کلید پیروزی طریق القدس

رزمندگان اسلام با تکیه بر روحیه شهادت طلبی و شجاعت، عملیات غرورآفرین طریق القدس را به مرحله اجرا درآوردند؛ عملیاتی که در آن با خلاقیت در طراحی و طرح ریزی تاکتیک های مناسب و غافلگیری دشمن؛ شهر بستان از اشغال آزاد شد و متجاوزان ضربه مهلکی خوردند. امام خمینی (ره) این عملیات را فتح الفتوح نامیدند.

حمله سراسری رژیم بعث عراق به مرزهای ایران در 31 شهریور 1359 هجری خورشیدی که با حمایت های آشکار و پنهان قدرت های جهانی همراه بود به اشغال، بخش هایی از شهرهای کشورمان منجر شد که جوانان این مرزوبوم هم به این تجاوزها پاسخ کوبنده ای دادند و نیروهای نظامی در ارتش و سپاه؛ عملیات های متعددی را به منظور بازپس گیری منطقه های اشغالی طراحی و تدارک دیدند که عملیات «طریق القدس» یکی از افتخارآمیزترین آن ها است.

این عملیات با فرماندهی مشترک ارتش جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران و باهدف آزادسازی شهر بستان به مرحله اجرا درآمد. پس از اجرای موفقیت آمیز عملیات ثامن الائمه (ع) که به شکست حصر آبادان و آزادسازی سرزمین های وسیعی انجامید اما هنوز سه منطقه مهم بستان، سوسنگرد و نواحی غرب رودخانه کرخه در تصرف رژیم بعثی قرار داشت، همچنین نتایج به دست آمده از عملیات طریق القدس نشان داد طراحی و انجام دادن عملیات های گسترده با سبک و شیوه های جدید امکان پذیر است و فرماندهان سپاه و ارتش در جلسه های متعددی شرایط جدید را بررسی و راهبردهای نوینی مبتنی بر آن موقعیت تعریف کردند که سه هدف انهدام هر چه بیشتر ماشین جنگی عراق، دست یافتن به مواضعی مناسب جهت کم کردن خطوط پدافندی و آماده شدن برای اجرای عملیات نهایی و آزادسازی گام به گام منطقه های اشغالی را دنبال داشت.

برپایه این راهبردها، 12 طرح موسوم به «کربلا» تهیه شد که با توجه به میزان تناسب توان نیروها با ظرفیت موردنیاز منطقه عملیاتی، وضعیت دشمن از جنبه نظامی و نیز اهمیت منطقه عملیاتی از عوامل اصلی در تعیین تقدم هر یک از طرح های مزبور بود بر همین پایه، پس از بحث های مختلف میان فرماندهان سپاه و ارتش عملیات طریق القدس به عنوان نخستین گام از سلسله عملیات کربلا طراحی و به مرحله اجرا درآمد.

عملیات طریق القدس در نیمه شب هشتم آذر 1360 با رمز «یا حسین (ع)» آغاز شد و تا 15 آذر ادامه یافت و ضربه سهمگین و جبران ناپذیری بر پیکره نیروهای بعث وارد آمد و دشمن بسیاری از نیروها، مهمات و تجهیزات خویش را از دست داد در این عملیات 170 دستگاه تانک و نفربر، 200 دستگاه خودرو، 13 فروند هواپیمای جنگی و چهار فروند بالگرد نیروهای بعث از میان رفتند.
به مناسبت سالروز اجرای عملیات طریق القدس با «مسعود بختیاری» افسر عملیات قرارگاه نیروی زمینی ارتش در این عملیات به گفت و گو پرداخت.

بختیاری در تشریح وضعیت جبهه های جنگ در زمان انجام دادن عملیات طریق القدس گفت: این عملیات در هشتم آذر 1360 خورشیدی در غرب سوسنگرد آغاز شد و در زمان اجرای این عملیات 16 هزار کیلومتر از سرزمین های ایران در تصرف اشغالگران رژیم بعث قرار داشت و نیروهای ایرانی در ارتش، سپاه و بسیج در حالی به مصاف دشمن متجاوز رفتند که این کشور با حمایت های مادی، تسلیحاتی و اطلاعاتی قدرت های بزرگ جهانی به لحاظ نظامی و تجهیزاتی در موقعیت برتری قرار داشت و به این دلیل توانسته بود تا منطقه های وسیعی از خاک کشور را به تصرف خویش درآورد.

افسر عملیات قرارگاه نیروی زمینی ارتش در عملیات طریق القدس با اشاره به پیروزی های چشمگیر و قاطع نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در عملیات ثامن الائمه (ع) که به شکست حصر آبادان و آزادسازی سرزمین های وسیعی از ایران انجامیده بود، اظهار داشت: بدون تردید عملیات ثامن الائمه (ع)، تأثیر غیرقابل انکاری بر اجرا، نتایج و دستاوردهای عملیات طریق القدس داشته است. عملیات ثامن الائمه (ع)، باعث شد تا خودباوری و اعتمادبه نفس در میان نیروهای ایرانی افزایش یابد و همچنین این عملیات به عنوان تجربه ای موفق از همکاری و مشارکت ارتش با نیروهای مختلف نظامی بسیج و سپاه پاسداران، سبب شد تا این الگو نیز در عملیات طریق القدس پیگیری و اجرا شود.

