امنیت زیر پای تو!

آیا شما مادری هستید كه كل روز با فرزندتان بازی می كنید و لحظه ای او را تنها نمی گذارید؟

آیا شما مادری هستید كه كل روز با فرزندتان بازی می كنید و لحظه ای او را تنها نمی گذارید؟ آیا شما مادری هستید كه به فرزندتان هرقدر و هر وقت می خواهد شیر می دهید؟ آیا مادری هستید كه اجازه نمی دهید دیگران فرزند شما را در آغوش بگیرند؟ آیا هنگام جدایی فرزند از آغوشتان و واگذاری او به دیگران، همیشه احساس نگرانی می كنید؟ با این رویكرد تربیتی، زمینه وابستگی فرزندتان و عدم استقلال او را فراهم خواهید كرد. اما اینكه چگونه و با چه تدابیری می توان فرزندی مستقل داشت موضوعی است كه ما در این صفحه به آن پرداخته ایم.

امنیت و استقلال؛ دو روی یك سكه

یكی از مهم ترین عواملی كه برای كودك، استقلال به همراه می آورد، خصوصا در سنین بالای 2سال، تأمین جهان امن برای او، قبل از این سن است. كودك به دنیا می آید درحالی كه همه چیز جهان برای او جدید است و تنها چیزی كه می تواند به آن تكیه كند، مادر است. مادر، تمام دنیای امن كودك است و به همین دلیل نزدیكی فیزیكی و زمانی و مكانی او به بچه لازم است. اما نوزاد با تكیه بر این حضور تمام وقت، كم كم جهان را كشف می كند و بعد از مدتی جهان برایش امن می شود. بعد از امن شدن جهان است كه می تواند مستقل شود و با جدا شدن از مادر، جهان خود را شكل دهد. اما نكته مهم همین ایجاد جهان امن برای نوزاد از طرف مادر است. نوزاد همراه با مادر، جهان را می چشد. صدایی كه اصولا برای ما عادی است؛ مثلا صدای زنگ تلفن یا زنگ در، برای او تبدیل به یك صاعقه مهیب می شود اما با كنار مادر بودن، می فهمد بعد از آن صدا اتفاقی در حال روی دادن است.

از 9ماهگی تا یك ونیم سالگی اصولا كودكان دچار مسئله «ترس از غریبه» می شوند. علت آن است كه تا قبل از حدود 9 ماه حافظه كودك در وضعیت «حافظه شناخت» قرار دارد؛ یعنی هرگاه پدر و مادر را می بیند آنها را به یاد می آورد و اگر آنها را نبیند، به یاد نمی آورد. در مقابل، بعد از 9ماهگی به تدریج «حافظه بازیافت» ایجاد می شود. در این نوع حافظه حتی اگر پدر و مادر جلوی كودك نباشند هم آنها را به یاد می آورد و اگر شخص دیگری جلوی او قرار بگیرد، با تصویر والدین مقایسه می كند و می فهمد این فرد جهان امن او نیست؛ بنابراین می ترسد و گریه می كند. اما به مرور زمان، با حضور بیشتر در میان اطرافیان و تأمین امنیت كودك، این حالت ترس از غریبه و ترس از جهان از بین می رود. مهم این است كه ارتباط نوزاد با دیگران خصوصا نزدیكان، بیشتر شود و بعد از دیدن غریبه ها امنیت او تأمین شود تا بفهمد با دیدن غریبه ها، هنوز پدر و مادر در كنار او حضور دارند.

همان طور كه گفتیم احساس امنیت با استقلال نسبت مستقیمی دارد. بنابراین والدینی كه برای كسب استقلال، كودك خود را تنها می گذارند یا امنیت او را از بین می برند، اتفاقا كودك آنها موفق به كسب استقلال نمی شود چون جهان ناامن برای كودك، وابستگی ایجاد می كند؛ مثلا كودكانی كه در سنین بسیار كم به مهدكودك واگذار می شوند و مراقب مشخص و بزرگسالی ندارند، عموما در كنار والدین، بهانه گیر می شوند و از مادر خود جدا نمی شوند؛ چون جهانشان ناامن است و فكر می كنند اگر مادر را رها كنند، باز هم او را كه منبع امنیت است، از دست می دهند. بنابراین یكی از مهم ترین كارهایی كه می توان برای استقلال كودك انجام داد، ایجاد جهان امن برای كودك زیر 2سال است.

