تبیان، دستیار زندگی
ی ؟ نحوه ی برخورد با رفتارهای روزمره نوجوانان(3) قسمت اول( ریزببین !!) قسمت دوم (غرغر های نتیجه بخش) در مقاله ی پیش به چگونگی تحلیل رفتارونتیجه ی آن پردا ختیم.در این قسمت قصد داریم توجه به تکراریک رفتاررا مور...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

من عصبانی ام، می فهمی ؟

نحوه ی برخورد با رفتارهای روزمره نوجوانان(3)


قسمت اول( ریزببین !!)

قسمت دوم (غرغر های نتیجه بخش)

در مقاله ی پیش به چگونگی تحلیل رفتارونتیجه ی آن پردا ختیم.در این قسمت قصد داریم توجه به تکراریک رفتاررا مورد بررسی قرار دهیم.

در تحلیل یک رفتار باید به میزان تکرار آن نیز توجه داشت، یعنی یک رفتار چند بار در روز، ساعت یا هفته روی می‌دهد؟ ده بار در روز؟ یک بار در هفته؟ یا سه بار در ساعت؟

توجه کردن به میزان تکرار یک رفتار به چند دلیل لازم است. بسیاری از والدین به من گفته‌اند «به محض این‌که رفتار خاص فرزندم را مورد توجه قرار داده و میزان تکرار آن را ثبت نمودم، متوجه شدم که رفتار او به آن بدی‌ها که من فکر می‌کردم نبوده است. قبلاً فکر می‌کردم که او همیشه با برادرش در حال دعواست اما حالا متوجه شدم که فقط گاهی باهم دعوا می‌کنند.» دلیل دیگر توجه به میزان تکرار یک رفتار این است که یک رفتار خاص یکباره روی نمی‌دهد بلکه دارای سیر تدریجی بوده که ممکن است هفته‌ها، ماه‌ها و حتی سال‌ها طول بکشد. بنابراین تغییر یک رفتار نیز باید تدریجی و طی یک روند خاص باشد.

به‌طور معمول هنگامی که والدین نگرشی کلی به رفتار فرزندشان دارند (به‌عنوان مثال عصبانیت، نداشتن همکاری، ناپختگی) نمی‌توانند تغییرات تدریجی و جزئی را مشاهده کنند. به عنوان مثال، والدین ممکن است به من بگویند: «فرزند ما هرگز با ما صحبت نمی‌کند. او با هیچ چیزی ارتباط فعال برقرار نمی‌کند و ما نمی‌دانیم چه اتفاقی برای او افتاده است.» من هم ممکن است برای تقویت روابط اجتماعی فرزندشان پیشنهادهایی داشته باشم. اگر والدین نسبت به رفتار فرزندشان کلی‌نگر باشند، پس از چند هفته، بار دیگر به من مراجعه کرده و می‌گویند تغییری در رفتار فرزندشان ایجاد نشده است ولی اگر جزئی‌نگر بوده و به دفعات تکرار آن رفتار خاص توجه کرده باشند، تغییر و اصلاح تدریجی را مشاهده خواهند کرد. مثلاً پیش از شروع برخورد، ارتباط کودک با آنها فقط چند بار، آن هم در مواقع نیاز بود ولی پس از آغاز برخورد، ارتباط کودک به 5 تا 7 بار در روز افزایش یافته و به‌طور فعال داوطلبانه درباره ی مدرسه، دوستان و فعالیت‌هایش صحبت می‌کند. بنابراین باید به تغییرات کوچک و تدریجی توجه داشت و دیدگاه خود را به تغییرات بزرگ و جهشی محدود نکرد.

با چنین شیوه‌ای در تحلیل رفتارها می‌توان تغییرات مهم رفتاری (نتایج) را مشاهده کرد. علت این‌که ما کاری را انجام می‌دهیم این است که از نتایج و پیامدهای آن آگاه هستیم. اگر نتیجه و پیامد رفتارها یکسان بود، مثلاً رفتن به سر کار یا ماندن در خانه تأثیری در پرداخت حقوق نداشت، رفتن به سر کار، عاقلانه به نظر نمی‌رسید. نوجوانان نیز چنین هستند. آنها در دو مثالی که در مقاله ی پیش عنوان شد از نتیجه ی یک رفتار خاص ‌آگاه بودند لذا در انجام آن پافشاری می‌کردند.

مثالی که خواهیم آورد، نشان می‌دهد که یک رفتار چگونه به‌طور ناآگاهانه و گاهی آگاهانه در یک نوجوان دیده می‌شود.

روان‌شناس: مادرت به من گفته است که توهیچ‌گاه کاری را که با یک درخواست از تو خواسته شده است انجام نمی‌دهی. او باید بارها درخواست خود را تکرار کند و عصبانی شود و بر سرت فریاد بکشد تا تو یک کار ناچیز مثل نظافت اتاق خود را انجام دهی.

نوجوان: مادرم همیشه از من می‌خواهد کاری را انجام دهم. او همیشه در حال نصیحت کردن است و از من می‌خواهد که اتاقم را مرتب کنم. من هم اغلب، کارها را به تأخیر می‌اندازم چون در 30 بار اول که او درخواستی از من دارد آرام و با محبت است لذا من فکر می‌کنم که او درخواسته خود جدّی نیست، بنابراین درخواست او را از یک گوش شنیده و از گوش دیگر بیرون می‌کنم.

روان‌شناس: بعد چه اتفاقی می‌افتد؟

نوجوان:پس از 30 بار تکرار صدای او کمی بلندتر می‌شود و کم کم عصبانی شده و می‌گوید «جداً می‌گویم باید اتاقت را تمیز کنی» پس از 34- 35 بار تکرار کردن این جمله، رنگ او سرخ شده و رگ گردنش برجسته می‌شود و داد و بیداد می‌کند.

روان‌شناس: بعد تو چکار می‌کنی؟

نوجوان: من متوجه می‌شوم که درخواست او جدّی است، بنابراین به اتاقم می‌روم و کاری را که او خواسته انجام می‌‌دهم.

روان‌شناس: گویا تو منتظر یک رفتار خاص هستی تا متوجه شوی که منظور مادرت جدّی است و انجام ندادن آن کار پیامدهایی برای تو خواهد داشت؟

نوجوان: درست است.

مثال‌های فراوان دیگری در این زمینه وجود دارد.

نکته اصلی این است که شکل گیری رفتار انسان، اغلب به دلیل آگاهی از پیامدهای آن است. چیزی که از انجام یک رفتار دریافت می‌کند یا اتفاقی که در اثر انجام یک رفتار برای آن روی می‌‌دهد.

هنگامی که مردم و یا والدین و فرزندان با هم ارتباط برقرار می‌کنند، رفتارهای خاصی را به هم می‌آموزند که بر پایه پیامدها و نتایج آن رفتارها استوار است.

ادامه دارد....

منبع:کلید های رفتار با نوجوانان-دکتر دن فونتنل


مقالات مرتبط:

- والدین همراه

- برای پرواز ، باورم کن

- چگونگی انتقاد از نوجوانان

- چگونه مى توانیم براى نوجوانان انگیزه ایجاد كنیم؟

- پدر و مادر و نوجوانان: در مقابل هم، یا در کنار هم؟

- دوست نوجوان خود باشیم

- والدینم حرف مرا نمی فهمند!

- آیا شما هم با نوجوانتان مشكل دارید؟

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.