وی در ادامه ضمن اشاره به نیروهای عمل کننده در عملیات طریق القدس، یادآور شد: در این عملیات دو تیپ زرهی از لشکر 92 زرهی، دو تیپ زرهی از لشکر 16 زرهی، یک تیپ پیاده از لشکر 77 و گروه توپخانه از نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی و همچنین نیروی هوایی، پدافند هوایی، هوانیروز و نیروهای پشتیبان از ارتش جمهوری اسلامی شرکت و تیپ های 14 امام حسین (ع)، 15 امام حسن (ع)، 25 کربلا و 24 امام سجاد (ع) در قالب هفت هزار نیروی بسیجی حضور داشتند.

بختیاری هماهنگی و همکاری ارتش و سپاه را در عملیات طریق القدس، بسیار خوب و موفق ارزیابی و تصریح کرد: این نخستین عملیات مشترک میان ارتش و سپاه پس از انتصاب شهید صیاد شیرازی به سمت فرماندهی نیروی زمینی ارتش و محسن رضایی به عنوان فرمانده کل سپاه بود که به طراحی راهبردهای عملیاتی نوینی به وسیله فرماندهان ارتش و سپاه منجر شد. در این عملیات نیروهای ایرانی در ابتکاری جالب و موفق با احداث یک جاده موقت خاکی در شمال یگان های عراقی و پهنه شمالی استقرار آن ها، توانستند که در آغاز نبرد به عقبه نیروهای متجاوز دست یابند و به بیان نظامی آن ها را احاطه و غافلگیر کنند و این سبب شد تا استقامت نیروهای عراقی در شمال این منطقه شکسته شود و این امر به پیروزی در جبهه جنوبی نیز کمک کرد و نکته اساسی در این عملیات احداث و ساخت جاده در زمین های رملی شمال جبهه عراق بود که به وسیله جهاد سازندگی استان سمنان انجام شد و کار درخشان مهندسی نظامی در این عملیات محسوب می شد.

افسر عملیات قرارگاه نیروی زمینی در عملیات طریق القدس، این عملیات را یکی از عملیات های موفق و درخشان رزمندگان اسلام در مواجهه با نیروهای بعثی در دومین سال جنگ دانست و در تشریح هدف های پیش بینی شده برای آن بیان داشت: هدف هایی چون آزادی منطقه های اشغالی غرب سوسنگرد و شهر مرزی بستان برای این عملیات طراحی شده بود و همچنین رزمندگان اسلام در جریان عملیات طریق القدس ضمن وارد آوردن خسارت های تسلیحاتی و نظامی به دشمن با ایجاد شکاف و دالانی در جبهه به هم پیوسته دشمن در منطقه خوزستان، انسجام و پیوستگی موجود در این ناحیه را از میان بردند و نیروهای ایرانی با پیشروی در این دالان و فضای به وجود آمده در میان دو بخش نیروهای عراقی که در شمال و جنوب این منطقه حضور داشتند، استقرار یافتند.

وی در ارتباط با دیگر دستاوردهای بزرگ عملیات طریق القدس گفت: از دیگر نتایج و دستاوردهای این عملیات می توان به آزادسازی 650 کیلومتر مربع از خاک کشور شامل شهر بستان، 70 روستا، پنج پاسگاه مرزی و نیز تنگه استراتژیک چزابه، وارد ساختن خسارت سنگین به دو لشکر عراق که در این ناحیه مستقر بودند و به اسارت گرفتن 546 تن و کشته و زخمی شدن هشت هزار و 500 تن از نیروهای عراقی اشاره کرد.

عملیات طریق القدس باعث شد تا عملیات های بعد بانام های فتح المبین و بیت المقدس راحت تر و با سهولت بیشتری عملیاتی و اجرایی شود و این که امام خمینی (ره) این عملیات را فتح الفتوح نامیدند به این دلیل است که این عملیات مبنای عملیات فتح المبین، بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر قرار گرفت.

بختیاری پیام تقدیر امام خمینی (ره) را در پی پیروزی های فرزندان این مرزوبوم در عملیات طریق القدس، نشانه اشراف و نگاه دقیق و تیزبینانه ایشان نسبت به عملیات های دفاع مقدس دانست و افزود: امام خمینی (ره) در پیام دیگری فرمودند: «آنچه برای اینجانب غرورانگیز و افتخارآفرین است، روحیه بزرگ و قلوب سرشار از ایمان و اخلاص و روح شهادت طلبی این عزیزان که سربازان حقیقی ولی الله الاعظم ارواحنا فداه هستند، است و این است فتح الفتوح. من به ملت بزرگ ایران و به فرماندهان شجاع قبل از آنکه پیروزی شرافتمندانه و بزرگ خوزستان را تبریک بگویم، وجود چنین رزمندگانی را که در دو جبهه معنوی و صوری و ظاهر و باطن از امتحان سرافراز بیرون آمده اند، تبریک می گویم. مبارک بادبر کشور عزیز ایران و بر ملت شریف، رزمندگانی چنین قدرتمند و عاشقانی چنین محو جمالی ازلی و سربازانی چنین دلباخته دوست که شهادت را آرزوی نهایی خود و جانبازی درراه محبوب را آرمان اصیل خویش می دانند.»

این پیام مهم امام (ره) تأثیر بسیار عمیقی بر انگیزه و روحیه نیروهای مسلح ایرانی حاضر در جبهه های جنگ نهاد و نشانگر این امر بود که برای ایشان پیش از آنکه مساله پیشروی و آزادسازی منطقه های اشغالی مهم باشد، ظهور و وجود شجاعت، شهامت و ایثار در فرزندان کشور خوشحال هستند و از آن تجلیل می کنند و به ملت تبریک می گویند و در حقیقت تربیت نسلی از جوانان شجاع و باغیرت برای دفاع از خاک و آرمان های نظام، بسیار مهم تر از آزاد کردن چند کیلومتر از خاک کشور است.