان برکت را می‌توان در طنز زیرپوستی و جذاب آن خلاصه کرد که در سراسر داستان احساس می‌شود و لذت بخشی قابل وجهی را در خوانش داستان میسر می‌کند.
«برکت» با این وصف یکی از متفاوت‌ترین آثار داستانی این روزهای ادبیات ایران است که مخاطبش را با فضایی مواجهه می‌کند که نه خیلی دور از ذهن مخاطب اوست و نه چندان نزدیک به زندگی شهری و معمول جامعه ایرانی و همین مساله مهمترین عامل کشش و جذابیت برای مطالعه رمان است
«برکت» را نشر کتابستان معرفت منتشر کرده است.
منبع: خبرگزاری مهر
