با یکی از بزرگترین حسنات آشنا شوید!!

غم زدایی از مؤمن، گاهی به کمک مالی است، گاهی به همدردی زبانی است، گاهی به رفع ظلم از او. گاهی ادای بدهکاری یا تأمین مسکن و یا حتّی گوش دادن به درد دلهای مؤمن مایه ی شادی اوست. در مقابل شکایتها و ناله های مؤمنان سنگ صبور باشیم، و با کمک به بندگان خدا در دنیا، آخرت خود را آباد کنیم.

اسلام که یک دین کامل فطرى و الهى است، رفع نیاز و مشکلات و گرفتارى انسان‌ها را یکى از برنامه‏‌هاى بنیادى و اساسى خود اعلام کرده و نه تنها به اجر و پاداش دنیوى و اخروى اجراکنندگان این برنامه حیاتى و انسان‌ساز اشاره مى‏‌کند، بلکه مسئولیت هرکس را در حد توان خود تعیین کرده و چگونگى برآوردن حاجات مردم  را بیان مى‏‌کند و عدم رفع نیاز(در صورت توانایى) را زشت شمرده و آن‌را محکوم و وعده عذاب الهى را مى‏‌دهد.
در سیره ی امامان معصوم علیهم السلام، نمونه های فراوان نقل شده است که با مساعدت و یاری رساندن به گرفتاران، خاطر آنان را شاد می کردند و غبار غم را از چهره ها می زدودند. این نوعی فتوّت و مردانگی است که خدا هم این صفت را در بندگانش می پسندد و در آخرت هم پاداشی بزرگ عطا می کند. 
ما در این نوشتار به چند نمونه از روایتها یا نمونه های عینی که در سیره امامان معصوم علیهم السلام  آمده اشاره می کنیم:

1ـ قال رسولُ الله (صلى الله علیه وآله) : «إِنَّ اللهَ خَلَقَ عَبیداً مِنْ خَلْقِهِ لِحَوائِجِ النّاسِ یَرْغَبُونَ فی الْمَعروفِ وَ یَعُدّونَ الجُودَ مَجْداً، وَاللهُ یُحِبُّ مَكارِمَ الأخلاقِ» (تحف العقول، حكمت 133)
پیامبر اكرم (صلى الله علیه وآله) مى فرماید: «خداوند بندگانى دارد كه به آنها گره گشایى مشكل مردم را مأموریّت داده است، اینها داراى دو صفت هستند: یكى اینكه علاقه به كار نیك دارند و دیگر اینكه جود و بخشش را داراى ارزش انسانى مى دانند و خداوند ارزشهاى اخلاقى را دوست دارد»
اسلام به حلّ مشكلات مردم اهمیّت زیادى داده و اعمال نیك را منحصر به خواندن نماز شب و تلاوت قرآن نمى داند، بلكه گره گشایى از كار خلق و سعى در برآوردن خواسته هاى مؤمنین را از بزرگ ترین حسنات مى شمارد.
2ـ در زمان امام موسى كاظم (علیه السلام) یكى از شیعیان آن حضرت در «رى» اموال و بدهى هاى فراوانى به یكى از رؤساى حكومت رى داشت كه توانایى پرداخت آن را نداشت. به فكرش رسید كه به محضر امام برسد و از آن بزرگوار كمك بخواهد، به مدینه رفت و به حضور امام رسید و گرفتارى خود را براى امام بازگو نمود، امام در حلّ مشكل او توصیه اى به این عبارت به حاكم رى نوشت: 
«بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرّحِیم اِعْلَمْ اَنَّ للهِ تَحْتَ عَرْشِهِ ظِلاًّ لا یَسْكُنُهُ الاّ مَنْ اَسْدى اِلى اَخیهِ مَعْروفاً اَوْ نَفَّسَ عَنْهُ كُرْبَةً، اَوْاَدْخَلَ عَلَى قَلْبِهِ سُروراً وَهذا اَخوكَ والسلام; آگاه باش، زیر عرش الهى سایه اى وجود دارد كه فقط سه طایفه در آن سكونت دارند، كسى كه در حق برادر ایمانى خود خیر و نیكى انجام دهد، یا گرهى از مشكلات او بگشاید، یا سرور و شادى به قلب او وارد سازد; حامل نامه هم برادر توست، سلام و رحمت الهى بر شما باد»
آن شخص نامه را گرفت و پس از انجام فریضه حج، به وطن برگشت، شبانه به سراغ فرماندار رفت و جریان را به اطّلاع او رساند. فرماندار با خوشحالى دست در گردن او انداخت و بوسه بر سر و چشم او زد، با اشتیاق نامه امام را گرفت و روى چشم خود گذاشت و به احترام آن بلند شد و تمام اموال خود را میان خود و او تقسیم نمود و قیمت اموال غیر منقول را نیز پرداخت و مرتب مى گفت: برادرم آیا تو را خوشحال ساختم؟ و مرد گرفتار مى گفت: بلى به خدا خیلى بیش از حد مسرورم ساختى، سپس پرونده حساب او را در آورد و روى حساب او قلم گرفت و او را با خوشحالى مرخص نمود.
مرد گرفتار عازم بیت الله الحرام گردید تا او را دعا كند و امام را در جریان كار خود قرار دهد. وقتى امام (علیه السلام) از اوضاع آگاه شد بسیار خوشحال گردید. آن مرد پرسید: آیا این واقعه شما را خوشحال نمود؟ فرمود: به خدا قسم من و امیرالمؤمنین و جدّم رسول الله را شاد ساخت و خدا را نیز خشنود نمود. (حیاة الامام موسى بن جعفر(علیه السلام)، ص 161)
در این حدیث خوشحال كردن ائمّه و خداوند در سایه خدمت به بندگان خداست كه هركس باید به اندازه نفوذ و توان خود حلال مشكلات مردم باشد.
3ـ در حدیثى دیگری آمده كه دو تن از اصحاب اختلاف داشتند، یكى از اصحاب بزرگ به نام مفضّل چهارصد درهم داد و مشكل مالى آن دو را حل كرد و بعد گفت: این پول از امام صادق (علیه السلام) بود. معلوم مى شود امام (علیه السلام)  مأمور داشت و به او پول مى داد تا مشكل مردم را حل كند.
4ـ امام رضا علیه السلام فرمودند: مَن فَرَّجَ عَن مُؤمِنٍ فَرَّجَ اللهُ عَن قَلبهِ یَومَ القِیامَةِ؛ هر کس گِرِه از کارِ مؤمنی بگشاید (و غمی را از او بزداید)، خداوند هم در قیامت، کار بسته او را می گشاید (و اندوهش را می زداید). (اصول کافی، ج 2، ص 200)

