تا آخرین قطره خون

روز 23 آبان سال 59 دشمن از شمال کرخه نور پیشروی اش را به سمت جاده حمیدیه-سوسنگرد آغاز کرد و با تسلط زودهنگام بر جاده، راه ارتباطی با سوسنگرد را قطع کرد.

باگذشت تقریباً یک ماه از عملیات شهید غیور اصلی و پس زدن دشمن تا بستان، سوسنگرد تقریباً از تیررس مستقیم دشمن خارج شده بود، اما در همین مدت نسبتاً کوتاه مخصوصاً با یکسره شدن تکلیف خرمشهر، دشمن عزمش را جزم کرد تا برای تحقق رویای باطل تسلط بر اهواز، سوسنگرد را دوباره اشغال کند.
دشمن در گام بعدی، پرقدرت تر از دفعه قبل، با حمایت نیروی هوایی و توپخانه، با یک تیپ از نیروهایش از سمت غرب و دو تیپ از سمت جفیر یعنی جنوب سوسنگرد به طرف هدف نهایی اش یعنی فتح سوسنگرد وارد عمل شد.

این سه تیپ نیرو در مسیر الحاق شان به هم به روستای ابوحمیظه رسیدند. روستایی کوچک و بافاصله ای کوتاه از سوسنگرد که طعمه حملات هوایی و توپخانه دشمن و خیلی زود مبدل به ویرانه شد. حدود 50 نفر هم از اهالی آن به شهادت رسیدند.

شهر، کم کم در حلقه محاصره تانک های دشمن قرار می گرفت و حجم آتش شدید توپخانه از سوی تپه های الله اکبر و بستان روی شهر باریدن گرفت. از طرف جفیر هم گلوله های کاتیوشا و بمباران های هوایی، شهر را در برگرفتند. نیروهای مردمی و پاسدار حاضر در شهر، قبل از کامل شدن حلقه محاصره، دور شهر را با چند دستگاه لودر، خاک ریز زدند. این خاک ریزها بافاصله حدود 150 متری، آخرین دیوار دفاعی بودند که بین شهر و دشمن حائل شده بودند.

با کامل شدن محاصره، راه های ارتباطی مدافعان شهر با اهواز و حتی سپاه و ارتش به طور کامل قطع شد. صدای شلیک گلوله ها و خمپاره ها یک آن آرام نمی گرفت و در این اوضاع، چیزی که به نظر می آمد سازماندهی همان نیروهای اندک باقی مانده بود.

فرمانده عملیات محور سوسنگرد از همه نیروها خواست که با تجهیزات و مهمات اندکشان در مسجد جامع جمع شوند. به این ترتیب مسجد جامع مبدل به نقطه ثقل تجمع و هدایت نیروها شد. همان جا بود که این نیروها هم قسم شدند تا آخرین قطره خونشان ایستادگی کنند.

حلقه محاصره، لحظه به لحظه تنگ تر می شد و آتش دشمن شدیدتر. آن قدر شدید که سخت می شد عرض یک خیابان را بدون اینکه اطرافت را گلوله ها شخم بزنند طی کنی. در جمع نیروهای مدافع سوسنگرد که مردانه مقاومت می کردند بیش از همه، علی تجلایی به چشم می آمد. او فرمانده جوانی بود که همراه تعدادی نیروی داوطلب از تبریز عازم جبهه خوزستان شده بود. اوضاع نابسامان شهر در کنار نرسیدن مهمات و امکانات به رزمندگانی که تنها باجانشان در مقابل دشمن ایستادگی می کردند، خون را در رگ های علی تجلایی به غلیان می انداخت. او در جمع نیروهای مدافع سوسنگرد گفت: در سنگرهای سوسنگرد، غریب مانده ایم و غریبانه می جنگیم. این همان راهی است که امام حسین به ما آموخت. آیا کسی هست که ما را یاری کند؟ ما بهترین یاران خود را ازدست داده ایم و دیگر هیچ جای امنی در شهر باقی نمانده است.
دشمن از خاک ریز گذشت و وارد شهر شد. شهر وضعیت عجیبی پیداکرده بود. انگار که کربلایی دیگر از پس کربلای سال 61 هجری قد علم کرده باشد. شهر در آتش می سوخت و سرخی خون بهترین جوانان عصر آخرالزمان، سنگ فرش خیابان ها را سرخ کرده بود. تانک های دشمن به 50 متری مسجد جامع رسیده بودند. محاصره، نفس گیرتر شده بود و شلیک مستقیم تانک ها، بمباران های هوایی و توپخانه دشمن، زمین و زمان را به هم دوخته بود. آنچه به چشم می آمد، آتش و خون بود و آنچه تنفس می شد، خاک و دود و بوی تلخ و تند باروت که به سینه ها چنگ می انداخت و گلوها را می سوزاند. از بیمارستان شهر فقط نامش باقی مانده بود. نه پزشکی، نه پرستاری و نه امکاناتی. آب و برق قطع شده بود. بچه ها ته مانده مهماتشان را آورده بودند مسجد جامع. ته دل ها می لرزید که با این تجهیزات پیش پاافتاده و مهمات اندک چطور می شود مقابل این لشکر تا بن دندان مسلح مقاومت کرد و شهر را نگهداشت؟!
زخمی ها هم توی مسجد جامع بودند. زخمی هایی که حال و روزشان پنجه می کشید به دل آدم. لب هایشان از فرط تشنگی، ترک ترک شده بود و با خونریزی زیادی که داشتند، با زخم های باز و عمیقشان رفتنی بودند. مانده بودند زنده ها. زنده هایی که به هم وصیت می کردند بدون اینکه مطمئن باشند خواسته هایشان به گوش وصی شان می رسد. در خیابان بازار کویتی ها دو دستگاه تانک با ته مانده گلوله های آرپی جی به آتش کشیده شدند تا در آن واویلای خوف و رجا، ته دل مدافعان بی ادعای شهر کمی قرص شود.

