تبیان، دستیار زندگی
در انقلاب مشروطه مطبوعات مهمترین ركن تشكیلاتی و تبلیغاتی به شمار می رفت. تا آنجا كه می توان گفت مطبوعات و روزنامه نویس ها سلاح قاطع انقلاب مشروطه به حساب می آمدند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تأسیس روزنامه مجلس در 3 آذر 1285شمسی

در انقلاب مشروطه مطبوعات مهمترین ركن تشكیلاتی و تبلیغاتی به شمار می رفت. تا آنجا كه می توان گفت مطبوعات و روزنامه نویس ها سلاح قاطع انقلاب مشروطه به حساب می آمدند.

بخش تاریخ ایران و جهان تبیان
تأسیس روزنامه مجلس در 3 آذر 1285شمسی

دستور چاپ روزنامه ای برای مجلس

بدین ترتیب مطبوعات ملی كه قبل از مشروطه در خارج از كشور به چاپ می رسیدند و منبع اصلی خبرهای داخلی و خارجی برای مردم و انقلابیون پایتخت و دیگر شهرها به حساب می آمدند، پس از تشكیل مجلس به داخل كشور منتقل گشتند.

در این دوران مبحث اصلی مطبوعات كشور به آزادی شخصی و آزادی مطبوعات اختصاص یافت و به موجب اصول متمم قانون اساسی حقوق و آزادی هایی به نفع افراد و اتباع كشور، با عنوان حقوق ملت ایران منظور گردید و به اصول 8 تا 25 راجع به تساوی در برابر قانون، مالكیت خصوصی و آزادی های فردی؛ چون آزادی شخصی، آزادی كار، آزادی كسب و تجارت، آزادی معاملات و آزادی تعلیم و تربیت و آزادی اجتماعات، آزادی عقیده و آزادی مطبوعات پرداخته شد.

در اصل بیستم متمم قانون اساسی چنین ذكر شده است:
"عامه مطبوعات غیر از كتب ضلال و موارد مضره به دین اسلام آزاد و ممیزی در آنها ممنوع است ولی هر گاه چیزی مخالف قانون مطبوعات در آنها مشاهده شود، نشر دهنده یا نویسنده بر طبق مطبوعات مجازات می شود. اگر نویسنده معروف و مقیم ایران باشد و طابع و موزّع از تعرض مصون هستند."

همچنین در اصل سیزدهم قانون اساسی ذكر شده است:
مذاكرات مجلس از برای آنكه نتیجه آنها به مورد اجرا گذارده تواند شد باید علنی باشد. روزنامه نویس و تماشاچی مطابق نظامنامه داخلی مجلس حق حضور و استماع دارند، بدون اینكه حق نطق داشته باشد. تمام مذاكرات مجلس را روزنامه ها می توانند به طبع برسانند بدون تحریف و تغییر معنی تا عامه ناس از مباحث مذاكره و تفصیل گزارشات مطلع شوند. هر كس صلاح اندیشی در نظر داشته باشد در روزنامه عمومی بنگارد تا هیچ امری از موارد در پرده و بر هیچكس مستور نماند. لهذا عموم روزنامه جات مادامی كه مندرجات آنها مخل اصلی از اصول اساسیه دولت و ملت نباشد مجاز و مختارند كه مطالب مفیده عام المنفعه را همچنان مذاكرات مجلس صلاح اندیشی خلق را بر آن مذاكرات به طبع رسانیده و منتشر نمایند و اگر كسی در روزنامه جات و مطبوعات بر خلاف آنچه ذكر شده و به اغراض شخصی چیزی طبع نماید یا تهمت و افترا بزند قانونا مورد استنطاق و محاكمه و مجازات خواهد شد.

فرمان مظفرالدین شاه و امتیازش برای میرزا محسن مجتهد

به همین منظور دستور تأسیس روزنامه مجلس داده شد و در 3 آذر 1285ق در هشت صفحه با چاپ سربی منتشر گشت. در این روزنامه علاوه بر درج اخبار خارجی و داخلی كلیه مذاكرات مجلس شواری ملی منعكس می شد. و در هفته چهار شماره منتشر می گردید.

امتیاز روزنامه به موجب فرمان مظفرالدین شاه به عهده میرزا محسن مجتهد در اوان مشروطیت قرار گرفته و مدیریت آن با سید محمد صادق حسینی طباطبایی و سردبیری آن با ادیب الممالك فراهانی بود. از خصوصیات این روزنامه این بود كه آزاد بود و مشمول سانسور نگشت.
فرمان مظفرالدین شاه

جناب اشرف صدر اعظم چون روزنامه موسومه به مجلس كه اجازه طبع آن داده شده است اول روزنامه ایست كه در بر گیرنده مقالات مفیده راجع به خیر عامه و مصالح امور ملكیه و ملیه و حفظ شرایط دولت خواهی به آزادی قلم و مخصوص و ممتاز خواهد بود و لازم است در تحت نظر و صوابدید شخصی باشد كه جامع اطلاعات علمیه و شرعیه و سیاسیه و درستی و دیانت او كاملا معلوم و مشهود باشد لذا به موجب این دستخط مبارك جزئی و كلی این امر مهم را از انتخاب اعضاء و تعیین وقایع نگاران و كیفیت طبع و نشر و غیره به جناب آقای میرزا محسن مجتهد سلمه الله كه علاوه بر جامعیت مراتب مرقومه از خانواده بزرگ محترم و مقبول عموم ملت و محل كمال اعتماد دولت و به مراتب دولتخواهی و وطن دوستی متجلی و به معلومات عصر جدید بصیر و مطلع هستند مرحمت و به عهده كفالت و درستی ایشان واگذار و این امتیاز بزرگ را به ایشان عنایت فرمودیم تا مجلس از بی غرضان خبیر و دولتخواهان بصیر تأسیس و تشكیل نموده با كمال دولتخواهی و نهایت دقت و مراقبت این امر مهم را عاجلا به حسن ترتیب قرین انجام دارند.
شعبان 1324ق.


منبع: موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی(پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران/مشروطیت)