تبیان، دستیار زندگی
کتاب «روایت نقاشی پشت شیشه» نوشته حسین یاوری و مهرنوش بشارت منتشر شد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

«روایت نقاشی پشت شیشه» منتشر شد

کتاب «روایت نقاشی پشت شیشه» نوشته حسین یاوری و مهرنوش بشارت منتشر شد.

فراوری: یاسمن پیشوایی- بخش هنری تبیان

روایت نقاشی پشت شیشه

هنر نقاشی پشت شیشه، از آن جمله هنرهای است که متاسفانه در حال فراموشی هستند. امروزه بسیاری نقاشی پشت شیشه را با نقاشی روی شیشه یا همان ویترای اشتباه می گیرند. به طوری که این دو نوع هنر، تنها از نظر متریال بستر نقاشی با هم اشتراک دارند و در الباقی موارد از همه متفاوتند.

بالطبع پژوهش و نگارش در زمینه هنرهایی این چنینی نه تنها یک ضرورت است بلکه سبب ارتقاء فرهنگ و خودباوری جامعه نیز می شود. تا پیش از این تنها کتاب موجود به زبان فارسی در زمینه نقاشی پشت شیشه ، کتابی بود که آقای هادی سیف با همین عنوان در انتشارات سروش به چاپ رسانده بودند. اما به تازگی کتاب دیگری از آقای دکتر حسین یاوری و خانم استاد مهرنوش بشارت در زمینه نقاشی پشت شیشه راهی بازار شده است.

این کتاب با چهار فصل همراه است: پیشینه نقاشی پشت شیشه، غبارروبی از چهره نقاشان پشت شیشه، درباره مواد اولیه و ابزار کار و مراحل و روش انجام کار نقاشی پشت شیشه، و نقاشی پشت شیشه از زبان و قلم استاد مهرنوش بشارت.

در پایان کتاب نیز تصاویر رنگی از آثار هنرمندان نقاشی پشت شیشه ارائه شده است.

«روایت نقاشی پشت شیشه» در 70 صفحه با شمارگان 500 نسخه و قیمت 12000 تومان  در انتشارات کیان دانش منتشر شده است.

در پیش گفتار کتاب به قلم حسین یاوری و مهرنوش بشارت می خوانیم: «با وجود پیشینه و قدمت شیشه گری و تزیین و انجام عملیات تکمیلی بر روی شیشه در ایران، نقاشی پشت شیشه، هنری وارداتی است که براساس قراین و شواهد و روایات متعدد از طریق بندر ونیز - واقع در کشور ایتالیا - وارد ایران شده است. می دانیم که ونیز ایتالیا سابقه درخشانی در تولید انواع شیشه، بلور، کریستال، آیینه و تراش و نقاشی بر رو و پشت شیشه دارد. اما به ضرس قاطع باید گفت که دیری نپایید تا نقاشی پشت شیشه ویژگی های ایرانی پیدا کند و در شمار هنرهای مطرح کشورمان قرار گیرد و این مهم هنگامی رخ داد که هنرمندان باذوق و مبتکر ایرانی پس از آشنایی و شناخت زیر و بم این هنر، نگاره های ایرانی را اساس کار قرار داده، از مواد اولیه در دسترس استفاده کرده و مضامین دینی، ملی و سنتی را دستمایه هنر خود قرار دادند تا این هنر فاخر به معماری، تزییات معماری، تابلوهای زیبا و آینه راه یابد و افزون بر رنگ با بهره گیری از مواد ترکیبی همچون کاغذهای رنگی، شبرنگ، نخ، الیاف ابریشم، چرم و... به عنوان پرکننده زمینه و گاهی طرح اصلی، هنر خود را با ابتکار و به مدد ظرایف و دقایقی که به آن دست یازیده بودند، به گونه ای ارائه دهند که موجبات تحسین هنرشناسان ایرانی و دیگر ممالک جهان را فراهم آورند. به هر حال امروزه هنر نقاشی پشت شیشه که البته بسیار هم جای پیشرفت، ترقی و تعالی دارد، اگرچه از نظر تولید در سطح قابل قبولی قرار ندارد ولی به واسطه کیفیت در مقام ممتازی جای یافته است و این کتاب گامی است در جهت شناساندن بیشتر هنری که اگر چه اساسا ایرانی نبوده ولی بر زیبایی خانه ها، معماری داخلی و ابنیه کشورمان بس افزوده است.»

در ایران نقاشی های فاخر پشت شیشه را که از حدود دوره زندیه پدید آمده است می توان در سراسر ایران اعم از موزه ها، مجموعه های نقاشی، زیارتگاه ها و حتی خانه ها که صاحبان فعلی آن، حافظ آثار پدیدآمده در یک و یا حتی دو قرن پیش هستند مشاهده کرد.

