نقاشی هایی برای مقابله با سیاه نمایی ها درباره خاورمیانه

مدیرکل هنرهای تجسمی ارشاد درباره ی برگزاری نمایشگاه هنرمندان ایران و عرب در موزه هنرهای معاصر تهران گفت: متاسفانه امروز درباره خاورمیانه و منطقه سیاه نمایی می شود و هنرمندان عرب و اسلامی می توانند از فرصت های هنری مانند نمایشگاه هنر مدرن ایران و عرب استفاده کنند تا فرهنگ منطقه را معرفی کنند.

نمایشگاه هنر مدرن ایران و عرب با عنوان «دریای آونگان» با حضور معاون امور هنری، مدیرکل هنرهای تجسمی و هنرمندان شامگاه 18 آبان ماه، در موزه هنرهای معاصر تهران افتتاح شد.

در این مراسم مجید ملانوروزی - مدیرکل هنرهای تجسمی و سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران  ? اظهار کرد: تاکنون نمایشگاه های زیادی از هنرمندان ایران و غرب و هنرمندان اروپایی در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شده، اما آثار هنرمندان عرب در موزه به نمایش در نیامده است. بنابراین در نمایشگاه هنر مدرن ایران و عرب برای نخستین بار، آثار هنرمندان عرب به نمایش در می آید و مقایسه تطبیقی درباره هنر مدرن ایران و عرب را فراهم می کند.

سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران افزود: جریان های فرهنگی، ادبی و شعر عرب در ایران شناخته شده، اما حوزه هنرهای تجسمی عرب کمتر در ایران معرفی شده است؛ هر چند در سال های اخیر نام هنرمندان ایران و عرب در حراج ها و فروش آثار در کنار هم شنیده می شود.

ملانوروزی ادامه داد: این نمایشگاه فرصتی برای شناسایی هنر منطقه و خاستگاه های مشترک هنر ایران و عرب است.

در ادامه کریم سلطان - کیوریتور آثار عرب نمایشگاه  ? اظهار کرد: از طرف سلطان القاسمی، رییس بنیاد برجیل، از موزه هنرهای معاصر تهران که فرصت را فراهم کرد تا برای نخستین بار آثار عرب در کنار آثار ایرانی نمایش داده شود تشکر می کنم و همچنین از همکاری گالری «محسن» در برگزاری این نمایشگاه سپاسگزارم.

او در ادامه خاطرنشان کرد: عنوان نمایشگاه یعنی «دریای آونگان» برگرفته از شعر شاعر عرب، محمود درویش، است که این شعر درباره روح هنر است. یکی از چالش ها در برگزاری این نمایشگاه، انتخاب آثار بود و سعی داشتیم آثاری انتخاب شود که معرف کل منطقه باشد. بنابراین آثار نقاشی را انتخاب کردیم که در قرن بیستم گسترده شد و آثاری برای نمایشگاه انتخاب شد که برگرفته از سراسر منطقه و از هنرمندان مراکز مختلف است.

کیوریتور آثار عرب نمایشگاه هم در سخنانی مطرح کرد: آثار نمایشگاه مربوط به دهه 40 تا 90 قرن بیستم است. قرن بیستم چنانکه یکی از مورخان گفته، قرن کوتاهی بوده و قرن افراطی ها بوده است. در این قرن گرچه پیشرفت های صنعتی و رشد شهرها اتفاق افتاده، قرن مناقشه های مختلف در منطقه هم بوده است. بنابراین آثار هنرمندان بیانگر چالش های این قرن است، اما انرژی را هم می توان در آن ها دید. این آثار چهار فصل دارند و داستان های کوتاه و بلندی را می توان در آن ها دید. این نمایشگاه فرصتی برای گفتمان است و با دیدن آن می توان روایت سراسر دنیای عرب را دریافت.

کریم سلطان درباره بنیاد برجیل نیز گفت: بنیاد برجیل سال 2010 با هدف معرفی عمق هنر عرب در امارات و جهان و بیان تجربیات مشترک و گفت وگوی فرهنگی و هنری تشکیل شد.

سپس دکتر مهدی حسینی - نقاش، پژوهشگر و مدرس دانشگاه - با اشاره به شاخصه ها و شناسه های پی ریزی مدرنیسم در ایران گفت: در دانشگاه ها و کتاب ها، راه اندازی دانشکده هنرهای زیبا در سال 1319 به عنوان مبدا مدرنیسم بیان می شود، اما شاخصه ها و شناسه هایی در دوره های تاریخی وجود دارد که پی ریزی مدرنیسم را نشان می دهد.