1- خشت اول را درست بگذارید

پرورش استقلال كودك، از همان روزهای اولیه تولد یعنی در دوران نوزادی می تواند اتفاق بیفتد. یكی از دلایل عدم وابستگی نوزاد، وابستگی زیاد و غیرطبیعی او به شیر مادر است. از آغاز تولد نیاز به مكیدن در نوزاد به صورت غریزی وجود دارد. یكی از راه های عدم وابستگی بیش از حد كودك، مدیریت و تنظیم زمان این نیاز غریزی یعنی مكیدن و شیر خوردن است. برخی نظریه پردازان تربیتی برقراری ساعت شیر برای ایجاد نظم در شیر خوردن كودك را توصیه می كنند. این كار به این معناست كه از اوان كودكی هر 2ساعت یك بار یا زمان مشخصی، به كودك شیر داده شود. از آنجا كه كودك در نوزادی فقط همین حس غریزی مكیدن را دارد، هنگام دل درد یا هر آزار دیگری، لبان خود را آماده برای مكیدن نشان می دهد؛ بنابراین هر ابراز تمایلی برای میكدن، لزوما نشانه گرسنگی نیست. در مواقع بسیاری، نوزاد هنگام دل درد نیز نیاز به مكیدن را نشان می دهد و در این هنگام شیر خوردن دقیقا منجر به دل درد بیشتر و گاهی استفراغ می شود. برقراری ساعت مشخصی برای شیردادن به نوزاد، به مادر و كودك كمك می كند تا هم از عوارض ناشی از زیاد شیرخوردن در امان باشند و هم با ایجاد نظم در آغاز تولد، وابستگی كودك به شیر صورت افراط گونه پیدا نكند.

2- نوزاد را به موقع آماده كنید

یكی از مشكلات مادر برای جدایی هایی حتی به اندازه یكی دو ساعت از نوزاد زیر 6 ماه، تغذیه او است. گاهی لازم است بعد از زایمان، مادر به مطب دكتر یا آرایشگاه یا مكان های موردنیازش برود كه ممكن است رفت وآمد مادر بیشتر از دوساعت طول نكشد اما اگر نوزاد شما عادت به خوردن شیر با شیشه شیر را نداشته باشد، عملا این جدایی قابل تصور نیست. به همین دلیل توصیه می شود نوزادی كه شیر مادر می خورد به خوردن شیر با شیشه شیر هم عادت كند. بدین منظور از حدود 5هفتگی نوزاد، یك بار در روز شیر خود را بدوشید و با شیشه شیر به نوزاد شیر بدهید. تا قبل از5هفته، دادن شیشه شیر ممكن است منجر به این شود كه كودك دیگر سینه مادر را نگیرد و به شیشه شیر عادت كند و دیرتر از این زمان نیز ممكن است منجر به این موضوع شود كه نوزاد شیشه شیر را نگیرد. بنابراین در حدود هفته پنجم بعد از تولد شیشه شیر را با شیر مادر پر كنید و به نوزاد بدهید تا كم كم به آن عادت كند. اینگونه اگر مادر نیاز داشت چند ساعتی بیرون از خانه برود، تغذیه نوزاد با مشكل مواجه نمی شود.البته همیشه به یاد داشته باشید كه تا حدممكن تغذیه نوزاد از طریق سینه مادر انجام شود.

3- خوابیدن در چهارچوب قانون

خوابیدن و شیر خوردن 2 موضوع بسیار مهم برای نوزادان است كه نسبت جدا نشدنی با یكدیگر دارند. مهم ترین توصیه برای استقلال كودك این است كه تا جای ممكن روش ها و شیوه های متفاوتی را برای خوابیدن كودك امتحان كنید و كودك را به یك روش عادت ندهید؛ مثلا سعی كنید نوزاد شما با یك لالایی بخوابد یا با تكان بسیار آرام روی پا. شیوه دیگر به آرامی زدن بر پشت بچه است. ماساژ نیز از شیوه هایی است كه هم برای گردش خون نوزاد خوب است و هم آرامشی در او و مادر ایجاد می كند كه در به خواب رفتن او مؤثر است. بدترین روش شاید روی دست راه بردن و تكان دادن او باشد كه با سنگین شدن بچه، صدمات زیادی به كمر مادر وارد می كند؛ بنابراین به عنوان شیوه ای كه به آن عادت داشته باشد توصیه نمی شود. با عادت كودك به شیوه های مختلف خوابیدن، وابستگی مطلق او به مادر كم و خواباندن او در موقعیت های خاص و متفاوت راحت تر می شود.

منبع:همشهری انلاین