همچنین در مقدمه کتاب آمده است: «هنرِ نقاشی پشت شیشه، هنری است متضمن مهارت در نقاشی، آگاهی از تکنیک های گوناگون، شناخت و کاربرد به جا و به موقع مواد اولیه مختلف و نوآوری و کارآفرینی در بهره گیری از مواد جدید که لازمه ورود و پیشرفت در آن نیازمند آگاهی از قابلیت های شیشه و آینه به عنوان بوم و بستر کار و مطالعه دقیق در گنجینه نفیس نگاره ها و طرح های سنتی ایران و حتی شناخت زیر و بم خء نقاشی  - خط و توانمندی در خوش نویسی است. افزون بر همه این ها باید صبوری و بردباری، دقت فوق العاده در اجرای تکنیک و پرهیز از خطا را - که گاه غیرقابل جبران است - در دستور کار قرار داد و به اصول و ضوابط کار هم سخت پایبند بود. از این گذشته باید از سلیقه یا سلایق مخاطبان و تقاضای روز و بازار هم مطلع بود و باید بدانیم که اثر نهایی ما می تواند مورد خواست چه فرد یا چه گروه از افراد باشد چرا که سوژه های مورد تقاضای طبقات گوناگون، متفاوت بوده و هست و نباید اثر یا آثاری که با آن همه رنج و زحمت پدید می آید در گوشه ای بماند و خاک بخورد و حتی در موزه ها قرار گیرد که بازدیدکنندگان را نتواند به خود جلب کند.

هنر نقاشی پشت شیشه، قرن هاست که در ممالکی همچون چین، مصر، ایتالیا، آلمان، فرانسه، اتریش و... هنری مطرح و مورد استقبال طبقات گوناگون بوده و اگر چه نخستین مکان های حفظ و نگهداری آثار آن مکان های مذهبی، قصرها و خانه های متعلق به افراد ثروتمند بوده اما از حدود چهار قرن پیش این نوع نقاشی به تدریج به هنری مردمی تبدیل شده تا به منازل مردم هم راه یابد. این چنین است که در ایران نقاشی های فاخر پشت شیشه را که از حدود دوره زندیه پدید آمده است می توان در سراسر ایران اعم از موزه ها، مجموعه های نقاشی، زیارتگاه ها و حتی خانه ها که صاحبان فعلی آن، حافظ آثار پدیدآمده در یک و یا حتی دو قرن پیش هستند مشاهده کرد. امید آن که این هنر با حال و هوای ایرانی و اسلامی آن که حاصل تلاش بسیار و در واقع رنج مقدس هنرمندان پیشین است، بیش از پیش مطرح و با اقبال عامه مواجه شود.»

استاد حسین یاوری متولد ١٣٢٥است که مدارک متعددیدر دوران زندگی پربار خود کسب کرده اند. لیسانس در اقتصاد، فوق لیسانس در رشته مدیریت خدمات اجتماعی، دكترای مدیریت پژوهش در عملیات، گذراندن دوره های هنرهای سنتی هندوستان، گذراندن دورة طراحی صنعتی در ایتالیا، دوره مهندسی كوتاه مدت نساجی، گذراندن دوره های طراحی و دوخت لباس در فرانسه بخشی از این مدارج است.

استاد یاوری از سال 1350 تا 1378 در سازمان صنایع دستی ایران در سمتهای كارشناسی و مدیریت و بالاترین سمت عضو هیئت مدیره فعالیت داشته اند و تا کنون در بسیاری از دانشگاه های هنری کشور تدریس کرده اند.

تألیفات آقای دكتر یاوری عبارت اند از: نساجی سنتی ایران، نگرشی بر تحولات صنایع دستی در دنیا، فلزكاری، كارگاه هنرهای دستی(2)، آشنایی با هنرهای ایران، بخشی از كتاب «سیمای فرهنگی ایران» و Iran cultural in the life

همچنین از دیگر فعالیتهای ایشان می توان به مقالات مختلف (حدود 300 مقاله) كه تا كنون در نشریات (جلوه هنر، دستها و نقشها، فرجاد و سیر و سیاحت) به چاپ رسیده است اشاره كرد و تا كنون راهنمایی حدود 600 دانشجو را در رشته های هنر در دوره های كارشناسی و كارشناسی ارشد، (صنایع دستی، چاپ پارچه، فرش، طراحی صنعتی، گرافیك، طراحی لباس) را بر عهده داشته اند.


منابع: ایسنا/ سوره مهر