علی تجلایی همان شب در تماس با آیت الله مدنی نماینده حضرت امام در تبریز، اخبار اوضاع نابسامان سوسنگرد را به گوش ایشان رساند. آیت الله مدنی هم بدون معطلی با بیت امام تماس گرفت و به دستور امام، همان شب برای توضیح مشروح ماجرا عازم تهران شد. روز بعد ساعت چهار بعدازظهر خدمت امام رسید و اخبار کامل سوسنگرد را برای ایشان شرح داد. به دستور امام، آقای اشراقی با بنی صدر تماس گرفت و گفت: امام می فرمایند اگر حصر سوسنگرد تا 24 ساعت دیگر شکسته نشود خودم به اهواز خواهم آمد.
بنی صدر باوجود تمام کارشکنی هایش در طول دو ماهی که از شروع جنگ تحمیلی می گذشت، این بار که مطمئن شد امام شوخی ندارد و بدون برو و برگرد کلامشان را عملی می کند، علی رغم میل باطنی، صبح روز 26 آبان نیروی کمکی و مهمات به سوسنگرد فرستاد.
ساعت شش و نیم صبح در محور جاده حمیدیه-سوسنگرد هم زمان با اجرای آتش روی عقبه دشمن، نیروها به موازات جاده اهواز-سوسنگرد شروع به پیشروی می کنند و خیلی زود با حمایت هوانیروز و انهدام تانک هایی که شهر را محاصره کرده بودند، خط محاصره جنوب و شرق سوسنگرد شکسته می شود. ساعت 11 صبح و باگذشت حدود پنج ساعت از آغاز عملیات، اولین دسته از تانک های دشمن عقب نشینی می کنند و حلقه محاصره به کلی شکسته می شود و رزمندگان اسلام وارد شهر می شوند. خورشید هنوز به میانه آسمان نرسیده بود که بانگ تکبیر، شهر را برداشت. ساعت 12 ظهر، سوسنگرد کم تر از 24 ساعت بعد از صدور فرمان تاریخی حضرت امام آزاد شد.

یکی از فرمانده هان تیپ های مهاجم بعثی از طریق بی سیم به فرمانده مافوقش این گونه گزارش کرد: شدت مقاومت از سوی نیروهای ایرانی ها بیش از حد است. کار در دهلاویه گره خورده و غیر از عقب نشینی نمی توان کاری کرد.

رادیو صدای آمریکا نیز تنها ساعتی بعد از شروع عملیات چنین گفت: یکی از سنگین ترین و فشرده ترین جنگ های دوماهه اخیر بین ایران و عراق در اطراف سوسنگرد جریان دارد. نیروهای ایرانی با جنگ خانه به خانه، مانع پیشروی نیروهای عراقی شده اند. جنگ سوسنگرد به دلایل تاکتیکی و راهبردی، دارای اهمیت است و بعد از جنگ خرمشهر، این مهم ترین درگیری طرفین است چراکه ازنظر راهبردی در صورتی که عراق سوسنگرد را تصرف کند راه برای حمله گازانبری و تصرف اهواز راحت خواهد بود.