به چه زمانی «بین الطلوعین» گفته می شود؟

طلوع فجر صادق ابتدای وقت نماز صبح و «طلوع آفتاب» انتهای وقت آن است و زمان واقع در بین این دو طلوع را «بین الطلوعین» می نامند.

« قرآن کریم با عبارت «وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْس »  تسبیح خدا در این زمان را توصیه کرده و روایات فراوانی نیز در زمینه عبادت در «بین الطلوعین» وجود دارد که در برخی از آنها اذکار و عبادات ویژه ای هم پیشنهاد شده است:

1. پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله): «هر کس از طلوع صبح تا طلوع آفتاب در مصلّاى خویش بنشیند و به تعقیب نماز مشغول باشد، خداوند او را از آتش دوزخ محفوظ دارد.

2. رسول خدا(صلی الله علیه و آله): هر کس هنگام صبح، هفت بار این آیات را بخواند، در آن روز از بلاها محفوظ باشد: «فَاللهُ خَیْرٌ حافِظاً وَ هُوَ ارْحَمُ الرَّاحِمینَ،انَّ وَلِیِّى  اللهُ الَّذى  نَزَّلَ الْکِتابَ وَ هُوَ یَتَوَلَّى الصَّالِحینَ، فَانْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِى  اللهُ لا الهَ الَّا هُوَ، عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظیم   پس [در هر حال] خداوند بهترین حافظ و مهربان ترین مهربانان است، ولىّ و سرپرست من  خدایى است که این کتاب را نازل کرده و او همه صالحان را سرپرستى می کند، پس اگر آنها [از حق] روى بگردانند [نگران مباش] بگو: خداوند مرا کفایت می کند، هیچ معبودى جز او نیست بر او توکّل کردم و او صاحب عرش بزرگ است.

3. هر کسی صبح کند و چهار نعمت خدا را یاد نکند، می ترسم که این نعمت هاى خدا از او زایل گردد؛ آن چهار نعمت و سپاس بر آن، چنین است: «الْحَمْدُ للهِ الَّذى  عَرَّفنى  نَفْسَهُ، وَ لَمْ یَتْرُکْنى  عَمْیانَ الْقَلْبِ، الْحَمْدُ للهِ الَّذى  جَعَلَنى  مِنْ امَّةِ مُحَمَّدٍ صَلَّى  اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ، الْحَمْدُ للهِ الَّذى  جَعَل  رِزْقى  فى  یَدَیْهِ وَ لَمْ یَجْعَلْ رِزْقى  فى  ایْدی  النَّاسِ، الْحَمْدُ للهِ الَّذى  سَتَر ذُنُوبى  وَ عُیُوبى ، وَ لَمْ یَفْضَحْنى  بَیْنَ النَّاس»؛  سپاس مخصوص خداوندى است که خود را به من شناساند، و مرا کوردل به حال خود رها نکرد، سپاس مخصوص  خداوندى است که مرا از پیروان محمّد -که درود خدا بر او و خاندان پاکش باد- قرار داد، سپاس مخصوص خداوندى است که  روزیم را در اختیار خویش قرار داد و آن را به دست مردم نسپرد، سپاس مخصوص خداوندى است که  گناهان و عیب هایم را پوشاند و در میان مردم رسوایم نساخت.

4. امیر مومنان على(علیه السلام): «هر کس هرکدام از سوره هاى توحید و قدر و آیة الکرسى را یازده بار پیش از طلوع آفتاب بخواند، از خسارت هاى مالى محفوظ می ماند.

5. امیرمومنان علی(علیه السلام): «ذکر خدا، بعد از نماز صبح تا طلوع آفتاب، حتّى از مسافرت تجارتى نیز، در جلب روزى موثّرتر است.

6. امام باقر(علیه السلام): «خواب صبح، شوم و نامیمون است؛ روزى را دور می سازد، رنگ صورت را زرد و متغیّر می کند. خداوند متعال، روزى را بین  الطّلوعین تقسیم می کند، از خواب در این زمان بپرهیزید و بدانید که منّ و سلوى  (دو غذاى لذیذى که براى بنی اسرائیل نازل می شد) در این ساعت بر بنی اسرائیل فرود می آمد.

7. امام باقر(علیه السلام): «هر کس بعد از نماز صبح هفتاد مرتبه استغفار کند، خداوند او را بیامرزد.
8. امام باقر(علیه السلام): «هر کس سوره "قدر" را پس از طلوع فجر هفت بار بخواند، هفتاد صف از فرشتگان بر او درود می فرستند و هفتاد مرتبه براى او طلب رحمت می کنند.

و در پایان، هر آنچه به عنوان تعقیبات نماز صبح در روایات ذکر شده را می توان از اعمال بین الطلوعین دانست.

منابع:
[1]. طه، 130 و ق، 39.
[2]. طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 305، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق.
[3] . یوسف، 84.
[4]. اعراف، 196.
[5] . توبه، 129.
[6]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج  83، ص 298، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
[7].  همان، ص 282.
[8]. شیخ صدوق، الخصال، ج  2، ص 622، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش.
[9]. طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 305.
[10]. طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، ج  2، ص 139، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[11]. شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الأعمال، ص 165، قم، شریف رضی، چاپ دوم، 1406ق.
[12]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج  83، ص 161.