تبیان، دستیار زندگی
علی لاریجانی سیاست مدار باتجربه و متبحری است. رفتار سیاسی او آن چنان بوده که هر دو جناح او را فردی قابل اعتماد و کارآمد می دانند. لاریجانی به میانه روی معروف است و همین خصیصه موجب شده که همه از اینکه اداره و ریاست مجلس در دوره دهم بازهم به او رسیده خشنود
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

روحانی جسورانه تر عمل کند

علی لاریجانی سیاست مدار باتجربه و متبحری است. رفتار سیاسی او آن چنان بوده که هر دو جناح او را فردی قابل  اعتماد و کارآمد می دانند. لاریجانی به میانه روی معروف است و همین خصیصه موجب شده که همه از اینکه اداره و ریاست مجلس در دوره دهم بازهم به او رسیده خشنود باشند.

بخش سیاست تبیان

روحانی ، دولت ، لاریجانی ، مجلس ، برجام ، مذاکره ، توافق ، آمریکا ، ظریف ، اسلام

به گزارش تبیان به نقل از خبرگزاری تسنیم، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با هفته نامه مثلث به بیان مطالبی درباره مجلس دهم، توافق هسته ای و تحولات سیاسی کشور و منطقه پرداخت.

متن کامل گفت وگو را در در ادامه می خوانید:

علی لاریجانی سیاست مدار باتجربه و متبحری است. رفتار سیاسی او آن چنان بوده که هر دو جناح او را فردی قابل اعتماد و کارآمد می دانند. لاریجانی به میانه روی معروف است و همین خصیصه موجب شده که همه از اینکه اداره و ریاست مجلس در دوره دهم بازهم به او رسیده خشنود باشند.

وی در دوره ای بسیار مهم ریاست مجلس دهم را برعهده گرفته چرا که این مجلس همان گونه که خودش هم می گوید با مجالس قبلی تفاوت دارد، این تفاوت البته از آرایش سیاسی درون آن حاصل شده است.

لاریجانی به فاصله کوتاهی بعد از انتخاب به عنوان ریاست مجلس درخواست هفته نامه مثلث را برای مصاحبه پذیرفت. گفت و گویی تفصیلی که در آن درباره انتخابات مجلس، انتخابات هیئت رئیسه، آرایش سیاسی پارلمان جدید، دولت حسن روحانی و انتخابات سال 96 سخن به میان آمد. از  علی لاریجانی برای فرصتی که در اختیار ما قراردادند کمال تشکر راداریم.

مثلث: آقای دکتر لاریجانی! در همین ابتدای مصاحبه از شما برای فرصتی که در اختیار هفته نامه مثلث قرار داده اید کمال تشکر رادارم. برای آغاز گفت وگو اگر اجازه دهید به انتخابات هیئت رئیسه مجلس دهم بپردازیم.

من درواقع از یک سال قبل، پیش بینی می کردم که شما رئیس مجلس دهم باشید.

لاریجانی: خب چون شما رجال الغیب هستید!(خنده)

مثلث: آیا شما هم با توجه به شرایط سیاسی چنین برداشتی داشتید؟

لاریجانی: من خیلی به این مسئله نمی اندیشیدم، چون آن چنان طالب نبودم وارد انتخابات مجلس شورای اسلامی شوم. به همین دلیل هم دیر وارد صحنه شدم. تصمیمم این بود که بعد از دو دوره حضور در مجلس، به کار دیگری مشغول شوم. بعد از رایزنیها به این نتیجه رسیدم که وارد انتخابات شوم، آن هم به دلیل شرایطی که کشور دارد. مجلس جایی است که نماینده هر جا قرار بگیرد می تواند مفید باشد. یعنی کار فردی مهم است، شاید در منظر بیرونی یک توجه خاصی به رئیس مجلس وجود دارد ولی یک عنصر فعال به عنوان نماینده هم خیلی کار می تواند انجام دهد، درواقع می توان کارهای فردی زیادی انجام داد. بنابراین خیلی به این مسئله نمی اندیشیدم.

