یون های تک اتمی و چند اتمی (2)

یون چند اتمی (Polyatomic ion) گونه ای از یون های شیمیایی است که از دو یا بیش از دو نوع عنصر ساخته شده است.

در مطالب قبل دانستید که یون به اتمی گفته می شود که بار الکتریکی اضافه داشته باشد. و در مورد یون تک اتمی (Monatomic ion) دسته ای از یون های شیمیایی است که تنها از یک نوع عنصر تشکیل شده صحبت هایی داشته ایم.

حال با فرمول شیمیایی ترکیبات یونی و یون های چند اتمی آشنا می شویم.

در این نوع یون ها که به یون های مولکولی نیز معروف هستند،اتم ها با پیوند های شیمیایی به هم پیوند دارند و کل مولکول بار مشخصی را خواهد داشت.یون های چند اتمی مانندNH4 (آمونیوم و غیره می باشد.)

فرمول شیمیایی ترکیب یونی

فرمول شیمیایی یک ترکیب از لحاظ الکتریکی خنثی است. خنثی بودن الکتریکی مستلزم آن است که شمار بارهای مثبت و منفی در بلور نمک برابر باشند.هنگام نوشتن فرمول یک ترکیب یونی باید دونکته رعایت شود

1.مجموع بار مثبت کاتیون با مجموع بارمنفی آنیون برابر باشد.

2. زیروندها کوچکترین اعدادصحیح

در ساختار بلور نمک طعام هر یون سدیم با شش یون کلرید اطراف آن جذب می شود. به همین ترتیب هر یون کلرید توسط شش یون سدیم اطراف آن جذب می شود در ساختارهای یونی هیچ واحد مجزایی به شکل ملکول وجود ندارد، یعنی هیچ یون خاصی وجود ندارد که منحصرا به یک یون دیگر بپیوندد.

ترکیب های یونی دو تایی

به ترکیب های یونی متشکل از دو عنصر ترکیب های دو تایی می گویند مثل نمک خوراکی که از دو عنصر سدیم و کلر تشکیل شده است. برا ی نمایش ترکیب های یونی دو تایی ابتدا نماد شیمیایی کاتیون و سپس نماد شیمیایی آنیون را می نویسیم. برای نام گذاری هم نخست نام کاتیون و سپس نام آنیون را می نویسیم. به عنوان مثال:

پتاسیم کلرید ( K+, cl ^_)^® kcl ^®

کلسیم اکسید  Cao ^® +O₂ (O₂-و Ca₂+)

فرمول نویسی یک ترکیب یونی دو تایی را می توان در سه مرحله ملاحظه کرد. برای نمونه به نوشتن فرمول شیمیایی آلومینیوم اکسید توجه کنید:

1) در این اکسید نماد کاتیون ⁺3Al   و نماد آنیون  ²⁺ o  است.
2) نخست نماد کاتیون و سپس نماد آنیون را می نویسیم  ^2-Al⁺³  o    
3) کوچکترین مضرب مشترک بارهای این دو یون برابر  6(= 3×2)است. برای داشتن 6 بار مثبت باید 2 یون ⁺3Al و برای 6 بار منفی باید 3 یون ^2- o  داشته باشیم. از این رو نسبت o ^-2   Al⁺³ برابر 2 به 3 و فرمول شیمیایی این ترکیب به صورت Al₂ o₃ است.

یون های چند اتمی

ترکیب های یونی مثل سدیم سولفات پتاسیم و آمونیوم نیترات وجود دارند که یون های سازنده آنها از دو یا چند اتم یکسان یا متفاوت تشکیل شده است. به این یون ها چند اتمی می گویند.

برای مثال در آمونیوم نتیرات، کاتیون  ⁺⁴ NH  و آنیون ^3- NO است. بار کاتیون  1+ و بار آنیون 1- است . بنابر این فرمول شیمیایی این نمک به صورت ₃ NO ₄ NH است و نسبت کاتیون به آنیون 1 به 1 است.
 
فرمول یونی یک ترکیب یونی چندتایی را می توان در دو مرحله خلاصه کرد. به نوشتن فرمول شیمیایی آمونیوم کربنات توجه کنید.

نماد شیمیایی یون آمونیوم ⁺⁴ NH و کربنات (Co^2- ₃  ) است. ابتدا کاتیون و سپس آنیون را می نویسیم:  NH₄Co₃  است.
برخی نمک های آب تبلور دارند 
 
یون های موجود در برخی از نمک ها می توانند با ملکول های آب پیوند تشکیل دهند. این ترکیب ها را نمک های آبپوشیده می گویند مانند مس (||) سولفات 5 آبه، 5H₂O ،CUSO₄ مشاهده می کنید که تعداد مولکل وهای آب تبلور را پس از نوشتن فرمول شیمیایی مشخص می کنند.

یون های تک اتمی و چند اتمی (1)