تبیان، دستیار زندگی
در روز 28 مرداد سال 1357 سینما ركس آبادان به دست عمال محمد رضا پهلوی به آتش كشیده شد. در این جنایت كه از سوی ساواك و عوامل رژیم سفّاك پهلوی جهت بد نام كردن انقلاب اسلامی مردم ایران به وقوع پیوست، 3
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پیام امام در 31 مردادماه سال 1357 به اهالی آبادان چه بود؟

در روز 28 مرداد سال 1357 سینما ركس آبادان به دست عمال محمد رضا پهلوی به آتش كشیده شد. در این جنایت كه از سوی ساواك و عوامل رژیم سفّاك پهلوی جهت بد نام كردن انقلاب اسلامی مردم ایران به وقوع پیوست، 377 نفر به طرزی فجیع كشته شدند. در جریان این آتش سوزی، تماشاگران سینما كه در آن روزحدود 700 نفر بودند، برای فرار از مهلكه به طرف درهای خروجی روی آوردند، ولی درها را بسته یافتند. انتشار این خبر و نمایش فیلم ها و عكس های این فاجعه، افكار عمومی را به شدت جریحه دار ساخت.

فرآوری: فهیمه السادات آقامیری، بخش تاریخ ایران و جهان تبیان
پیام امام در 31 مردادماه سال 1357 به اهالی آبادان چه بود؟

سال 57 را سال سینما سوزی نامگذاری کردند

یکی از مهمترین حوادث سال 57 که باعث خشمگین کردن مردم و سرعت بخشیدن به انقلاب 57 شد، فاجعه به آتش کشیدن سینما رکس آبادان بود. علت خشمگینی مردم، نسبت دادن این فاجعه به عوامل حکومت پهلوی بود. در حدود ساعت 21:45 شب بیست و هشتم مرداد طبق آمار دقیق 630نفر از کسانی که به تماشای فیلم گوزن ها در آخرین سانس به سینما رفته بودند در آتش سوختند. تعداد کشته شدگان بعداً به بیش از 677 نفر افزایش یافت.

سینما در زمانی دچار آتش سوزی شد که در حال نمایش فیلم گوزنها، ساخته مسعود کیمیایی بود. این فیلم به گونه ای اشاره کوتاه و گذرایی داشت به روزهای فرار و مرگ یک مبارز مسلح علیه حکومت پهلوی و بسیاری بر این عقیده بودند که فیلم به بخش کوچکی از واقعه سیاهکل پرداخته است. همین امر موجب برخی گمانه زنی ها مبنی بر دخالت ساواک در این آتش سوزی گردید.

در فضای انقلابی سال 1357 مقامات وقت حکومت پهلوی با نسبت دادن این رویداد به «مارکسیست های اسلامی» آن ها را متهم کردند «به جای تمدن بزرگ، وحشت بزرگ» به مردم می دهند.

اما رژیم شاه با متهم كردن نیروهای انقلابی در این حادثه ضد انسانی، قصد داشت تا انقلابیون مسلمان را افرادی متحجّر و مخالف با هنر و ضد مردم نشان دهد كه در این هدف خود ناكام ماند و مردم بیشتر حرف مخالفان را كه رژیم را در این فاجعه متهم می كرد، می پذیرفتند.

در بررسی چرایی و اهداف رژیم از ارتكاب این جنایت نیازمند مراجعه به تحولات انقلاب می باشیم :
همانگونه كه می دانیم تحولات انقلاب از قیام 15 خرداد 1342 آغاز گردید و با حوادث بعدی به صورت تسلسلی بر دامنه آن افزوده می گردید ؛ واكنش مردم نسبت به بازداشت امام خمینى (ره)، تصویب كاپیتولاسیون، تبعید امام (ره) ، انتشار مقاله احمد رشیدى مطلق ، قیام 19 دی قم، شهادت فرزند امام (آقا مصطفی ) ، قیام مردم تبریز در 29 بهمن 56 در چهلم شهداى قم و... تا اینكه رمضان 57 از راه رسید و امام خمینى پیام دادند رمضان ماه عبادت است و دفاع از حق و اسلام از بزرگترین عبادات، بگذار عبادتگاههاى ما را در این شهر به خون بكشند. با این سخنان ایران سراسر خروش شد و جمشید آموزگار مجبور به برقرارى حكومت نظامى ، رژیم شاهنشاهى لزوم این حكومت نظامى را با به آتش كشیدن سینما ركس آبادان ثابت كرد و در ابتدا این اقدام را به عصیانگران مذهبى نسبت داد، و با تبلیغات گسترده كوشید مردم انقلابى را مسوول فاجعه معرفى كند. این تدبیر نتیجه اى پیش بینى ناشده داشت و عامل ورود بیش از پیش مردم، به ویژه خوزستانیان به میدان مبارزه گردید. قفل بودن درهاى خروجى سینما هنگام وقوع فاجعه، تأخیر در خبردادن به آتش نشانى، نبودن آب در شیرهاى آتش نشانى و توضیحات كارشناسان در مورد كیفیت مواد آتش زا سبب شد تا مردم، به رغم گزارش خبرگزارى پارس درباره دستگیرى گروهى از خرابكاران، ساواك را طراح و مجرى فاجعه بشناسند. این جنایت و رسوایى ناشى از آن، به بركنارى دولت جمشید آموزگار انجامید.

