معاون امور اقتصادی و بازرگانی و قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور تجارت:

قاچاق را می بینیم و دم نمی زنیم

در دورانی که همه توپ ورود کالای قاچاق را در زمین دیگری می اندازند و دستگاه، نهاد، سازمان و ستاد دیگری را مسوول رسیدگی به این مهم و جلوگیری از ورود انواع محصولات قاچاق به ایران می دانند، شنیدن اظهارات مجتبی خسروتاج، معاون امور اقتصادی و بازرگانی و قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور تجارت نشان دهنده این است که کالای قاچاق نه به صورت قاچاق که به صورت رسمی وارد کشور می شود و آنها که باید ببیند می بینند اما به روی خود نمی آورند و به تعبیری «می بینند و دم نمی زنند».

^{بخش اقتصاد تبیان}

خسروتاج این گفته ها را در برنامه پایش به زبان آورده و به طور قطع نصف مردم ایران شنیده اند؛ بنابراین همگان باتوجه به حقیقت بیان شده باور دارند که میوه های قاچاق نیز از آسمان نمی بارد یا از زیر زمین بیرون نمی زند.
معاون امور اقتصادی و بازرگانی و قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور تجارت در این برنامه گفت: «در خیلی از استان های مرزی جلوی چشم مسئولان ، کالا به صورت قاچاق وارد می شود اما دولت به خاطر شرایط کلان اقتصادی فشار زیادی به مسئولان استانی برای مبارزه با قاچاق نمی آورد». خسروتاج ادامه داد: «به عقیده من فقط در چند ماه اخیر بحث قاچاق به صورت جدی طرح  شده است». به گفته وی «متأسفانه هم زمان با اینکه در تهران ستاد مبارزه با قاچاق کالا تشکیل می شود در استان های دیگر ستاد تسهیل قاچاق کالا داریم. به طوری که اکنون ستادهای تسهیل قاچاق در استان های هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، کردستان و آذربایجان تشکیل می شوند و دولت به خاطر شرایط کلان اقتصادی، فشار زیادی به مسئولان استانی برای مبارزه با قاچاق نمی آورد.»
به هر حال باید پذیرفت که در سال های اخیر گرایش موضوع قاچاق از پرونده های خرد به سمت پرونده های کلان رفته است به عنوان نمونه در چند ماه گذشته از سال 1395، اخبار منتشر درباره ورود میوه های ممنوع نشان داد که این نوع میوه ها در حجم کم نبوده بلکه با تریلی های کانتینربر و از مسیرهای قانونی وارد کشور شده و همچنان نیز می آید. رییس اتحادیه میوه و تره بار، رییس اتحادیه بارفروشان، وزیر جهاد کشاورزی و وزیر صنعت، معدن و تجارت هر یک در این باره اظهارتی داشته و هشدارهایی داده اند اما آنچه روشن است اینکه این گفته ها جدی گرفته نمی شود چراکه حرف های خسروتاج خط بطلانی است بر همه این تلاش ها آنجا که می گوید: «در خیلی از استان های مرزی جلوی چشم مسئولان کالا به صورت قاچاق وارد می شود اما دولت به خاطر شرایط کلان اقتصادی فشار زیادی به مسئولان استانی برای مبارزه با قاچاق نمی آورد».
در این باره نمونه های دیگری هم است؛ ورود قاچاق لوازم خانگی، پوشاک، تلفن همراه، سیگار و میوه. سیدمحمد مروج حسینی، رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی ایران درباره میزان پوشاک قاچاق وارد شده به کشور گفته بود 70 درصد پوشاک کشور قاچاق است که به طور عمده اجناس چینی و ترک بوده و از مرز ترکیه یا دوبی وارد کشور می شود. وزار صنعت نیز در آماری اعلام کرده بود حجم واردات در حوزه پوشاک 6 میلیون دلار است و حجم برآورد قاچاق 2.5 میلیارد دلار است یعنی چیزی در حدود 400 برابر واردات رسمی قاچاق صورت می گیرد.
خسروتاج پیش از این، عملیات مبارزه با قاچاق کالا در کشور را اولویت بندی شده دانسته و گفته بوده که براساس اولویت به آنها رسیدگی می شود. به اظهار وی گروه اول این فهرست پوشاک، دخانیات، سیگار، لوازم خانگی، لوازم آرایشی و بهداشتی و لوازم خودرو است.
خسروتاج ادامه داده که ترانزیت سیگار از کشور ممنوع شده است و نخ سیگاری به مقصد عراق و افغانستان از ایران عبور نمی کند. در بخش پوشاک نیز دنبال آن هستیم تا نام و نشان پوشاک خارجی موجود در بازار کشور را ساماندهی کنیم و اصناف از این پس برای اینکه بتوانند تابلوی برندی را بالا ببرند، باید به ما مراجعه کرده و مجوزهای لازم را بگیرند. بر این اساس روشن می شود هر برند یا فروشگاه سالانه چقدر کالا و از چه کشوری وارد کرده است. علاوه بر این روشن می شود چه کسانی با چه مشخصاتی و  چه کدی می توانند کالای خارجی را به کشور وارد کنند و ورود این کالاها چه تأثیری در بازار کشور دارد؟ به تأکید خسروتاج وقتی در مناطق مرزی، کالا و ته  لنجی پوشاک نتواند به کشور وارد شود، روشن می شود بازیگر اصلی در قاچاق پوشاک به کشور کیست؟
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان این که مشکل فعلی ما طرح کدینگ کالا نیست، گفت: دروازه های کشور به روی قاچاق باز است.
قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت به صراحت تأکید دارد مشکل اصلی، تعریف کدینگ کالا نیست چراکه دروازه های واردات کالای قاچاق به راحتی باز است و کالای قاچاق وارد کشور می شود.
این اظهارنظر علی فاضلی، رییس اتاق اصناف ایران نیز خالی از اهمیت نیست که گفت: اصناف فقط 5 درصد از حلقه آخر قاچاق را به خود اختصاص می دهند و 95 درصد آن مربوط به غیر اصناف است اما کسی به آن 95 درصد توجه نمی کند.
محمد طحان پور، رییس اتحادیه صنف تهیه کنندگان و فروشندگان مصنوعات گازسوز، نفت سوز و الکترونیک تهران هم با اشاره به ارسال بخشنامه این اتحادیه به فروشندگان لوازم خانگی برای نفروختن کالاهای قاچاق گفت: براساس این بخشنامه اگر فروشنده اقدام به فروش کالاهای قاچاق کند با آن برخورد جدی خواهد شد. البته طحان پور نگفته است این برخورد چگونه و چه زمان خواهد بود!
گفتنی است در 29 تیر امسال بزرگترین محموله قاچاق 38 سال اخیر کشور در قالب 210 کانتینر پرده برداری شد، محموله ای به ارزش بیش از 190 میلیارد تومان که به پیگرد قضایی 40 نفر مرتبط با آن انجامید. قاسم خورشیدی، سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز درباره پرونده قاچاق در بندر شهید رجایی، گفت:11 کانتینر کشف و به مراجع قضایی و سازمان اموال تملیکی تحویل داده شده، اما براساس مدارک واعتراف متهمان، از نیمه دوم سال 1394 تاکنون 210 کانتینر محموله قاچاق وارد کشور شده است.
اگر کمی به عقب تر برگردیم رئیس اتحادیه بارفروشان در 8 اسفند 1394 گفته بود همه میوه های قاچاق به صورت بسته بندی  و با تریلی های 18 چرخ از مبادی آسفالته  وارد کشور  شده و با 3 برابر قیمت واقعی در بازار به فروش می رسد. پاملو ترکیه ای، سیب فرانسوی، سیب ترکیه ای، سیب شیلی، پرتقال مصری، توت فرنگی ترکیه، شلیل و آلوی چینی، لیموترش ترکیه، سیر چینی، آناناس آفریقایی و هندی، شاه بلوط و زنجبیل چینی و گلابی شیلی از جمله میوه های قاچاقی بودند که در بازار ایران خودنمایی می کردند.