مثلث: رایزنی ها از کجا بود که شمارا قانع کرد تا وارد عرصه انتخابات مجلس شورای اسلامی شوید؟

لاریجانی: بعضی از آقایان مراجع بودند که در این زمینه نظر دادند و برخی بزرگان نیز نظرشان این بود که در شرایط فعلی حضور من در مجلس مفید است.

مثلث: از ترکیب مجلس راضی هستید؟

لاریجانی: بله. در این مدت فرصتی شد که با همکارانمان آشنایی پیدا کنم. در اینکه چهره ها اکثراً جدید هستند، تردیدی نیست. افراد جدیدی آمدند که برخی شان شاید درصحنه سیاسی خیلی ظهور نداشتند ولی قابلیتها، دانش و تخصصهای متنوع و خوبی دارند. مثلاً می بینم نمایندگان متعددی تخصصهای گوناگونی در رشته کشاورزی دارند که خیلی می تواند کارآمدی کمیسیون کشاورزی را بالا ببرد یا در حوزه صنعت و اقتصاد نیز همین طور است، چهره های جدید اقتصاددان وارد مجلس شده اند و از پدیده های جالب این است که در منطقه ای مثل استان چهارمحال وبختیاری سه نماینده داریم که هر سه تخصص شان شیمی است. همین اتفاق بعضی جاهای دیگر هم رخ داده است، بنابراین عرض می کنم که کارآمدی خوبی برای مجلس قابل پیش بینی است.

مثلث: ولی مخالفان پر و پا قرص شما به مجلس دهم راه نیافتند. آیا این مسئله کار شمارا برای اداره مجلس راحت تر می کند؟ به هرحال شما مخالفانی جدی در مجلس قبل داشتید.

لاریجانی: درصحنه سیاسی همیشه باید انتظار مخالف داشت. یک آدم یا باید بی خاصیت باشد یا وقتی اظهارنظر می کند طبیعتاً عده ای هم با او به مخالفت می پردازند. این مبنای کار ما نباید باشد. من به خاطر دارم زمانی امام خمینی (ره) فرمودند: «اگر یک وقت مخالف دیدید و نسبت به او بدبین نشدید این مهم است.» این یک نکته اساسی در زندگی سیاسی امروز ایران است. فرد باید تمرین کند تا با غلبه بر خودش این حال را پیدا کند. در مورد همه کسانی که می گویید مخالفتی با من داشتند، در خیلی جاها نیز باهم موافقت داشتیم. آن طور نبود که یک جاده کاملاً یک طرفه باشد. بنابراین این موضوع مهمی برای سبک و سنگین کردن کار مجلس نیست که از طریق آن بگوییم چقدر کارآمد بوده است. مهم آن است که نمایندگان چقدر کارآمد هستند و ذهن جوالی برای اداره کشور دارند.

مثلث: در موضوع ریاست مجلس بین شما و اصلاح طلبان قبل از انتخابات هیئت رئیسه موقت و بین انتخابات هیئت رئیسه موقت تا انتخابات هیئت رئیسه دائم چه اتفاقی افتاد؟ درواقع آیا آنها با شما رایزنی داشتند؟

لاریجانی: رایزنی برای ریاست مجلس؟

مثلث: اینکه باهم بنشینید و به توافقی درباره جایگاه های مختلف برسید؟

لاریجانی: خیر.

مثلث: یعنی پیغامی هم به شما ندادند؟

لاریجانی: گاهی افراد می آمدند و می گفتند ما می خواهیم راجع به این موضوع مذاکره کنیم ولی آدم احساس نمی کرد که یک پشتوانه مأموریتی درستی دارند. تا این دو سه روز آخر مانده به رأی گیری که آقای دکتر عارف تماس گرفتند و گفتند: «سه نفر از طرف ما می آیند برای مذاکره»، گفتم: «برای چه چیزی مذاکره کنند؟»، آقای عارف گفتند: «برای هیئت رئیسه». من هم به دوستان فراکسیون ولایت گفتم نماینده ای از هر گرایش انتخاب کرده و با نمایندگان آنها صحبت کنند. چون فاصله زمانی تا رأی گیری کم بود، همه کارها شکل گرفته بود. ظاهراً آن آقایان پیشنهادی دادند و پیشنهادی هم اینها دادند، گویا نتوانستند آن پیشنهاد فراکسیون ولایت را موردتوجه قرار دهند.

