تبیان، دستیار زندگی
طبق ماده 1107 قانون مدنی، نفقه عبارتست از هنه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، وسایل منزل، هزینه های درمانی و هر آنچه را به صورت عدت با احتیاج لازمه زندگی وی باشد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آیا زنان شاغل مستحق دریافت نفقه هستند؟

طبق ماده 1107 قانون مدنی، نفقه عبارتست از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسكن، البسه، غذا، وسایل منزل، هزینه های درمانی و هر آنچه را به صورت عادت یا احتیاج لازمه زندگی وی باشد.

بخش حقوق تبیان

نفقه

یک وکیل دادگستری گفت: زن، تنها زمانی می تواند نفقه را مطالبه كند كه از شوهر خود تمكین کند.البته قانون میزان دقیقی برای نفقه مسخص نكرده و بیان نكرده كه مثلا نفقه روزانه زن بیست هزار تومان باشد، بلكه نفقه را بر مبنای نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن و منطبق با عرف زمان و مكان زندگی زوجین دانسته است.

"مهدی محمدزاده" وكیل پایه یك دادگستری در تعریف نفقه، شروط پرداخت آن توسط مرد به همسر و افراد واجب النفقه، ضمانت اجرای عدم پرداخت نفقه و ... پرداخته است كه در ادامه می خوانید.

معنای نفقه چیست؟

نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن، از قبیل مسكن، البسه، غ ذا، اثاث منزل، و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض و زوج مكلف است همه آن ها را متناسب با وضعیت خانوادگی و اجتماعی زن فراهم کرده و در اختیار وی قرار دهد.

آیا در انواع ازدواج (دایمی و منقطع) مرد مكلف به پرداخت نفقه است؟

در ازدواج دائم، نفقه زن بر عهده زوج بوده ولی در نكاح منقطع كه اصطلاحا به آن "صیغه موقت" می گویند، زوج ملزم به پرداخت نفقه نیست مگر در عقد، شرط شده باشد.

آیا برای پرداخت نفقه شرطی وجود دارد؟ ویژگی های نفقه همسر چیست؟

زمانی زن، می تواند نفقه مطالبه كند كه از شوهر خود تمكین کند و البته شرط لزوم پرداخت نفقه اقارب(مثلا نفقه پدر، مادر و یا اولاد) توانمندی نفقه دهنده و نیازمندی اقارب است، در حالی که چنین شرطی در پرداخت نفقه همسر وجود ندارد.
حتی در صورتی که زن دارای اموال و دارایی نیز باشد، باز هم می تواند نفقه خود را از شوهر مطالبه کند و شوهر مکلف به پرداخت آن است،
در صورتی که شخصی توانایی پرداخت نفقه همه افراد واجب النفقه را ندارد درقدم نخست و قبل ازدیگر اقارب باید نفقه همسرش را پرداخت کند. بنابراین درصورت فقر و اعسار زوج، دادگاه باید این حق تقدم را رعایت کند.

زمانی زن، می تواند نفقه مطالبه كند كه از شوهر خود تمكین کند و البته شرط لزوم پرداخت نفقه اقارب(مثلا نفقه پدر، مادر و یا اولاد) توانمندی نفقه دهنده و نیازمندی اقارب است، در حالی که چنین شرطی در پرداخت نفقه همسر وجود ندارد.

ضرورت پرداخت نفقه دیگران تنها ناظر به زمان آینده است و اگر در گذشته به هر دلیلی پرداخت نشده باشد دین حساب نشده و نفقه دهنده ازین بابت مدیون نیست اما نفقه ایام گذشته وآینده همسربر شوهر لازم است. بنابراین اگر نفقه زمان گذشته همسر به دلایلی پرداخت نشده باشد شوهر او مدیون است و همسر می تواند نفقه ایام گذشته خودرا را نیز مطالبه کند.

تمكین و مصادیق آن

در اصطلاح حقوقی، تمكین عبارت است از برآوردن نیازهای شوهر و اجابت كردن خواسته های مشروع وی. زن نیز در مقابل مكلف است نیازهای جسمی و مشروع شوهر خود را بر آورده كند، مگر در دوران بیماری كه او را از انجام این وظیفه باز می دارد. زن ملزم به تامین خواسته های خلاف شئون اخلاقی یا مغایر با سلامت جسم و روح و یا روش های انحرافی نیست ولی جز در مواردی كه گفته شد اگر از شوهر خود تمكین نكند، شوهر می تواند از پرداخت نفقه خودداری ورزد.

