تبیان، دستیار زندگی
نقش شیطان در این جهان نقش دعوت کننده است؛ یعنی شیطان فقط انسان ها را به گمراهی و انحراف دعوت می کند. خداوند به او قدرت تصرف در نفوس و سلطه ی بر آنها نبخشیده است. به همین جهت وقتی که در قیامت عده ای شیطان را به دلیل این که آنها را گمراه کرد ملاقات می کنند،
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

کسی که فقط نقش دعوت کردن را ایفا می کند!

نقش شیطان در این جهان نقش دعوت کننده است؛ یعنی شیطان فقط انسان ها را به گمراهی و انحراف دعوت می کند. خداوند به او قدرت تصرف در نفوس و سلطه ی بر آنها نبخشیده است. به همین جهت وقتی که در قیامت عده ای شیطان را به دلیل این که آنها را گمراه کرد ملاقات می کنند، شیطان با آنها محاجه می کند می گوید: (و مرا بر شما سلطه ای نبود جز این که شما را خوانده ام...) (ابراهیم، 22)

فرآوری: آمنه اسفندیاری- بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
شیطان

آیات فراوانی در قرآن کریم به رابطه دشمنی بین انسان و شیطان اشاره دارد (اعراف،22؛ یوسف، 5؛ اسراء، 53)
و انسان ها را به جهت همین رابطه خصمانه از پیروی شیطان بر حذر می دارد. خداوند در قرآن کریم می فرماید: «در حقیقت، شیطان دشمن شماست، شما [نیز] او را دشمن گیرید» (فاطر، 6) یا در آیه دیگر می فرماید: «اى فرزندان آدم! مگر با شما عهد نکرده بودم که شیطان را مپرستید، زیرا وى دشمن آشکار شماست» (یس، 60)
اما سوال اصلی این جاست که چرا شیطان نسبت به انسان تا این حدّ خصمانه و با دشمنی برخورد می کند؟ واقعاً علت آن چیست؟
داستان برخورد شیطان یا همان ابلیس به داستان خلقت آدم بر می گردد. خداوند بعد از آن که نوع بشر را خلق کرد و آدم ابوالبشر را آفرید، بر آفرینش چنین مخلوقی به خود تبریک گفت و فرمود: «...سپس آن را آفرینش تازه اى دادیم پس بزرگ است خدایى که بهترین آفرینندگان است!» (مومنون، 14)
سپس به همه فرشتگان دستور داد تا بر این مخلوق جدید؛ سجده کنند. همه سجده کردند جز ابلیس! (بقره، 34) سرپیچی ابلیس از فرمان خداوند از همان هنگام آغاز شد، او بر این مخلوق خدا سجده نکرد. خداوند علت این نافرمانی را تکبّری می داند که در ابلیس وجود داشت، (بقره، 34) او خودش را برتر از انسان می دید، لذا وقتی که از او سوال شد چرا بر انسان سجده نکردی گفت: «من از او بهترم، مرا از آتش آفریدى و او را از گِل!» (اعراف، 12) ابلیس با این استدلال دچار خود بزرگ بینی شد و در برابر دستور خداوند عصیان نمود.

پیامبر اکرم صلى لله علیه و آله فرمودند: هرگاه انسان چهل ساله شود و خوبیش بیشتر از بدیش نشود، شیطان بر پیشانى او بوسه مى زند و مى گوید: این چهره اى است كه روى رستگارى را نمى بیند. (مشكاة الأنوار ص 169)

بعد از این واقعه بود که ابلیس از درگاه خداوند رانده شد و مورد لعن خداوند قرار گرفت، (حجر، 34) شیطانی که چند هزار سال در درگاه خداوند با فرشتگان زندگی می کرد به یک باره از آن آستان قرب، سقوط کرد، امّا باز هم توبه نکرد و کینه آدم و فرزندان آدم را به دل گرفت و از خداوند مهلت خواست تا بتواند همه جنس بشر را از راه اطاعت خداوند خارج کند. (حجر، 39)
در گفت وگویی که بین او و خداوند در قرآن ذکر شده است، ابلیس مطلبی را بیان می کند که شاید بتوان از آن به علت رفتار خصمانه اش با انسان پی برد.
«شیطان گفت: پروردگارا! به سبب آن که مرا از راه بیرون کردى (از رحمت خود راندى) البته من هم در زمین براى ایشان (فرزندان آدم) گناهان را آراسته گردانم، و همه آنان را گمراه می کنم» (حجر، 39)

