بازار دارو؛ خود نیازمند مُسکن
بازار «دارو» همچنان روزهای نابسامانی را سپری می کند. گاهی مسکن های موقتی به آن تزریق شد اما مشکلات این بازار پرتقاضا هنوز به قوت خود باقی مانده است. قیمت های نجومی دارو در سال 91، تلخ ترین سال دارویی بیماران بود؛ به نحوی که پس لرزه های بحران دارویی پابرجاست. با وجود تلاش مسئولان دارویی برای کاهش مشکلات دارو هنوز بیماران از این که برای تهیه دارو تبدیل به توپ فوتبال می شوند، گلایه دارند.
جست وجو در میان داروخانه های پایتخت و شنیدن مشکلات دارویی شهروندان بهترین راه برای یافتن گره های کور دارویی است. وضعیت بازار دارو در ایران به دلیل وابستگی به واردات همواره پرحاشیه بوده است. سال های تحریم هم باعث شده بود ایران نتواند داروهای مورد نیازی را که به دلیل گرانی مواد اولیه امکان تولید آن را در داخل نداشت، وارد کند. از سوی دیگر گرانی داروهای وارداتی نیز به معضلی برای بیماران تبدیل شده بود. در کنار همه مشکلات حذف ارز مرجع برای واردات دارو باعث شد وضعیت بازار دارویی کشور بحرانی تر شود. در همین زمان بود که اخبار رسمی و غیررسمی واردات خودروهای لوکس با ارزی که برای واردات دارو اختصاص داده شده بود، احوال ناخوش این بازار را وخیم تر کرد.
یک ماه پیش بود که رئیس سازمان غذا و دارو از کاهش 18 درصدی قیمت داروهای وارداتی به کشور خبر داد اما مشاهدات گویای آن است که هنوز یک بام و دو هوای قیمتی در بازار دارو پابرجاست.
وضعیت قیمت داروهای خارجی
یکی از مراجعه کنندگان که برای خرید داروهای همسرش به داروخانه 13 آبان آمده است، از کاهش پرداختی اش بابت دو داروی «دوسه تاکسل» و «زیست آپریتانت» می گوید: «پیش از این نسخه های همسرم را که به سرطان سینه مبتلاست، با قیمت 70هزار تومان خریداری می کردم اما امروز این دارو را 15 هزار تومان گران تر خریدم. گفتند کمیاب شده است.»
کمی آن سوتر جوانی روستایی با چهره ای نگران سعی می کند با تلفن همراهش با پزشک برادرش تماس بگیرد و بگوید که نتوانسته است داروی خارجی پیوند را تهیه کند و آیا می تواند همان داروهای ایرانی را برای برادرش بگیرد؟ دلیل اصرارش به خارجی بودن دارو را که می پرسم، می گوید: «پزشکش تأکید کرده است در هفته اول بعد از پیوند کلیه باید داروی خارجی مصرف کند و بعد از آن می تواند از داروهای ایرانی استفاده کند.»
او می گوید: «متأسفانه داروخانه ها داروی خارجی ندارند و مجبورم داروی ایرانی برایش بخرم. مرد جوان دیگری که برای خرید داروهای پدرش به داروخانه مراجعه کرده است، از تغییر نیافتن قیمت داروها نسبت به قبل می گوید و از نبود نشان های تجاری (برند) مختلف دارو گلایه دارد؛ چرا که برادرش به داروی ایتالیایی حساسیت نشان می دهد و باید نمونه اتریشی آن را مصرف کند. نمونه اتریشی هم در حال حاضر در داروخانه ها موجود نیست و مجبور است با حساسیت ناشی از مصرف دارو بسازد. نام و قیمت داروهایش را که می پرسم، می گوید؛ «کربو اکتیو» مصرف می کند و طبق روال گذشته 34 هزار تومان برای خرید یک دوره داروهایش پرداخت کردم. البته بیمه تأمین اجتماعی است و بخشی از هزینه هایش را بیمه پرداخت کرده است.