حسینی افزود: نگاره های محمد زمان در سه برگ خمسه طهماسبی در زمان شاه عباس دوم که بر اساس روح زمان است، آغاز پایه های مدرنیسم در ایران است. ورود تصاویر و باسمه ها توسط مستشرقین و در اثر ارتباط با اروپا نیز شالوده جدیدی برای نقاشی و نگارگری ما ایجاد کردند که فضا امروزی و معاصر بود. بنابراین ریشه های مدرنیسم از قرن 17 در هنر ما شکل می گیرد. پس از آن دوباره در دوره قاجار صنیع الملک با حفظ سنت های بصری بومی به مدرنیسم پرداخت و فضای نوینی را در فضای تصویری ایجاد کرد. عکاسی هم در پایه ریزی مدرنیسم موثر بود و محمودخان شاعر هم در پرده استنساخ که روح اکنون در آن وجود دارد، در پایه ریزی مدرنیسم موثر بود. اسماعیل جلایر از فارغ التحصیلان دارالفنون هم پرده چای خوران را مبتنی بر روح زمان کار کرد و جایگزینی را در قالب بیان تصاویر انجام داد.

حسینی در ادامه گفت: در کنار این شاخصه ها و شناسه ها که بیان شد، پس از آن مدرسه صنایع مستظرفه و بعدها دانشکده هنرهای زیبا بنیان های مدرنیسم را ایجاد کردند.

صادق خرازی نیز در این مراسم با قدردانی از موزه هنرهای معاصر تهران در برگزاری نمایشگاه هنر مدرن ایران و عرب گفت: این نمایشگاه قدم بزرگی در شناخت هنر ملل دیگر و شایسته قدردانی است. ملت ما که در تاریخ تمدن بشر نقش کم نظیری داشته، نیازمند شناخت معارف و فرهنگ ملل دیگر است. اگر آن روحی را که نیاکان ما در تاثیرگذاری روی ملت ها و فرهنگ های دیگر داشتند بازخوانی کنیم، پی می بریم که بیشترین تاثیر و تاثر و خدمات متقابل فرهنگی را ملت ایران با ملت های منطقه داشته، اما متاسفانه این خدمات متقابل مدت هاست فراموش شده است.

خرازی ادامه داد: با تحمیل در دو قرن گذشته بین ما و عرب ها شکاف هایی ایجاد شده است و چاره ای نداریم جز اینکه این شکاف ها را با فرهنگ پُر کنیم. عرب ها تاریخ بلندی داشتند و بیشترین شاعران تمدن بشر، شاعران عرب هستند، بنابراین باید با گام های فرهنگی این خلاها پر شود. جنگ ها و ستیزها باید پایان یابد و هنرمندان و اهل فرهنگ می توانند گام های بلندی بردارند تا صلح برقرار شود.

او افزود: امروز دغدغه مردم جهان امنیت است و امنیت، حلقه مفقوده هر فردی در هر جای جهان است و باید از صلح و دوستی سخن گفت و ما باید تحت تعالیم فرهنگی، همزیستی را تجربه کنیم و نیاز ما به صلح و دوستی است.

خرازی گفت: این نمایشگاه می تواند گامی برای گفت وگوی فرهنگ ها و زندگی مشترک ما و عرب ها باشد و برخورداری از یک جهان بینی است که این جهان بینی برگرفته از شناخت فرهنگ جهان است.

نمایشگاه هنر مدرن ایران و عرب با عنوان «دریای آونگان» با 40 اثر ایرانی از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران، 40 اثر هنر مدرن عرب که با همکاری بنیاد برجیل به نمایش گذاشته شده است و شش اثر از هنرمندان فلسطین برگزار شده و تا سوم دی ماه ادامه دارد.

آثاری از ازیکیل باروخ، سمیر رافع، سیف وانلی، عفت نقی، حامد اویس، انجی افلاطون، مارگارت نخله (مصر)، حسن شریف، عبدالقادر الریس، نجات مکی (امارات متحده عربی)، مروان قصاب باشی (سوریه)، کاظم حیدر، سعدی الکعبی، زید صالح، ضیا عزاوی، رافت نصیری، شاکر حسن آل سعید (عراق)، عبدالله محرقی (بحرین)، تحیت حلیم (سودان انگلیسی- مصری)، شفیق عبود، صلیبا دویهی، اوگت کلانه(لبنان)، حاتم المکی (اندونزی- تونس)، منیره موصلی، عبدالحلیم رضوی (عربستان سعودی)، پال گیراگوسیان، عاصف ابوشقرا (فلسطین)، عبدالله بن عنتر، عبدالقادر گورماز، محمد خدا، رشید قریشی (الجزایر)، فرید بلکاهیه، احمد شرقاوی، محمد ملیحه، احمد بن ادریس یعقوبی (مراکش)، کمال بلاصه (اورشلیم) و منیره القاضی (کویت) در بخش هنر مدرن عرب این نمایشگاه به نمایش گذاشته شده است.

هنرمندانی از جمله حسین محجوبی، فرح اصولی، گیزلا سینایی، باقر ضیایی، غلامرضا نامی، مصطفی آقامیری، رضوان صادق زاده، جواد نوبهار، مهرداد افسری، داور یوسفی، محمد فرنود و... در افتتاحیه این نمایشگاه حضور داشتند.

منبع: موزه هنرهای معاصر تهران