امام از گویندگان خواستند وظیفه آگاهی بخشی به مردم را دنبال كنند

پس از وقوع جنایت هولناك آتش سوزی سینما ركس آبادان، حضرت امام خمینی(ره) در 31 مردادماه سال 1357، در پیامی از نجف اشرف خطاب به اهالی آبادان، ضمن اعلام خطر به اینكه ممكن است رژیم پهلوی، اعمال وحشیانه مشابهی در شهرهای ایران انجام دهد، از گویندگان خواستند وظیفه آگاهی بخشی به مردم را دنبال كنند. در بخشی از پیام مهم امام به مناسبت این فاجعه آمده بود:

من گمان نمی كنم هیچ مسلمانی، بلكه انسانی، دست به چنین فاجعه وحشیانه ای بزند، جز آن كه به نظایر آن عادت نموده است. گفتار شاه كه تظاهركنندگانِ مخالفِ من وحشت بزرگ را وعده می دهند و تكرار آن پس از واقعه كه این همان وعده بوده است، شاهد دیگری بر توطئه است. این مصیبت دلخراش برای شاه، شاهكار بزرگی است تا به تبلیغات وسیع در داخل و خارج دست زند و به بوق ها و مطبوعات دست نشانده داخل و نفع طلب خارج دستور دهد كه هرچه بیشتر برای اغفال مردم، این جنایت را منتشر و به ملت محروم و مظلوم ایران نسبت دهند تا در خارج، ملت حق طلب ایران را، مردمی كه به هیچ ضابطه انسانی و اسلامی معتقد نیستند معرفی نماید. متن كامل پیام :

بسم الله الرحمن الرحیم
خدمت عمومی اهالی محترم آبادان ایدهم الله تعالی
دریافت خبر بسیار فجیع به آتش كشیدن چند صد تن هموطنان ما با آن وضع حساب شده موجب تاثر و تاسف شدید گردید. من گمان نمی كنم هیچ مسلمانی بلكه انسانی دست به چنین فاجعة وحشیانه ای بزند جز آنانكه به نظایر آن عادت نموده اند و خوی درندگی و وحشگیری آنان را از انسانیت بیرون برده باشد. من تاكنون اطلاع كافی ندارم لكن آنچه مسلم است این عمل غیر انسانی و مخالف با قوانین اسلامی از مخالفین شاه كه خود را برای حفظ مصالح اسلام و ایران و جان و مال مردم به خطر مرگ انداخته اند و با فداكاری از هم میهنان خود دفاع می كنند به هر مسلكی باشند، نخواهد بود و قرائن نیز شهادت می دهد كه دست جنایتكار دستگاه ظلم در كار باشد كه نهضت انسانی    اسلامی ملت را در دنیا بد منعكس كند. آتش را به كمربند در سراسر سینما افروختن و بعد توسط مأمورین درهای آن را قفل كردن، كار اشخاص غیر مسلط بر اوضاع نیست.
گفتار شاه كه تظاهر كنندگان مخالف من وحشت بزرگ را وعده می دهند و تكرار آن پس از واقعه كه این همان وعده بوده است شاهد دیگری بر توطئه است، نه اینكه واقعاً شاه یك غیبگوی بزرگ است! مصاحبه سابق شاه كه ایران را با ملت نابود می كنم نیز شاهد این مدعاست. اظهار تأسف و تأثر در بوق های تبلیغاتی از اشخاصی كه هر روز دستشان تا مرفق به خون هم میهنان ما فرو رفته است شاهد بزرگی است بر نقشه شیطانی شاه و همدستانش، هم آنان كه در اكثر شهرهای ایران دست به كشتارهای فجیع زده اند.
آیا مردم مظلومی كه هر روز به دست همین جنایتكاران به خاك و خون كشیده شده و به وضع بسیار اسفباری كشته شده اند هم میهنان ما نبوده اند؟ قراین نشان می دهد كه قضیه دلخراش آبادان چون كشتار سایر شهرهای ایران از یك منشأ به وجود آمده است. آیا از این جنایت كسی جز شاه و بستگانش امید نفعی داشته اند؟ آیا تاكنون غیر از شاه كه هرچند وقت یكبار دست به كشتار وحشیانه مردم می زند این قبیل صحنه ها را به وجود آورده است و یا خواهد آورد؟ این مصیبت دلخراش شاه، شاهكار بزرگی است تا به تبلیغات وسیع در داخل و خارج دست زند و به بوق ها و مطبوعات دست نشانده داخل و نفع طلب خارج دستور دهد كه هرچه بیشتر برای اغفال مردم این جنایت را منتشر و به ملت محروم و مظلوم ایران نسبت دهند تا در خارج ملت حق طلب ایران را مردمی كه به هیچ ضابطه انسانی و اسلامی معتقد نیستند معرفی نماید.
من به ملت بزرگ ایران اعلام خطر می كنم، خطر اینكه دستگاه اینگونه اعمال وحشیانه و ضد اسلامی را در سایر شهرهای ایران انجام دهد تا تظاهرات پاك مردم شجاع ایران را كه با خون خود ریشه درخت اسلام را آبیاری می كنند لوث نماید. لازم است گویندگان مطلبی را كه به نابودی انقلاب رهایی بخش اسلام منجر می شود برای مردم روشن نمایند.
این مصیبت بزرگ را به ملت مسلمان ایران بخصوص به مردم ستمدیده آبادان و به خانواده های داغدیده تسلیت عرض نموده و خود را در غم بزرگ و جانكاه آنان شریك می دانم.
از خداوند تعالی نصرت اسلام و مسلمین و قطع آبادی اجانب و پیوستگان به آنها را خواستارم.
والسلام علیكم و رحمة الله و بركاته
روح الله الموسوی الخمینی


منابع: روزنامه کیهان، سایت پرسمان، سینمارکس آبادان