یكی دیگر از موارد تمكین اقامت در اقامتگاه دایمی شوهر است، یعنی زن برای دریافت نفقه باید در خانه شوهر زندگی كند مگر آن كه حین وقوع عقد شرطی جز این شده باشد و مورد سوم، الزام زن به حسن معاشرت با شوهر خویش است.

اگر زن بدون دلیل موجه خانه را ترك كند چه خواهد شد؟

اگر زن بدون دلیل موجه و بدون موافقت شوهر خانه را ترك كند و حتی در خانه پدر و مادر خویش اقامت کند مرد می تواند از دادن نفقه امتناع ورزد.
زنی كه بدون دلیل موجه از تمكین خودداری ورزد، ناشزه، یعنی نافرمان و خاطی نامیده می شود که در این صورت مرد می تواند علاوه بر عدم پرداخت نفقه از دادگاه تقاضای طلاق كند یا درخواست ازدواج مجدد کند.

اگر زن خود درآمد مستقلی داشته باشد، بازهم مستحق نفقه است؟

در صورتی كه زن درآمد مستقلی داشته باشد مرد را از پرداخت نفقه معاف نمی كند. چرا که پرداخت نفقه بر عهده مرد بوده و باید آن را در حد استطاعت پرداخت کند.

آیا ضمانت اجرایی برای عدم پرداخت نفقه توسط زوج وجود دارد؟

دو نوع ضمانت اجرا برای خودداری مرد از پرداخت نفقه وجود دارد: اول شكایت حقوقی؛ چنانچه زنی بخواهد نفقه ایام گذشته خود را طلب کند فقط با ارائه دادخواست حقوقی می تواند آن را دریافت کند به این صورت که زوجه پس از خرید دو نسخه دادخواست می بایست خواسته خود را در آنها قید کند و چون دعوای نفقه مالی است به میزان مبلغ مورد مطالبه تمبر الصاق و آن را به دادگاه خانواده تقدیم نماید وی می تواند در دادخواست خود هزینه دادرسی را نیز مطالبه نماید . در صورت عدم توانایی مرد به پرداخت نفقه و یا اینکه به هیچ طریق نتوان مرد را مجبور به پرداخت نفقه کرد و یا مالی هم از او بدست نیاید که از آن محل نفقه زن پرداخت شود زن می تواند دادخواست طلاق تنظیم کند.

اگر زن بدون دلیل موجه و بدون موافقت شوهر خانه را ترك كند و حتی در خانه پدر و مادر خویش اقامت کند مرد می تواند از دادن نفقه امتناع ورزد.

نكته دوم شكایت كیفری است به این معنی كه زن در یک برگه عادی شکایت خود را نوشته و آن را به دادگاه ارائه می دهد در این صورت به شکایت وی خیلی سریع رسیدگی شده و مرد ملزم و محکوم به پرداخت نفقه خواهد شد در این صورت اگر مرد از پرداخت نفقه خودداری کند به زندان اعزام می شود البته لازم به ذکر است که نفقه مربوط به زمان حال از طریق کیفری قابل مطالبه و نفقه مربوط به گذشته با ارائه دادخواست حقوقی قابل پرداخت است. ضمن این كه براساس ماده 642؛ " هر کس با داشتن استطاعت مالی نفقه زن خود را در صورت تمکین ندهد یا از تادیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع نماید دادگاه او را به سه ماه ویک روز تا پنج ماه حبس محکوم می کند."

آیا زن می تواند نفقه سال های گذشته را هم مطالبه كند؟

در مورد زن این امتیاز وجود دارد كه می تواند نفقه ایام گذشته را نیز مطالبه نماید؛ این در حالی است كه در مورد فرزندان مشترك، الزام مرد به پرداخت نفقه از تاریخ تقدیم دادخواست امكان پذیر است؛ یعنی فرزندان نمی توانند مدعی عدم پرداخت نفقه در گذشته شوند.

نفقه در مدت عقد و قبل از ازدواج چگونه است؟

در مدت فاصل میان عقد و انجام ازدواج نفقه ای به زن تعلق نمی گیرد مگر اینکه زن جهت شروع به زندگی اعلام آمادگی کرده باشد ولی مرد از بردن همسرش خودداری کند که در این صورت زن مستحق دریافت نفقه است. در این صورت زوجه باید بتواند ادعای خود را ثابت کند یعنی یا باید به نزدیکترین مجتمع قضایی محل سکونت خود مراجعه سه برگ اظهار نامه دریافت و آمادگی خود را اعلام یا اینکه چند نفر را به شهادت بگیرد و استشهادیه ای تنظیم کند، ضمن این كه ماده 1085 قانون مدنی آورده است: " زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط به اینکه مهر اوحال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود."


منبع: باشگاه خبرنگاران جوان