نفت شِیل

نفت شِیل نفت نامتعارفی است که از گرماکافت، هیدروژنه کردن، و انحلال گرمایی خرده های سنگ نفت زا (شِیل نفتی) به دست می آید.

در مطالب قبل دانستید که (نفت خام Crude Oil و به روسی Naphra نامیده می شود که درحالت طبیعی به صورت مایع بوده و رنگ آن قهوه ای زرد مایل به سیاه است و دربرابر نور انژاسی، رنگ سبز بخصوصی از خود نشان می دهد.) و همچنین با مطالبی مانند ( طرز استفاده از انرژی نفت، پالایش نفت خام، تشکیل نفت خام، تله های نفتی و تمایزهای بین صنعت نفت و پتروشیمی ) نیز آشنا شدید.

نفت شِیل نفت نامتعارفی (انواعی از منابع نفتی که با روش های غیرمتعارف به دست می آید، مانند نفت فوق سنگین، ماسه های نفتی و نفت شیل از انواع نفت های غیرمتعارف هستند.) است.

این فرایندها مواد آلی درون سنگ (کروژن) را به نفت و گاز مصنوعی تبدیل می کنند. شیل های نفتی دارای مقادیر قابل توجهی مواد غیرآلی هستند که عمدتا از کوارتز در اندازه سیلت و کانی های رسی تشکیل شده اند.
 از نفت حاصله می توان بلافاصله به عنوان سوخت استفاده کرد و یا با افزودن هیدروژن و زدودن ناخالصی ها چون سولفور و نیتروژن، ارتقائش داد تا به عنوان ماده اولیه وارد پالایشگاه شود. محصولات پالایش شده را می توان در همان مصارفی به کار برد که محصولات پالایش شده نفت خام به کار می روند.

در حال حاضر، توجه نسبتا زیادی به شیل های نفتی می شود چون آنها یک منشا سوخت فسیلی هستند و ممکن است به جایگزینی ذخایر نفتی که انتظار اتمام آن می رود، کمک کند. رسوبات گسترده ای از شیل های نفتی در روسیه، چین و رزیل یافت می شود و رسوبات با عیار پایین که ممکن است از نظر اقتصادی با ارزش شود در تعداد زیادی از کشورهای دیگر جهان یافت می شود. شیل های نفتی همچنین پتانسیل سنگ های مولد نفت هستند.

سنگ نفت یا سنگ نفت زا یا سنگ کروژن یا شِیل نفتی یک سنگ رسوبی دانه ریز و غنی از مواد آلیِ حاوی کروژن است و از آن می توان هیدروکربن مایعی به نام نفت شیل (نفت ماسه) استخراج کرد.

منابع نفت شیل (سنگ نفت یا سنگ نفت زا) در پهنه وسیعی از طبیعت از آب های شیرین تا دریاچه های نمکی و باتلاق های رسوبی یافت می شود
بیشتر منابع نفت شیل در ایالت کلرادو ایالات متحده آمریکا واقع شده، که دارای منابعی بالغ بر 3/3 تریلیون تن است

مهمترین انواع شیل عبارتند از:
شیل های سیلیسی (Quartzose Shale)
قسمت عمده این سنگ ها از دانه های ریز کوارتز که دارای ابعاد سیلت می باشد، تشکیل شده است. دانه های فلدسپاتی معمولا نادر است ولی سیمان این شیل ها ممکن است آهکی ، گلوکونیتی ، آهن دار و یا کربن دار باشد. رنگ این شیل ها معمولا سبز تا خاکستری است و گاهی هم به رنگهای قهوه ای، قرمز و سیاه دیده می شود.
شیل های فلدسپاتی (Feldspathic Shales)
شیل های فلدسپاتی که گاهی هم آنها را شیل های کائونیتی می نامند همیشه دارای بیش از 10% فلدسپات است و ماتریکس آنها از کائولنیت یا کانی های رسی تشکیل شده است. این شیل ها از نظر اندازه در حد سنگ ها سیلتی ماسه ای تا سیلت های رسی می باشند و گاهی هم دانه ها درشت تر هستند.

شیل های کلریتی (Chloritic shales)
این سنگ ها نظیر فیلارنایت ها بوده اکثرا همراه آنها دیده می شوند. در این شیل ها همیشه فلدسپات وجود دارد و مقدار آن ممکن است بیش از کوارتز باشد و کلریت در ماتریکس سنگ دیده شود. این سنگ ها معرف فرسایش شدید در مناطق کوه زایی هستند.

این سنگ ها نظیر ساب فیلارنایت ها هستند و اکثرا هم همراه آنها دیده می شود. مقدار زیادی ورقه های میکا در این سنگ ها دیده می شود که غالبا با سریسیت همراه است. رنگ این سنگ ها معمولا خاکستری یا خاکستری قهوه ای است ولی گاهی نیز به رنگهای قرمز و سبز نیز دیده می شوند.
شیل ها نفتی Oil Shales
شیل های نفتی (Oil Shales) گروه متنوعی از سنگ ها هستند که دارای مواد آلی بوده و بیشتر در حلالهای آلی غیر قابل حل می باشند، ولیکن می توان بوسیله حرارت دادن ) تقطیر (آنها را استخراج کرد. مواد آلی عمدتا کروژن است، ولیکن ممکن است بیتومن نیز داشته باشند.

بیشتر مواد آلی در شیل های نفتی ، به صورت ذرات پراکنده می باشد و به نحوی دگرسان شده اند، موجوداتی که آنها را تشکیل داده اند قابل تشخیص نیستند. در بسیاری از شیل های نفتی بقایای جلبک و اسپورهای جلبکی فراوانند. بنابراین ، فرض بر این است که بیشتر مواد آلی دارای منشا جلبکی باشند. در حال حاضر توجه نسبتا زیادی به شیل های نفتی می شود چون آنها یک منشا سوخت فسیلی هستند و ممکن است به جایگزینی ذخائر نفتی که انتظار اتمام آن می رود، کمک کند. شیل های نفتی همچنین پتانسیل سنگهای مولد نفت هستند.

استخراج و فرآوری نفت صخره شامل انواع اثرات زیست محیطی از جمله گرم شدن کره زمین و ایجاد گازهای گلخانه ای می شود. با ایجاد اختلال در زمینی که از آن استخراج می کنند، به چشمه ها که منابع اصلی تامین آب رودخانه ها و آب مورد نیاز میلیون ها نفر است آسیب وارد می شود
گاز شیل (Shale gas) گازی است که در میان سنگ های سخت و ساختارهای شیل به صورت درگیر، محصور شده است و آزادسازی آن به استفاده از فناوری موسوم به شکست هیدرولیک نیاز دارد. این گاز بصورت روزافزون در حال کسب اهمیت بیشتری در آمریکا به عنوان منبعی برای گاز طبیعی است.
منبع: http://www.niazemarkazi.com