با یکی دیگر از مراجعان که صحبت می کنم، از کاهش قیمت ها برایم می گوید. او که بیمار پیوندی در خانه دارد، می گوید: «هر ماه داروهای پیوند کلیه را از یکی از داروخانه های هلال احمر یا 13 آبان تهیه می کنم اما امروز وقتی به داروخانه آمدم، به من گفتند که این دارو تا یک ماه دیگر در داروخانه موجود نیست.»
یکی از مراجعان به من گفت: «همین دارو در داروخانه 13 آبان ارزان تر به فروش می رسد.» نگاهی به فاکتورش می اندازد و می گوید: «ماه قبل برای خرید همین داروها 90 هزار تومان پرداخت کرده بودم اما امروز فقط پنج هزار تومان پرداخت کردم. به نظر می رسد بیمه تأمین اجتماعی بخش بیشتری از هزینه ها را تقبل کرده است. دارو برای بیماران خاص مانند بیماران دیالیزی هم مانند گذشته رایگان است و چندین نفر از مراجعه کنندگان وقتی با سوالم درباره قیمت داروها مواجه می شوند، فقط به چند جمله بسنده می کنند که ما بیمار خاصیم و داروهایمان رایگان است.
به ساختمان اداری داروخانه 13 آبان می روم و از چند و چون کاهش قیمت ها می پرسم. مسئولان این بخش از آغاز بازگشت قیمت های داروهای خاص و صعب العلاج به قیمت های سال گذشته خبر می دهند. به گفته آنها « قیمت 160 قلم داروی خاص و صعب العلاج توسط وزارت بهداشت کاهش یافته و برای اجرا ابلاغ شده است اما هنوز روش های اجرائی آن نیامده است و ما در این داروخانه تنها توانسته ایم تعدادی از داروهای بیماران ام اس را به قیمت سال گذشته برگردانیم.»
وقتی از رضایت مندی بیماران به دلیل کاهش قیمت داروهای سرطانی و صعب العلاج می گویم و علتش را جویا می شوم می گویند: «مدتی می شود که بیمه ها سقف پرداختی شان را برای برخی داروهای سرطانی وگرانقیمت افزایش داده و مواردی که مردم به شما گفته اند نیز جزء همان داروهاست و ارتباطی به بازگشت قیمت ها به قیمت های سال گذشته ندارد؛ چرا که به نظر می رسد با صحبتی که وزیر بهداشت کردند، روند بازگشت قیمت ها به سال گذشته یک یا دو هفته طول بکشد.»
یکی از پزشک های این داروخانه می گوید: «با بازگشت قیمت 160 قلم دارو به قیمت های سال قبل و با افزایش سقف پرداختی که بیمه ها انجام داده اند، بیماران هزینه به مراتب کمتری از آنچه امروز پرداخته اند، می پردازند.»
دوباره سری به داروخانه می زنم و با چند بیمار مبتلا به ام اس صحبت می کنم. یکی از بیماران که برای درمانش مجبور است، ماهانه یک آمپول «آوانکس» مصرف کند، می گوید: «یک دوره یک ماهه آوانکس را یک میلیون و 700 هزار تومان خریدم، امروز هم دارو را با قیمت یک میلیون و 780 هزار تومان خریدم. البته بیمه ما بیمه نیروهای مسلح است اما همین امروز دیدم یکی از بیماران با دفترچه بیمه تأمین اجتماعی برای خرید داروی آوانکس، فقط 900هزار تومان پرداخته است.»
خانم جوان دیگری هم که از سال 86 به بیماری ام اس مبتلا شده است، از افزایش قیمت داروهایش خبر می دهد و می گوید: «من طبق تجویز پزشکم داروی «ربیف» مصرف می کنم. این دارو را ماه گذشته 378 هزار تومان خریداری کردم اما امروز پک 12عددی این دارو را برایم 870 هزار تومان فاکتور کرده اند. البته قیمت داروهای ام اس کاهش یافته است ولی تنها داروهای ایرانی به قیمت سال قبل برگشته است و داروهای خارجی هم چنان با قیمت بالا به بیماران فروخته می شود.»