قاچاق کدام کالا بیشتر است؟

بیشترین فراوانی قاچاق کشور در سال 1394مربوط به پوشاک، مواد غذایی، گوشی تلفن همراه، شمش طلا و انواع لوازم خانگی است که حدود 41 درصد از حجم قاچاق را به خود اختصاص می دهند. بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، حجم کل قاچاق کشور در سال 94 هزینه ای معادل 15.5 میلیارد دلار بوده که در مقایسه با 19.8 میلیارد دلار سال 93، برابر 4.3 میلیارد دلار کاهش نشان می دهد. بر اساس این آمار حجم کل قاچاق حدود 22 درصد کاهش یافته است. همچنین حجم قاچاق ورودی حدود 8 درصد و حجم قاچاق خروجی هم حدود 76 درصد کاهش داشته است. سرانه مصرف کالای قاچاق در سال 1394 حدود 197 دلار است. سرانه مصرف پوشاک قاچاق در کشور حدود 30 دلار بوده و 27 درصد از از این بازار در اختیار قاچاق است. از سوی دیگر حدود 83 درصد از بازار مصرف گوشی تلفن همراه کشور هم در اختیار قاچاق است. علاوه بر این سرانه مصرف قاچاق انواع لوازم خانگی در کشور حدود 14 دلار بوده که حدود 21 درصد از بازار مصرف این کالا در اختیار قاچاق است. سرانه مصرف قاچاق اسباب بازی هم حدود 2.4 دلار و حدود 47 درصد از بازار مصرف این محصولات نیز در اختیار قاچاق است.