تبیان، دستیار زندگی
مادر من مبتلا به سرطان ریه می باشد و با توجه به اینكه شیمی درمانی و پرتو درمانی می كنند برای از بین بردن ضعف و بی حالی چه توصیه غذایی دارید؟
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

اصول تغذیه قبل و بعد از شیمی درمانی

مادر من مبتلا به سرطان ریه می باشد و با توجه به اینكه شیمی درمانی و پرتو درمانی می كنند برای از بین بردن ضعف و بی حالی چه توصیه غذایی دارید؟

مشاور: سلیمی - مرکز مشاوره تبیان
شیمی درمانی

منابع مفید جهت تامین انرژی شامل غذاهای نشاسته ای، انواع کیک، بیسکوئیت، سیب زمینی، برنج، کره، خامه و ماکارونی است.

در ضمن پروتئین برای سالم نگه داشتن و ساختن ماهیچه ها و سلول ها لازم می باشد. بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان نیاز به پروتئین زیاد دارند. منابع غنی جهت تامین پروتئین شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، شیر، پنیر، ماست، تخم مرغ، آجیل ( مغزها ) و حبوبات است.

برای افزایش دریافت انرژی باید موارد زیر را در نظر داشت :

- مصرف میان وعده بین وعده های اصلی، مثل بیسکوئیت، سیب زمینی، نان سوخاری
- مصرف شیر و ماست پر چرب
- مصرف بیشتر کره و مارگارین
- استفاده از غذاهای سرخ شده اگر قابل تحمل هستند.
- مصرف بیشتر سس مایونز و سایر سس های پرچرب در تهیه ساندویچ ها و سالادها
- استفاده بیشتر از پنیر پیتزا در تهیه پیتزا و سایر غذاها
- مصرف بیشتر عسل، شکر، نوشیدنی ها، میوه ها و دسرها
عوارض جانبی شیمی درمانی مثل کاهش اشتها، زخم دهان، تهوع و تغییر حس چشایی ممکن است توانایی افراد را در خوردن و آشامیدن تحت تاثیر قرار دهد.

راه حل هایی را برای رفع هر یک از این مشکلات:

کاهش اشتها: برای افزایش اشتها باید وعده های غذایی با حجم کم ولی دفعات زیاد وهمچنین نوشیدنی های مغذی مصرف شوند. همچنین می توانید از پزشک معالجتان در خواست کنید که قرص های افزایش دهنده اشتها برایتان تجویز کند. در این مدت بهتر است غذاهایی استفاده شود که خیلی به جویدن نیاز ندارد به عنوان نمونه مصرف ژله ای که در خانه تهیه شده و حاوی تکه های میوه است، به دلیل پروتئین مناسبی که دارد بسیار مفید خواهد بود. علاوه بر این، شیربرنج، فرنی ای که حاوی پودر گردوی آسیاب شده است، ماستی که داخل آن تکه های میوه، هویج رنده شده و کشمش وجود دارد نیز فوق العاده مناسب خواهد بود.

باید در روزهای شیمی درمانی از آنتی اکسیدان ها لبو، خرما، کیوی، پرتقال های توسرخ، هویج و آب هویج به مقدار زیاد استفاده شود.

تهوع :برای از بین بردن این حالت، مصرف غذاهای خشک و ساده، نوشیدنی های مغذی، نوشیدنی ها و بیسکوئیت های زنجبیلی، توصیه می شود. بهتر است جایی که بوی غذا در آن حس می شود، حضور نداشته باشید چون بوی غذا حالت تهوع را تشدید می کند. در مقابل بوییدن پوست لیمو ترش تازه می تواند به کاهش این حس کمک کند. مواد غذایی خیلی شیرین یا گرم نیز می تواند موجب ایجاد حالت تهوع شود.

علاوه بر این موارد توصیه می شود بیماران در روند شیمی درمانی حتماً از پروتئین های گیاهی و حیوانی به مقدار لازم استفاده کنند و مقدار نمک را در رژیم غذایی شان محدود کنند.

احساس سیری سریع: برای اینکه این حالت به بیماران دست ندهد، مصرف وعده های غذایی با حجم کم ولی دفعات زیاد، عدم مصرف نوشیدنی به هنگام خوردن غذا ( می توانید نوشیدنی را 30 دقیقه قبل یا 1 ساعت بعد از غذا بنوشید) توصیه می شود.

