تبیان، دستیار زندگی
عضو هیئت علمی بنیاد دعبل خزاعی، مقتل را با ارزش تر و مستندتر از روضه خواند و روضه را شکلی تغییر یافته از روضه اصلی دانست.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مقتل، با ارزش تر از روضه است

عضو هیئت علمی بنیاد دعبل خزاعی، مقتل را با ارزش تر و مستندتر از روضه خواند و روضه را شکلی تغییر یافته از روضه اصلی دانست.

بخش ادبیات تبیان

مقتل؛ با ارزش تر از روضه است

محمدرضا سنگری، نویسنده و شاعر آیینی و عضو هیئت علمی بنیاد دعبل خزاعی، در رابطه با ادبیات عاشورایی با اشاره به مقتل بیان کرد: واژه مقتل به معنای مکان و زمان قتل کسی بازمی گردد اما آنچه که امروز به خود معنا گرفته است، کتابی است که به زندگی امام حسین(ع) از آغاز حرکت و تا پس از شهادت ایشان می پردازد، البته برخی از مقتل ها نیز از زمان متولد شدن این امام شروع می شود.

وی ادامه داد: در زمان های گذشته مقتل برای افراد دیگر نیز داشته ایم مثلاً برای امیرالمومنین(ع) و یا حتی برای خلیفه ها نیز مقتل نوشته می شد، امروزه مقتل روایت عاشورا و زندگی امام حسین(ع) از منظر سوگ و از بعد اندوه موضوع است. در گذشته مقتل معمولاً در محافل و هئیت ها خوانده می شد البته چند سالی است که دوباره مقتل خوانی باب شده است و مقتل عبدالزهرا کعبی و مقتل شهید حکیم در محافل نقل می شود.

سنگری با اشاره به فرق روضه و مقتل بیان کرد: واژه روضه که امروزه به کار می رود از کتاب روضة الشهدا نوشته ملاحسین کاشفی برداشته شده است، این کتاب در دوران گذشته در مجالس خوانده می شد و روضه خواندن از این محافل آمد و کم کم واژه شهدا از نام این کتاب حذف شد و اکنون به محافل امام حسین(ع) می گویند روضه، البته امروزه در هیچ مجلس امام حسین(ع) روضه خوانده نمی شود و افراد اندکی با این کتاب آشنا هستند و مسئله روضه از کتاب روضة الشهدا کاملاً جدا شد. در روضه امروز شعر و مرثیه خوانده می شود و ممکن است مقتل نیز خوانده شود.

وی در مورد نحوه نگارش مقتل اظهار کرد: مقتل نویسی قدمت بسیار زیادی دارد. شاید اولین مقاتل با فاصله بسیار کم از عصر عاشورا توسط شاهدان عاشورا نوشته شده باشد. متأسفانه این مقاتل به دست ما نرسیده است و از بین رفته اند. در قرون بعدی کسانی که این مقاتل را در دست داشته اند گوشه هایی از آن ها را آورده اند، برای مثال در تاریخ طبری 113 روایت از یکی از مقاتل قدیمی را آورده اند. گاهی مقتل ها در بخشی از کتاب های تاریخی استفاده می شد اما از حدود قرن هفتم به بعد مقتل های مخصوص به کربلا نگاشته شدند و در دوران صفویه و قاجاریه این اتفاق اوج گرفت و مقاتل زیادی نگاشته شدند که البته بسیاری از این مقتل ها از تحریف دور نبودند و دچار غلوها و تحریف هستند که عالمان آن ها را مورد بررسی قرار داده اند و اشکالات آن را دریافته اند. امروز کتاب هایی مانند «حماسه حسینی» نگارش شده اند که وقایع کربلا را بیان می کنند.

این پژوهشگر ادبیات در مورد لحن خواندن مقتل گفت: مقتل را می توان به چند شکل خواند، اول از روی حافظه و به شکل شعر، شکل دوم خواندن مقتل از روی کتاب و متن مقتل است و شکل دیگر این است که مقتل را توضیح می دهند یعنی بخشی از مقتل را می خوانند و آن را توضیح می دهند. اگر مقتل خوانی باب شود از مرثیه خوانی و روضه خوانی بسیار بهتر و با ارزش تر است چراکه جلوی تحریف گرفته می شود زیرا مقتل کاملاً مستند است. البته باید کوشش شود که در کنار مقتل خوانی اهداف قیام امام حسین(ع) و بعد حماسی کربلا و درس های بزرگترین رویداد جهان اسلام فراموش نشود.

سنگری در پایان چند مقتل معرفی کرد و گفت: کتاب  «قیام» و کتاب «دانشنامه امام حسین(ع)» و مقتل جامع دو جلدی «سید الشهدا(ع)» از مقتل های بسیار خوب و معتبر است که در اختیار علاقه مندان قرار دارند همچنین مقتل «تشنه لبان» نیز برای مخاطبان نوجوان به چاپ رسیده است.


منبع: ایکنا