یکی دیگر از مراجعه کنندگان که بیمارش داروی «سیس پلاتین» را برای درمان بیماری سرطان مصرف می کند، با اظهار رضایت از کاهش قیمت ها می گوید: «همین دارو را ماه گذشته با دفترچه تأمین اجتماعی 860 هزار تومان خریداری کردم اما امروز دارو را به قیمت 386هزار تومان خریدم.»
در یکی از داروخانه های شلوغ که داروهای خاص هم در آن عرضه می شود، یکی از افراد مسئول می گوید: «متأسفانه هنوز دستورالعمل اجرای نرخ جدید داروها به ما اعلام نشده است.» او گفته خود را این گونه کامل و تصریح می کند: «شمار بیمارانی که مراجعه می کنند برای تهیه داروهای خاص زیاد است ولی ما به کسانی که هزینه تهیه داروهایشان خیلی زیاد است، پیشنهاد می کنیم چند روزی دست نگه دارند ولی کسانی که نیاز اضطراری دارند، با همان نرخ روزهای گذشته داروهای خود را تهیه می کنند. در همین شرایط با فردی مواجه می شوم که نسخه اش در دفترچه بیمه ای روستایی نوشته شده است ولی او برای تهیه داروها مشکل مالی دارد، زیرا برای تهیه این داروها که برای بیماری ام اس تجویز شده است، باید مبلغ یک میلیون و 300 هزار تومان بپردازد.»
مسئول دیگری می گوید: «نرخ جدید در کار نیست. تنها بیمه قبول کرده است تعهد خود را نسبت به قیمت برخی داروها انجام دهد. بیماران ام اس هم داروهای ایرانی را رایگان دریافت می کنند و مشکل استفاده و تهیه داروهای خارجی است که بیمه آن را نمی پذیرد.»
وی تأکید می کند: «این دستورالعمل در تهران در حال اجراست ولی در مراکز استان ها هنوز منتظر تأیید و ابلاغ سازمان های بیمه هستیم.»
یکی از مسئولان این داروخانه می گوید: «دستورالعملی به ما ابلاغ نشده و فقط قرار شده است نرخ چند قلم دارو در برخی داروخانه ها تغییر کند که آن هم مواردی است که بیمه تعهد سهم خود را پذیرفته است.»
در همین حال همسر یکی از بیماران صعب العلاج که کار ترخیص را در یکی از بیمارستان ها انجام می دهد، می گوید: «همسرم سرطان دارد و همین امروز برای هزینه داروهایش صد هزار تومان پرداخت کرده ام که به من گفته اند مشمول بیمه نمی شود.»
همراه یکی دیگر از بیماران علاوه بر گلایه شدید از سرگردانی در بیمارستان های مختلف از هزینه های بالای درمان بیمار سرطانی اش می گوید که هزینه 40 هزار تومانی آمپول، ویزیت 25 هزارتومانی دکتر تنها برای دیدن نتیجه رادیولوژی بیمار و هزینه های 125 هزارتومانی خدمات دیگر درمانی از جمله آنهاست. او می گوید تمام این هزینه ها همراه با دفترچه بیمه تا این اندازه محاسبه شده است. داروخانه این بیمارستان هم که محل مراجعه دائمی بیماران صعب العلاج است تا لحظه تهیه این گزارش داروها را به نرخ روزهای گذشته عرضه می کند و یکی از مسئولان آن می گوید: « در حال ثبت نرخ های جدید داروهایی هستیم که سایت بیمه آنها را اعلام کرده است و پس از ثبت این قیمت ها، داروها را به نرخ جدید عرضه خواهیم کرد.»
منابع: ایسنا/ روزنامه وقایع اتفاقیه
