تبیان، دستیار زندگی
چنار درخت بزرگ و زیبایی است با تنه مستقل تاجی گسترده و شاخه های قوی. این ویژگی ها موجب شده اند تا چنار در ردیف مهم ترین درختان سایه دار پارک ها و حاشیه خیابان ها قرار گیرد..
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : نسرین صادقی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

برگ درختان، دستاورد برتر دبستان حضرت معصومه(س)

برگ درختان، دستاورد برتر دبستان حضرت معصومه(س)

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید.
در این دوره از جشنواره تعداد 105 گروه به عنوان گروه های برتر در بخش های سمینارهای علمی، مسابقات و غرفه های نمایشگاهی به عنوان گروه های برتر برگزیده و معرفی شدند.
 بر آن شدیم تا با معرفی پروژه های گروه های برتر علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم.
 
مقطع: دبستان
موضوع: بررسی روزنه برگ درختان در سه منطقه ترافیکی
نام مدرسه: حضرت معصومه(س)
نام استاد: خانم فرناز ساحری
دانش آموزان: هلنا تجلی، منوشا رستمی، آیلین اصغری، پارمیدا تقی پور، ساغر یگانه پرست

چکیده:

چنار درخت بزرگ و زیبایی است با تنه مستقل تاجی گسترده و شاخه های قوی. این ویژگی ها موجب شده اند تا چنار در ردیف مهم ترین درختان سایه دار  پارک ها و حاشیه خیابان ها قرار گیرد.
ریشه اصلی چنار از ابتدای رشد قوی و عمیق در خاک فرو می رود و در سنین بالا می تواند تا 4متر در خاک فرو رود و از رطوبت عمق خاک استفاده نماید.
شاخه ها از ارتفاع معینی از تنه منشعب می شوند و تاج درخت را بوجود می آورند در حالی که ساقه درختان شاخه زاد چنار معمولاً باریک و بلند و گاه کج و معوجند و با بالا رفتن سن درخت تنه اش صاف می شود.
شاخه های اصلی قطور و محکم چنار، در جهات مختلف می رویند و مجموعاً تاج نامنظم درخت را به وجود می آورند. شاخه های فرعی نیز به صورت نامنظم از شاخه های اصلی منشعب می شوند.
چنار از جمله درختان پهن برگ و خزان کننده است. برگ های چنار پهنک پنجه ای نسبتاً پهنی است. هر برگ دارای 5-3 لوب نوک تیز و پای برگ ها دارای 2 گوشوارک نسبتاً بزرگ برگ مانند است. قاعده برگ قلبی شکل، کناره برگ فاقد دندانه است. دمبرگ به طول 5 تا 10 سانتی متر و پوشیده از کرک های خاکستریست. سطح بالایی را روی برگ به رنگ سبز روشن است. برگ های جوان کرک هایی دارند که به تدریج با بالا رفتن سن برگ از تراکم آن کاسته می شود. پشت برگ به رنگ نقره ای مایل به سبز است و کرک های بیشتری دارد. رگبرگ ها به شکل پنجه ای و منشعب هستند. رگبرگ های میانی نسبتاً قطورند و در پشت برگ به صورت برجسته دیده می شوند.

برگ درختان، دستاورد برتر دبستان حضرت معصومه(س)

الف: شرایط زیستگاهی:

آب و هوا: درخت چنار در هوای معتدل و کمی سرد نظیر ارتفاعات البرز و شمیرانات رشد خوبی دارد. چنار بسیار آب دوست است و در مکان هایی که جوی آب از کنار آن می گذرد تهویه ریشه های آن به خوبی صورت می گیرد و رشد سریعی دارد.
درخت چنار در تهران، سرمای خشک تا حدود 21- درجه سانتیگراد و گرمای 42+ درجه سانتی گراد را تحمل می کند، ولی گرمای شدید جنوبی و ساحلی ایران را تحمل نمی کند و برگ های آن در تابستان خشک می شوند.
جوانه های باز شده چنار به سرمای دیررس بهاره حساسند و در موارد استثنایی در استان تهران که دمای هوا به زیر صفر رسیده است، جوانه ها دچار سرمازدگی شده اند.
خاک: چنار به علت داشتن ریشه های قوی و عمیق، در خاک های  نسبتاً  ریز بافت، عمیق آبرفتی، با رطوبت متعادل و زهکشی خوب رشد می کند. در خاک های کم عمق، سنگلاخی، یا قلوه سنگی، متراکم یا درشت بافت و آهکی رشد آن محدود می شود و قبل از فصل پاییز خزان می کند، (مانند خاک منطقه جنوب تهران که به علت فشردگی و وجود لایه های تقریباً غیر قابل نفوذ در قسمت های زیرین، مانع از رشد ریشه ها شده است) و تجمع زیاد آب در خاک، ریشه ها را خفه می کند. بنابراین از کاشت این درخت در خاک هایی با زهکشی نامناسب باید خوداری نمود.

تهویه نامناسب خاک ریشه درختان را در مقابل حمله آفات و بیماری ها حساس می کند. از طرف دیگر، تهویه نامناسب حساسیت گیاه را در برابر آسیب های ناشی از اوزون کاهش می دهد و دلیل احتمالی آن را بسته شدن روزنه ها ذکر کرده اند.
برای جلوگیری از این پیشامدها توصیه می شود که دور طوقه درخت را با آسفالت و سیمان و بتون نپوشانند  و هنگام کاشت نهال جوان نیز باید به این نکته توجه نمود که چال درختکاری حتی الامکان وسیع تر و عمیق تر باشد و با خاک قابل نفوذ پر شود همچنین لازم به ذکر است که برای تهویه بهتر ریشه درخت و در عین حال تمیز نگه داشتن جوی های کنار خیابان، می توان آن ها را به وسیله آجرهای دور از هم مفرش کرد.
به منظور تهیه و جلوگیری از فشرده شدن خاک، لازم است هر ساله پای درختانی که در معابر و خیابان ها کاشته شده اند بیل بزنند و برای اصلاح خاک از کود حیوانی استفاده کنند.