مثلث: الان ترکیب مجلس را به سمت اصلاح طلبان می دانید یا اصولگراها؟

لاریجانی: فکر می کنم این مجلس، شکل متفاوتی از مجالس گذشته دارد. درواقع شبیه هیچ کدام از مجالس گذشته نیست. به همین دلیل گاهی هم که مقایسه می کنند، مقایسه تامی نیست. مجلس دهم برای خودش دارای یک مدلی است. هم اصلاح طلبان در آن حضور دارند، هم اصولگراها و هم افرادی که به عنوان مستقل به مجلس آمدند. مستقل ها نگاهشان متفاوت از فراکسیونهای اصولگرا و اصلاح طلب است ولی در کل مجلس، مجلسی ولایی است. مجلسی است که با تدابیر رهبری خودش را هماهنگ می کند.

مثلث: یعنی رگه های مجلس ششم را در آن نمی بینید؟

لاریجانی: خیلی کم، البته اگر باشد. من ندیدم، یعنی اصلاً سنخیتی با مجلس ششم ندارد.

مثلث: با مجلس پنجم چطور؟

لاریجانی: با مجلس پنجم هم متفاوت است. در شرایط امروز یک نوع بلوغ سیاسی در گروه های سیاسی به وجود آمده که رفتارهای تندروانه نداشته باشند و موضوعات را به صورت مستقل به عنوان یک پدیده موردتوجه قرار دهند. اگر فرض شود در مسائل عمده امروز جامعه ما که مسئله اقتصاد موضوع اول است، فکر می کنم همه سلایق با یکدیگر هم نظر هستند. یا فکر می کنم در اینکه باید مجلسی آرام و کارآمد تشکیل دهیم، هر سه جریان متحد هستند. شاید در بعضی موضوعات اختلاف نظرهایی باشد و شاید هم موضوعاتی در ذهن شان وجود داشته باشد اما واقعیت این است که اکنون اولویت کشور را پرداختن به آن موضوعات نمی دانند. ما باید این مساله را موردحمایت قرار دهیم که روی مسائل اصلی کشور تمرکز داشته باشیم.

مثلث: شایعه ای بود که آقای دکتر روحانی تمایل دارند که شما رئیس مجلس بمانید. سؤالم این است که آیا واقعاً دولت از ریاست شما حمایت کرد؟

لاریجانی: من فکر می کنم این حرف، حدس و گمان است. دولت اعلام کرد موضعی ندارد و این کار درستی بود. مجلس اگر بخواهد مستقل باشد، دولت ها نباید در انتخاب نمایندگان و در انتخاب هیئت رئیسه دخالت داشته باشند. این تصمیم آقای روحانی و دولت یازدهم برای عدم دخالت، سنجیده و درست بود. ما هم چیزی ندیدیم.

مثلث: یعنی شما بدون حمایت دولت رئیس مجلس شدید؟

لاریجانی: من یک نکته را باید همین جا بگویم. این قیل وقال های سیاسی بیرون مجلس خیلی در داخل مجلس تأثیر نمی گذارد. اتفاق درستی هم هست که تأثیر نگذارد. علتش هم این است که این افرادی که نماینده شدند، خودشان از یک نخبگی سیاسی برخوردارند. بالاخره در رقابت با تعداد زیادی پیروز شدند، بنابراین یک زرنگی در کارشان دارند. برخی تصور می کنند اگر رسانه ها جنجال کنند، خیلی روی اراده نمایندگان تأثیر می گذارد. من در این سه دوره ای که در مجلس بودم، همیشه با این پدیده مواجه بودم که قبل از انتخابات هیئت رئیسه، از بیرون فضاسازی می شد ولی واقعاً اثرش را در مجلس ندیدم یا اگر هم بود خیلی کم بود. چون نمایندگان خودشان از یک پیچیدگی سیاسی برخوردارند که این مسائل را حلاجی کنند. بنابراین فکر می کنم بهتر هم این بود که پس از تشکیل مجلس، یک آرامشی در کشور باشد، چون انتخاب هیئت رئیسه یک مسئله بیرونی نیست، یک مسئله درون پارلمانی است. رایزنی عیبی ندارد اما اینکه جنجال و فضاسازی کنند، خیلی معقول نبود. به همین دلیل هم من سکوت کردم و هرچه بحث راجع به هیئت رئیسه مجلس شد من حرفی نزدم. چون این کار را قبول ندارم. فکر می کنم یک سازوکار درونی دارد و باید از همین سازوکار استفاده شود.