بله! ابلیس با سجده نکردن بر مخلوق خداوند، خود را از بارگاه قدس الهی رانده شده دید و با در دل گرفتن کینه انسان و تلاش و سعی فراوان در جهت گمراه کردن بندگان خداوند، در باتلاق نافرمانی خداوند فرو رفت. بنابراین، ابلیس از ابتدا تلاش کرد که نسل بشریت را از راه خدا خارج کند و در ابتدا آدم و حوا را با وسوسه هایش از بهشت راند (اعراف، 27) و تا وقتی که به او مهلت داده شده پیوسته در این تلاش است اما خداوند در قرآن می فرماید: ابلیس بر بندگان خداوند تسلط ندارد (حجر، 42) و مردم را فقط می تواند به کارهای ناپسند دعوت کند. (ابراهیم، 22)

وصف زیبای امیرالمومنین از پیروان شیطان:

امام علی (علیه السلام) در یکی از گفتارهای خود، برخی از مخالفان و متمرّدان (خویى، میرزا حبیب الله هاشمى، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج 3، ص 15) را این گونه توصیف می کند: « منحرفان؛ شیطان را معیار کار و محل اعتماد خود گرفتند، و شیطان نیز آنها را شریک خود قرار داد و در دل هاى آنان تخم شقاوت نهاده و جوجه هاى خود را در درونشان پرورش داد و در سینه ایشان به حرکت در آمد و در کنارشان به تدریج رفتار کرد. با چشم هاى آنان می نگریست و با زبان هاى آنان سخن می گفت. پس با یارى آنها بر چهارپای گمراهى سوار شد و کردارهاى زشت را در نظرشان زیبا جلوه داد، مانند رفتار کسى که نشان می داد در حکومت شیطان شریک است و با زبان شیطان، سخن باطل می گوید» (نهج البلاغة، صالح، صبحی، خطبه 7، ص 54) یعنی: کردار و گفتارشان مانند کردار و گفتار کسى است که از همه جهات مطیع شیطان بوده باشد و در نهایت اتحاد و پیوستگی با شیطان دوگانگی از میان آنها برداشته شده است. (منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج 3، ص 154)

خداوند در قرآن کریم می فرماید: «در حقیقت، شیطان دشمن شماست، شما [نیز] او را دشمن گیرید» (فاطر، 6) یا در آیه دیگر می فرماید: «اى فرزندان آدم! مگر با شما عهد نکرده بودم که شیطان را مپرستید، زیرا وى دشمن آشکار شماست» (یس، 60)

به هوش باشید!! شیطان در كمین است!

یكی از شاگردان مرحوم شیخ انصاری (ره) چنین می گوید: در زمانی كه در نجف در محضر شیخ به تحصیل علوم اسلامی اشتغال داشتم یك شب شیطان را در خواب دیدم كه بندها و طنابهای متعدّدی در دست داشت. از شیطان پرسیدم: این بندها برای چیست؟ پاسخ داد: اینها را به گردن مردم می افكنم و آنها را به سوی خویش می كشانم و به دام می اندازم . روز گذشته یكی از این طنابهای محكم را به گردن شیخ مرتضی انصاری انداختم و او را از اتاقش تا اواسط كوچه ای كه منزل شیخ در آنجا قرار دارد كشیدم ولی افسوس كه علیرغم تلاشهای زیادم شیخ از قید رها شد و رفت . وقتی از خواب بیدار شدم در تعبیر آن به فكر فرو رفتم . پیش خود گفتم: خوب است تعبیر این رویا را از خود شیخ بپرسم . از این رو به حضور معظم له مشرّف شده و ماجرای خواب خود را تعریف كردم . شیخ فرمود: آن ملعون (شیطان) دیروز می خواست مرا فریب دهد ولی به لطف پروردگار از دامش گریختم . از این قرار كه دیروز من پولی نداشتم و اتّفاقاً چیزی در منزل لازم شد كه باید آن را تهیّه می كردم . با خود گفتم: یك ریال از مال امام زمان (عج) در نزدم موجود است و هنوز وقت مصرفش فرا نرسیده است . آن را به عنوان قرض برمی دارم و ان شاءاللّه بعداً ادا می كنم . یك ریال را برداشتم و از منزل خارج شدم . همین كه خواستم جنس مورد احتیاج را خریداری كنم با خود گفتم: از كجا معلوم كه من بتوانم این قرض را بعداً ادا كنم؟ در همین اندیشه و تردید بودم كه ناگهان تصمیم قطعی گرفته و از خرید آن جنس صرف نظر نمودم و به منزل بازگشتم و آن یك ریال را سرجای خود گذاشتم.

و حسن ختام این نوشتار:

پیامبر اکرم صلى لله علیه و آله فرمودند: هرگاه انسان چهل ساله شود و خوبیش بیشتر از بدیش نشود، شیطان بر پیشانى او بوسه مى زند و مى گوید: این چهره اى است كه روى رستگارى را نمى بیند. (مشكاة الأنوار، ص 169)


منابع:
سایت اندیشه قم
داستانهایی از علما/علیرضا حاتمی
سایت اسلام کوئیست

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.