دل بی دوست دلی غمگین است

یادداشت حجت الاسلام زائری درباره پروین اعتصامی

یكی از محبوبترین شاعران معاصر كه شاید بتوان او را از آخرین چهره های ادبیات تعلیمی و اخلاق محور به شمار آورد مرحومه پروین اعتصامی است.
این بانوی ارجمند و گرامی در عمر كوتاه خود چون ستاره ای تابناك درخشید و از آغاز جوانی آثاری ماندگار در شعر فارسی عرضه كرد.
مثنوی ها و قطعه های داستانی و تمثیلی مشهور او را بسیاری از ما در دوران تحصیل خوانده ایم یا از تداول كلام عمومی شنیده و به خاطر سپرده ایم.
سخن روان و دلنشین او كه از تعقیدات ادبی به دور بود و موضوعات ملموس مردم را بیان می كرد چنان ارتباطی با مخاطبان عام برقرار می ساخت كه گاه برخی ابیات او چون امثال سائره در خاطرها می ماند و تكرار می شد.
زندگی كوتاه و ناخوشایند او نیز گرچه در برخی ابعاد به اقتضای روزگارش چندان با معیارهای تقید شرعی سازگار نباشد لیكن در مجموع و به طور كلی زندگی پاكیزه و سالمی بود و شخصیتی قابل احترام از وی نشان می داد چنان كه در سخنان رهبر انقلاب نیز به این شخصیت اشاره شده است.
در میان همه آثار زیبا و ارزشمند این بانوی بزرگوار كه عموما مشحون از معارف دینی و ارزشهای اخلاقی است برخی قطعه ها مانند "دزد خانه" دقیقا ترجمه و بازنویسی احادیث و روایات پیامبر اكرم و اهل بیت او علیهم السلام و نشان دهنده رویكرد دینی و پرواز معنوی او در آسمان ادب است.
گاهی این رویكرد چنان صریح و این پرواز چنان با شكوه است كه اثری چون "لطف حق" را به وجود می آورد كه برخی صاحب نظران آن را برترین توحیدیه زبان فارسی می دانند. آنجا كه در بیان داستان مادر موسى و نیل چنین می گوید : " رودها از خود نه طغیان می كنند / آنچه می گوییم ما ، آن می كنند / ما به دریا حكم طوفان می دهیم / ما به سیل و موج فرمان می دهیم "
ستاره هایی مانند این بانوی بزرگ در ادبیات فارسی معاصر كم نیستند اما خصوصیات و ویژگیهایی كه در آثار اوست كمتر در اشعار دیگران به صورت یكجا و متمركز دیده می شود.    
اگر به زیارت حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها در قم مشرف شدید حتما فاتحه ای نیز برای پروین بزرگ بخوانید كه سعادت آستان بوسی حضرتش را یافته و در جوار لطف او آرمیده است .
او به یاد و مهر دوستانش دل بسته و نیازمند است چنان كه خود در ابیاتی كه برای سنگ قبرش سروده بود نوشت : "دوستان به كه ز وی یاد كنند/ دل بی دوست دلی غمگین است "!