زخم دهان: یکی از جمله مشکلاتی که این بیماران با آن روبرو هستند، زخم دهان است. لذا برای جلوگیری از بروز این امر باید، رژیم نرم و مایع مصرف شود. از مصرف غذاهای سفت و تند پرهیز شود. از نی برای نوشیدن استفاده شود. همچنین از پزشک داروهایی برای مراقبت دهان تقاضا شود. بهتر است این افراد برای پیشگیری از خشکی دهان زمانی که خارج از خانه هستند یک بطری آب همراه داشته باشند و حتی وقتی تشنه نیستند، آب بنوشند تا دهانشان به کمک آب مرطوب بماند. این افراد می توانند از ترکیباتی که تحریک کننده ترشحات بزاق است، مانند آبنبات ترش کمک بگیرند. مکیدن یخ نیز شیوه ای موثر برای این گروه از بیماران است.خشکی دهان فرد را مستعد ابتلا به زخم های دهان می کند. در صورتی که فرد به دلیل خشکی دهان دچار زخم دهان شده است، به هیچ وجه نباید از آدامس یا آبنبات ترش استفاده کند. این کار نه تنها کمکی به بیمار نمی کند، بلکه موجب تشدید زخم دهان هم خواهد شد. کسانی که به دلیل درمان های سرطان دچار زخم های دهان یا آفت دهان شده اند، اصلاً نباید از ترکیبات اسیدی مانند نوشابه های گازدار، گوجه فرنگی، رب یا سس گوجه فرنگی، مرکبات و کیوی استفاده کنند چون این ترکیبات با تشدید زخم های دهانی به بروز عوارض دیگری منجر می شود. همچنین بهتر است غذاهای خشک و جامد را نیز مصرف نکنند و بیشتر به شکل پوره یا سوپ غذایشان را میل کنند.

تغییرات حس چشایی: بیماران مبتلا، معمولا با تغییر حس چشائی روبرو هستند، برای رفع این مشکل باید این بیماران دندان های خود را به طور مرتب مسواک کنند. از دهان شویه های تجویز شده استفاده کنند و همچنین ازغذاهایی که مزه خوبی دارند استفاده کنند.

اسهال: این افراد برای درمان اسهال، تحت نظر پزشک می توانند از داروی ضد اسهال استفاده کنند. برخی مواقع مصرف رژیم کم فیبر ممکن است کمک کند. اگر اسهال بدلیل اشعه درمانی باشد، مصرف رژیم کم چرب ممکن است موثر باشد. هنگام شیمی  درمانی، زمانی که فرد دچار اسهال می شود، مصرف شیر را کنار گذاشته و به جای آن از ماست و به ویژه ماست پروبیوتیک استفاده کند.

یبوست: افزایش مصرف مایعات و رژیم حاوی فیبر بالا به درمان یبوست کمک می کند. همچنین با نظر پزشک از داروهای ملین استفاده شود. برای پیشگیری از یبوست، بیماران حتماً باید آب کافی بنوشند و توصیه می شود در رژیم غذایی روزانه شان از آلو یا انجیر خشکی که در آب خیس داده شده نیز استفاده کنند.

افرادی که شیمی درمانی می شوند و سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف می باشد ، باید از مصرف شیر و محصولات لبنی پاستوریزه نشده مانند تخم مرغ خام، تخم مرغی که کم پخته شده، مغز، ماهی خام یا ماهی نیمه پخته شده خودداری نمایند.

وعده غذایی که قبل از شیمی درمانی مصرف می شود باید حاوی کربوهیدرات ها باشد به عنوان مثال نان، برنج یا ماکارونی ای که همراه با سبزیجات مانند قارچ، فلفل دلمه ای، هویج و... تهیه می شود برای شب قبل از شیمی درمانی مناسب خواهد بود.

باید در روزهای شیمی درمانی از آنتی اکسیدان ها مانند لبو، خرمالو، کیوی، پرتقال های توسرخ، هویج و آب هویج به مقدار زیاد استفاده کنند؛ البته فراموش نکنید مصرف مرکبات در صورتی توصیه می شود که فرد دچار زخم های دهانی نشده باشد.


جهت مشاهده پرسش و پاسخ های عمومی تغذیه اینجا کلیک کنید.

جهت دریافت مشاوره از مشاوران تغذیه اینجا کلیک کنید.