حاجت گرفتن عالم اهل سنت از امام رضا علیه السلام

توسل به معنی یافتن وسیله ای برای نزدیکی به خداوند است و ارتباط نزدیکی با مبحث شفاعت دارد. توسل به این معنی نزد شیعیان، صوفیان و بعضی اهل سنت مورد پذیرش و نزد عده ای دیگر از شیعه، اهل سنت و سلفیان رد می شود.

توسل به معنی یافتن وسیله ای برای نزدیکی به خداوند است و ارتباط نزدیکی با مبحث شفاعت دارد. توسل به این معنی نزد شیعیان، صوفیان و بعضی اهل سنت مورد پذیرش و نزد عده ای دیگر از شیعه، اهل سنت و سلفیان رد می شود.[١] و این گروه توسل را از «وسیله»، به معنای تقرّب جستن به غیر و جایز نمی دانند.[٢] هر دو گروه برای حقانیت خود شواهدی از قرآن و حدیث ذکر کرده اند در ظاهر قرآن و حدیث شواهدی دال بر توسل و رد آن هر دو وجود دارد که مذاهب اسلامی با تفاسیر متفاوت و تجمیع برداشتها به یک دیدگاه کلامی مشخص و متفاوت می رسند. همچنین شفاعت مفهومی دینی است که عموم مسلمانان به آن معتقدند. مراد از شفاعت این است که در روز قیامت اولیای الهی و حقایق مقدسی مانند قرآن، با شروطی، برای مومنان نزد خدا شفاعت می کنند و آنان را از عذاب جهنّم نجات می دهند، یا سبب ترفیع درجه آنان می شوند. در عقاید شیعه توسل به معنی یافتن وسیله ای برای نزدیکی به خداوند است و ارتباط نزدیکی با مبحث شفاعت دارد. توسل در میان شاخه های مختلف مسلمانان در طی قرون گذشته رواج داشته، ولی در میان شیعیان و صوفیان از اهمیت بیشتری برخوردار است. از قرن هشتم هجری قمری، انتقادات سلفیان از توسل همواره یکی از مواردی بوده است که از نگاه تئوری و نظری با دیدگاه تشیع متفاوت بوده است اما در مقام عمل می بینیم که حق با چه گروهی بوده است.[3]

ابن حیان و امام رضا علیه السلام

اِبْن ِ حِبّان ، ابوحاتم ، محمد بن حبان بن احمد بن حبان (ح ٢٧٠- ٢١ شوال ٣٥٤ق /٨٨٣ -٢٠ اکتبر ٩٦٥م )، محدث ، فقیه شافعی ، است. ابن حبان در بُست (شهری قدیمی در جنوب شرقی افغانستان کنونی) از ابو احمد اسحاق ابن ابراهیم و ابوالحسن محمد بن عبدالله بن جنید [4] و دیگران مقدمات علوم را فرا گرفت و سپس برای تکمیل دانش خود در ٣٠٠ ق/ ٩١٣ م به نیشابور رفت و این ، سرآغاز سفرهای علمی وی بوده است[6] در نیشابور از ابوالعباس محمدبن اسحاق سراج و دیگران استماع حدیث کرد [7] و در جست و جوی حدیث به بسیاری از شهرهای خراسان و ماوراءالنهر، عراق ، حجاز، شام و مصر سفر کرد و چنانکه نوشته اند مسافت طولانی و حوزه گسترده ای از شاش (چاچ = تاشکند کنونی) تا اسکندریه را پیمود. [8] ابن حبان از دانشمندان بزرگ اهل سنت در کتاب الثقات خود در شرح حال امام رضا علیه السلام می نویسد: و ما حلت بی شده فی وقت مقامی بطوس فزرت قبر علی بن موسى الرضا (صلوات الله على جده وعلیه) ودعوت الله إزالتها إلا واستجیب لی وزالت عنی تلک الشده، وهذا شیء جربته مراراً فوجدته کذلک، أماتنا الله على محبه المصطفى وأهل بیته (صلى الله علیه وعلیهم أجمعین( زمانی که در طوس بودم، هر گاه مشکلی برایم پیش می آمد، قبر علی بن موسی الرضا [صلوات خدا بر جدش و بر او باد] را زیارت می کردم و از خداوند رفع آن مشکل را می خواستم؛ خداوند دعایم را اجابت می کرد و آن مشکل رفع می شد. این مسأله ای است که بارها آن را تجربه کرده اند و همین اتفاق افتاده است. خداوند ما را بر محبت مصطفی و خاندانش بمیراند. [9]

پی نوشت ها
(1).علیزاده، مهبانو. «توسل». در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ج. ١٦
(2).لسان العرب، ج ١٥، ص ٣٠١، «وسل».
(3).علیزاده، مهبانو. «توسل». در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ج. ١٦
(4).ابن بلبان علی ، الاحسان بترتیب صحیح ابن حبان ، به کوشش کمال یوسف الحوت ، بیروت ، ١٤٠٧ق /١٩٨٧م .
(5).ابن حبان محمد، کتاب الثقات ، به کوشش عزیزبیگ و دیگران ، حیدرآباد دکن ، ١٣٩٣ق /١٩٧٣م .
(6).ابن حبان محمد، روضة العقلاء و نزهة الفضلاء، به کوشش محمد محیی الدین عبدالحمید و دیگران ، بیروت ، ١٣٩٧ق / ١٩٧٧م .
(7).ابن حجر عسقلانی احمد، لسان المیزان ، حیدر آباد دکن ، ١٣٢٩ق .
(8). ابن شاکر محمد، عیون التواریخ ، نسخه عکسی ، استانبول ، کتابخانه احمد ثالث ، شم ٢٩٢٢.
(9).الثقات، ج٨، ص ٤٥٧