آبفشان

آبفشان (به انگلیسی: Geyser)  چشمهٔ آب گرمی است که در فواصل زمانی معین آب داغ را با سرعت زیادی به بیرون پرتاب می‌کند. یکی از مراکز آبفشان‌های جهان پارک ملی یلوستون است.
علت پدید آمدن آبفشان شرایط خاص هیدروجیولوژیکال است. این پدیده تنها در چند مکان بر روی زمین اتفاق می افتد و در واقع پدیده ای نسبتا نادر به حساب می آید. تمامی مناطق شامل آبفشان ها در نزدیکی مناطق آتشفشانی فعال قرار دارند و دلیل شکل گیری آنها نزدیک بودن به ماگما هاست.
در فرایند شکل گیری این پدیده، آب روی سطح زمین خود را به عمق متوسط ​​حدود ۲۰۰۰ متر (۶۶۰۰ فوت) می رساند و در آن جا در تماس با صخره های داغ قرار می گیرد. جوش آمدن آبی که تحت فشار قرار گرفتهُ باعث تولید آبفشان و اسپری بخار داغ از دریچه سطح آبفشان می شود (انفجار هیدروترمال).

چشمه آب گرمی که در کشور ایسلند وجود دارد از معروف ترین آب فشان های دنیاست و هر 5 تا 10 دقیقه یک بار آب را تا ارتفاع 20 متری از سطح زمین پرتاب می کند! قطر دهانه‌ای کهاز آن آب خارج می‌ شود حدود 3 متر است.
یک چشمه آب گرم در فاصله های منظم یا نامنظم یک فواره آب گرم یا بخار به هوا پرتاب می کند و معمولاً در ناحیه آتشفشانی رخ می دهد. آب های سطحی که به تدریج در شکاف یا مجرای آبفشان وارد می‌شود، هر قدر که پایین تر می‌رود چون درجه حرارت زمین بیشتر می‌گردد، لذا درجه حرارت آب نیز زیادتر می‌شود تا بالاخره به نقطه‌ای می‌رسد که قسمتی از آب بخار می‌شود. بخار آب حاصله با ازدیاد حجم و فشار همراه بوده و به ناچار بر ستون آبی فوقانی خود فشار وارد می‌آورد، در این صورت آب به شکل فواره‌ای به خارج رانده می‌شود و پس از بیرون ریختن آب، عمل فوران متوقف گشته، دوباره پس از حصول شرایط عمل فوق تکرار می‌گردد.

مرکز یادگیری سایت تبیان - علی کلوت