ضوابط كاشت درخت چنار در كنار خیابان ها:

بهترین زمان كاشت نهال چنار در دوره خواب آن یعنی در اواخر فصل پاییز و در طول زمستان می باشد. نهال مورد استفاده باید سالم، قوی و دارای ارتفاع مناسب (2-1.8متر) بوده و محیط این نهال در ارتفاع 1متری از سطح خاك حدود 10تا20 سانتی متر باشد. كاشت نهال در كنار خیابان ها باید طبق ضوابط خاصی صورت گیرد.
در حاشیه خیابان هایی كه عرض پیاده رو كمتر از 2 متر است یا در خیابان هایی با پیاده روی 2 تا 3 متری مخصوصاً سمتی كه مشرف به ساختمان های جنوبی است، نباید اقدام به كاشت نهال چنار نمود، ولی در خیابان هایی  با پیاده روی 2 تا 3 متری كه مشرف به ساختمان های شمالی اند، كاشت نهال چنار بلامانع است.

برگ درختان، دستاورد برتر دبستان حضرت معصومه(س)

از آنجا كه چنار درختی سریع الرشد است، باید از كاشت آن در زیر سیم های  فشار قوی برق خودداری كرد، زیرا تماس تاج آن ها با سیم برق در هنگام وزش باد یا بارندگی ، احتمال آتش سوزی یا خطرات دیگری را در بر خواهد داشت.


خاك مناسب برای كاشت نهال چنار مخلوطی از ماسه، خاكبرگ به همراه كود دامی پوسیده است. هنگام كاشت نهال باید گودال مناسبی به ابعاد 80در80در80 در خاك های سنگین و 50در50در60 در خاك های سبك حفر نمود. ابعاد گودال باید به نحوی باشد كه ریشه نهال به راحتی در داخل آن قرار گیرد. بایستی در موقع كاشت ریشه های زخمی و زاید را حذف نموده و شاخه های اضافی تنه را نیز قطع كرد و حدود 6 تا 7 شاخه سالم در جهات مختلف تنه باقی گذاشت. بعد از قرار دادن نهال روی مخروطی از خاك كه در ته گودال ریخته شده بایست گودال را كاملاً از خاك پر كرده و سپس نهال را به طور كامل آبیاری نمود.


برای آن كه درختانی با تاج مناسب و زیبا داشته باشیم هنگام كاشت نهال ها در حاشیه خیابان ها باید 4 تا 5 متر میان آن فاصله بگذاریم. اگر نهال ها با فاصله كم كاشته شوند تاج درختان در آینده فرم طبیعی خود را نخواهد داشت. جوانه انتهایی نیز در شكل فرم آتی تاج درخت نقش موثری دارد. اگر جوانه انتهایی باقی بماند در آینده درختی خواهیم داشت با ارتفاع زیاد و تاج كوچك اما اگر جوانه انتهایی نهال را در ارتفاع 2/2 تا 5/2 متری قطع كنیم تاج درخت در ارتفاع 2 متری تشكیل می گردد. بعد از كاشت بایستی آبیاری نهال ها به طور مرتب صورت گیرد. در روزهای خنك هر 7 تا 10 روز و در روزهای گرم تر هر 5 تا 7 روز یك بار بایست نهال ها را آبیاری نمود. هر ساله بایست درخت را از نظر وجود آفت بررسی نمود و در صورت وجود هر گونه آفتی با نظر كارشناس فن مبارزه علیه آفت انجام داد. بایست هر ساله خاك پای درختان را اصلاح نموده و هرس فرم دهی و فصلی در مورد آن ها انجام می شود.

مسائل و مشكلات درخت چنار در تهران:

در بعضی از خیابان ها مانند خیابان ولیعصر تهران، درختان با فواصل كم و نامنظم كاشته شده كه در نتیجه عدم رعایت فاصله مناسب، به شكل ناموزونی رشد كرده اند.


باید دانست كه درخت برای رشد و نمو خود احتیاج به نور، حرارت، مواد غذایی و فضای كافی دارد. كاشت درختان با فواصل كم مانع از آن می شود كه نور، حرارت و فضای كافی مورد نیاز برای درخت فراهم شود. بدیهی است هرچه ارتفاع درخت بیشتر شود، تنه ضعیف تر می گردد و مقاومت آن در برابر برف و باد كمتر خواهد شد. برای آنكه با مشكلات زیست محیطی كه در حال حاضر اكثر درختان در خیابان های تهران با آن مواجه اند، رو به رو نشویم باید علاوه بر آن كه فاصله كاشت میان نهال ها را رعایت كنیم، عرض پیاده روها و موقعیت مكانی ساختمان های بلند اطراف را هنگام كاشت نهال مورد توجه قرار دهیم.
غبار، بویژه دوده عامل دیگری برای خزان زودرس است. نحوه تأثیر منفی این عوامل به این شرح است كه غبار و دوده سیاه رنگ روی برگ درختان طیف گرمایی را تغییر می دهند، زیرا دوده سیاه رنگ، مانند اجسام سیاه رنگ گرمای خورشید را جذب می كند و در نتیجه درجه حرارت برگ بالا می رود و برگ ها دچار سوختگی شدید می شوند.

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه و تنظیم: نسرین صادقی