مثلث: از نواب رئیسی که انتخاب شدند راضی هستید؟

لاریجانی: بله، برادران خوبی هستند، من اینها را از سابق می شناسم. افراد خوب و سنجیده ای هستند و سابقه پارلمانی قوی دارند. هم دو دوره با آقای پزشکیان در مجلس بودم و کاملاً به سلوکش آشنا هستم و هم دکتر مطهری را بیشتر از دیگران می شناسم. او فردی سنجیده و لایق است.

مثلث: اما ویژگیهای منحصربه فردی هم دارد.

لاریجانی: همه ویژگیهای منحصربه فردی برای خودشان دارند (خنده).

مثلث: فکر نمی کنید در هیئت رئیسه کار شمارا سخت کند؟

لاریجانی: من تصورم این نیست. فکر می کنم هر دو برادری که به عنوان نایب رئیس انتخاب شدند، هم تجربه خوبی در حوزه پارلمان دارند و هم فهم شان نسبت به مسائل کلان کشور این است که شرایط کشور احتیاج به یک همگرایی و آرامش دارد. اینکه افراد عقاید مختلف داشته باشند اشکالی ندارد، معتقدم مجلس باید تبلور بیرون، ازنظر صحنه سیاسی باشد و این خوب است که صداهای بیرون در داخل مجلس شنیده شود. درواقع مهم این است که مسائل کلان را ببینیم و متناسب با آن، مجلس را به کار گیریم تا مسائل کشور حل شود. این روش را باید پیگیری کنیم.

مثلث: یک تحلیل آرا بین هیئت رئیسه موقت و هیئت رئیسه دائم وجود آورد که می گوید شما کمک کردید که آقای مطهری نایب رئیس مجلس شود، آیا واقعاً این گونه بوده است؟

لاریجانی: خیر، فکر می کنم آرای آقای مطهری و آقای دهقان خیلی به هم نزدیک بود. یعنی در هیئت رئیسه موقت نیز 2 یا 3 رأی تغییر می کرد، شاید جای آنها عوض می شد. بنابراین تغییر نایب رئیس دوم در این حد خیلی عجیب نبود کما اینکه درباره بقیه هم رخ داد. اصلاً کافی است 10 نفر در مجلس حضور پیدا نکنند آرا جا به جا می شود. سفر آقای روحانی به ارومیه هم بود، یک عده ای هم مشکلی داشتند و در روز انتخابات هیئت رئیسه دائم نیامدند. به عبارت دیگر عدد حضار هم در صحن علنی روز رأی گیری برای انتخابات هیئت رئیسه سال نخست مثل روز انتخابات هیئت رئیسه موقت نبود. مجموع این عوامل زمانی که آرا به هم نزدیک است بر نتیجه تأثیر می گذارد.

مثلث: رابطه شما با اصولگرایان از سال 88 به بعد پرفراز و نشیب بوده است. جبهه پایداری نسبت به شما منتقد شد و در جریان بررسی بر جام انتقادها ادامه یافت اما انتخابات هیئت رئیسه مجلس دهم نشان داد که رابطه شما و جبهه پایداری به نوعی بازسازی شده است. از قبل از انتخابات مجلس شورای اسلامی شروع کنیم، یعنی زمانی که ائتلاف اصولگرایان شکل گرفت، آیا از شما برای حضور در ائتلاف اصولگرایان دعوت شد؟

لاریجانی: بله اما دیروقت دعوت کردند.

مثلث: آقای دکتر حداد عادل از شما دعوت کردند؟

لاریجانی: خیر.

