غذای نذری کرمانی ها در ماه محرم

فرهنگ غذایی ایرانیان چیزی فراتر از پخت و تركیب انواع مواد غذایی است. غذاها در ایران تفاوت های قومی و طبقاتی افراد را نشان می دهد و منش و خصلت و باورهای آنها را بازگو می نماید. بنابراین غذاها می توانند به طور نمادین و رمزی ساختار فرهنگی و انگاره های دینی آیینی جامعه مان را با «زبانی» ویژه ای را بازگو كنند.«زبان غذا» یعنی خوشمزگی، آداب غذا خوردن، معنای مذهبی ،قومی، پزشكی، جادویی و حتی ارزشمندی و قداست آن.

یکی از خوشمزه ترین گزینه های غذای نذری ماه محرم آبگوشت است. خصوصا اگر آبگوشت با مواد غذایی طبیعی و خوشمزه با چاشنی ترشاله و برگه زردآلو تهیه شده باشد. آبگوشت «متنجنه» یا «امام حسینی» غذای نذری عاشورای کرمانی هاست که همه خصوصیاتی که گفتیم را دارد. این آبگوشت  با گوشت و مغز گردو، برگه زردآلوترش، به، لیمو، سیب زمینی، شنبلیله و ترخون و همچنین ادویه ویژه ای چون دارچین وزعفران و زیره کرمان پخته می شود.
خصوصیت میهمان نوازی کرمانیها در ایام عاشورا بیشتر خود را نشان می دهد و از دیرباز در تمامی خانه های قدیمی کرمان و امروزه در مساجد وهیئتها توسط خیرین و افراد بزرگ فامیل یا متدینین غذای نذری با نام آبگوشت متنجنه که به دلیل همزمانی با ایام عزای حسین(ع)آبگوشت امام حسینی نامیده می شود، طبخ و از عزاداران امام حسین (ع) پذیرایی می شود.
در روزهای عاشورا و تاسوعا عمده غذایی که پخته می شده است آبگوشت متنجنه بوده است البته پخت این آبگوشت در بقیه روزهای محرم تا اربعین امام حسین علیه السلام به صورت متفرق مرسوم است. آبگوشت متنجنه که با آداب خاص و همراه با قرائت ادعیه و زیارت عاشورا بروی اجاق های بزرگ پخته می شود در تمام استان غذای غالب ایام عزاداری امام حسین (ع) است که به عنوان نذری توزیع می شود.

از قدیم در کرمان رسم بر این بوده است که خانواده هایی که تازه درگذشته ای داشته باشند اول تا پنجم محرم برای اموات خود خیرات کنند و پختن آش بلغور که «عاشوری» نامیده می شود به همین منظور بوده است. اما در روزهای عاشورا و تاسوعا عمده غذایی که پخته می شده است آبگوشت متنجنه بوده است. البته پخت این آبگوشت در بقیه روزهای محرم تا اربعین امام حسین علیه السلام به صورت متفرق مرسوم است.

این آبگوشت در دیگ های مسی پخته می شود و پخت آبگوشت متنجنه در دیگ های بزرگ مسی که کار دست مسگران کرمانی است نمادی از حفظ اصالتهای گذشته دیار کریمان است.بازارمس گران کرمان گرچه دیگرحال و هوای گذشته را ندارد اما هنوز محل ساخت دیگ های بزرگ مسی است که اغلب توسط خیرین  یا خانواده های قدیمی و متدین خریداری و به مساجد وحسینیه ها وقف می شود تا در مراسم خود از آن استفاده کنند .دیگهای بزرگ مسی در روزهای محرم در تمامی محلات شهر کرمان به وفور دیده می شوند که محل پخت غذای نذری است.
گوشت مورد نیاز این آبگوشت ازگوشت گوسفندی که معمولا درمحل عبور هیئت امام حسین(ع) ذبح شده و برای تهیه این آبگوشت خرد کرده و دراختیار آشپزها قرارمی دهند ، تهیه می شود.حضور یکی از سادات محل و یا ایتام در هنگام پخت این نذری برای مردم وصاحب نذر خوش یمن بوده و به اعتقاد مردم باعث تسریع در روا شدن حاجت است.

آبگوشت کرمانی یا متججنجنه غذایی لذیذ و خوشمزه است که اگر در آن چربی زیادی استفاده نشود از هر جهت غذایی سالم و کامل است و تمام ارزش های تغذیه ای را در خود دارد.گوجه فرنگی و برگه به و ترشاله موجود در آبگوشت به دلیل داشتن حالت اسیدی امکان جذب آهن را در بدن چند برابر می کنند و البته منبع ویتامین های مختلف هستند.
برگه هایی چون زردآلو یا هلو و غیره که در این غذا استفاده می شوند منبع خوبی از فیبر غذایی هستند. سیب زمینی سرشار از نشاسته و گوشت آن منبع پروتئین است که می توانند در ترکیب باهم غذایی سالم و پرانرژی را ایجاد کنند.طعم بسیار خوب این غذا به دلیل استفاده از مواد طبیعی و گیاهی مختلف و سبزیجاتی است که در آن استفاده می شود.
هر یک از موادی که از قدیم در آبگوشت به کار برده می شد به دلیل ویژگی خاص و طبع غذایی بوده به طور مثال زیره ای که بعضا در غذا می ریزند  برای جلوگیری از نفخ است و یا ترشاله و به طعم ترش مانند و لطیفی به آبگوشت می دهد، زعفران را به نیز برای  حفظ طعم عالی مواد آبگوشت به آن اضافه می کردند.
برای تهیه این آبگوشت خوشمزه نخود پخته شده و 1 عدد پیاز را مخلوط کنید. گوشت و پیاز را در ظرفی تفت می دهند و سپس حبوبات و نمک و فلفل و زردچوبه را به آن اضافه می کنند و فرصت می دهند تا بپزد. در این مرحله نخود کوبیده و دنبه را در ظرفی ریخته و روی اجاق قرار می دهند تا روغن بیفتد و بعد رب گوجه فرنگی و سبزی ها را به آن می افزایند.اینک همه مواد پخته را با هم مخلوط می کنند و سیب زمینی، برگه زردآلو، به و گردو را اضافه کرده و زمان می دهند تا آبگوشت جا بیفتد.