گره‌گشایی از کار مردم از نگاه قرآن

خداوند متعال در آیه ۲۷۳ سوره بقره در رابطه با گره‌گشایی از کار مردم می‌فرماید: «لِلْفُقَرَاء الَّذِینَ أُحصِرُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ لاَ یَسْتَطِیعُونَ ضَرْبًا فِی الأَرْضِ یَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِیَاء مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُم بِسِیمَاهُمْ لاَ یَسْأَلُونَ النَّاسَ إِلْحَافًا وَمَا تُنفِقُواْ مِنْ خَیْرٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِیمٌ؛ (این صدقات‏) براى آن (دسته از) نیازمندانى است که در راه خدا فرومانده‌‏اند، و نمى‏‌توانند‌ (براى تأمین هزینه زندگى‏) در زمین سفر کنند. از شدّت خویشتن‏دارى‏، فرد بى‏‌اطلاع‏، آنان را توانگر مى‏‌پندارد. آن‌ها را از سیمایشان مى‏‌شناسى‏. با اصرار،‌(چیزى‏) از مردم نمى‏‌خواهند. و هر مالى ‌(به آنان‏) انفاق کنید، قطعاً خدا از آن آگاه است‏».
در آیه هفت سوره طلاق در این رابطه آمده است: «لِیُنفِقْ ذُو سَعَةٍ مِّن سَعَتِهِ وَمَن قُدِرَ عَلَیْهِ رِزْقُهُ فَلْیُنفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ لَا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا مَا آتَاهَا سَیَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ یُسْرًا؛ بر توانگر است که از دارایى خود هزینه کند و هر که روزى او تنگ باشد باید از آنچه خدا به او داده خرج کند خدا هیچ کس را جز [به قدر] آنچه به او داده است تکلیف نمى‏‌کند خدا به‌زودى پس از دشوارى آسانى فراهم مى‏‌کند».
در آیه ۳۴ سوره توبه نیز اشاره شده است: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ إِنَّ کَثِیرًا مِّنَ الأَحْبَارِ وَالرُّهْبَانِ لَیَأْکُلُونَ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ وَیَصُدُّونَ عَن سَبِیلِ اللّهِ وَالَّذِینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلاَ یُنفِقُونَهَا فِی سَبِیلِ اللّهِ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِیمٍ؛ اى کسانى که ایمان آورده‌‏اید بسیارى از دانشمندان یهود و راهبان اموال مردم را به ناروا مى‏‌خورند و [آنان را] از راه خدا باز مى‌‏دارند و کسانى‌که زر و سیم را گنجینه مى‏‌کنند و آن‌را در راه خدا هزینه نمى‏‌کنند ایشان را از عذابى دردناک خبر ده».

خلاصه سخن اینکه:

غم زدایی از مؤمن، گاهی به کمک مالی است، گاهی به همدردی زبانی است، گاهی به رفع ظلم از او. گاهی ادای بدهکاری یا تأمین مسکن و یا حتّی گوش دادن به درد دلهای مؤمن مایه ی شادی اوست. در مقابل شکایتها و ناله های مؤمنان سنگ صبور باشیم، و با کمک به بندگان خدا در دنیا، آخرت خود را آباد کنیم.