مثلث: آقای موحدی کرمانی؟

لاریجانی: بله. ایشان دعوت کرد.

مثلث: استدلال شما برای نرفتن چه بود؟

لاریجانی: من نمی خواهم نقدی به کار آن آقایان وارد کنم. ولی تحلیلی از شرایط داشتم که فکر می کردم این آرایش موفق نیست. به آنها هم حدود 8 ماه پیش وقتی نمایندگان جامعه روحانیت مبارز اینجا تشریف آوردند صریح گفتم. من گفتم فکر می کنم «صحنه سیاسی داخل کشور با مختصات فعلی باید مورد ارزیابی قرار گیرد، این آرایشی که در حال شکل گیری است متناسب با شرایط نیست.» منتها این یک رأی بود. شاید سایر دوستان آرای دیگری داشتند چون آن راه را انتخاب کردند، من خیلی موافق این نبودم، به همین دلیل نمی خواستم صدمه ای هم از این قضیه بخورند، بنابراین به آقای موحدی کرمانی گفتم «چون جایگاه روحانیت را در انقلاب اصیل می دانم، از شخص شما حمایت می کنم ولی کاری به آرایش ندارم.»

مثلث: فکر می کنید به همین دلیل فهرست اصولگرایان در تهران شکست خورد؟

لاریجانی: حداقل تلقی من از گذشته این بود. نمی گویم حتماً به این دلیل شد. شاید بعضی حوادث دیگری رخ داد. شاید برخی سیاستهای تبلیغی و برخی مسائل دیگری که بیرون از اراده آنها بود مؤثر شد ولی تحلیل من هم دال بر این بود که اینها توفیق زیادی نخواهند داشت.

مثلث: همان زمان خبری آمد که شما در جلسات چهار نفرِ شرکت می کنید. آنجا بنا بود ائتلافی با آقایان ناطق، مقتدایی و ولایتی انجام بدهید؟

لاریجانی: ائتلاف نبود. ما می خواستیم جریان دیگری را به وجود بیاوریم. معتقدم بودم آن کار می توانست خیلی علاج کند چون متناسب با شرایط فعلی کشور بود. ما می توانستیم یک مشی عقلایی را برای اداره کشور پیگیری کنیم اما به دلایل مختلف بعد از مدتی نتوانستیم ادامه دهیم.

مثلث: شما در مدت حضورتان در پارلمان با دو دولت آقای دکتر احمدی نژاد و آقای دکتر روحانی کارکرده اید. لطفاً بفرمایید چه نقطه ضعفی میان این دو دولت مشترک بوده، ضمن اینکه بفرمایید وجه تمایز این دو دولت برای شما در چه مؤلفه هایی قابل مشاهده بوده است؟

لاریجانی: فکر می کنم این دو دولت مورداشاره خیلی باهم نقطه مشترک ندارند. ممکن است در اینکه بخواهند مشکلات کشور را حل کنند هدف گذاری یکسانی داشته باشند ولی راه هایشان خیلی متفاوت است. دولت قبلی واقعاً از یک آشفتگی در تصمیم گیری برخوردار بود. فکر می کنم مشی خیلی دقیقی را مخصوصاً در حوزه اقتصادی دنبال نکرد. قانون گریزی زیادی داشت، به طوری که ما در هیئت تطبیق به یک رقم غیرقابل تصوری در رد مصوبات دولت رسیدیم و مجبور بودیم آن مصوبات را رد کنیم بعد که تبعیت نمی کردند مجبور شدیم یک قانون دیگری بگذرانیم. یعنی ما با یک پدیده عجیب وغریبی مواجه بودیم.

نکته دیگر آنکه دولت گذشته آشفتگی سیاسی را دامن می زد. اگر رئیس یک خانواده خودش تحریک کننده باشد باوجودی که در خانواده روابط عاطفی وجود دارد خانواده به هم می ریزد. در حکومت روابط عاطفی وجود ندارد، اگر رئیس دولت تحریک آمیز کار کند، کشور به دسته بندی ها و اختلافات زیادی می رسد و حتماً آشفتگی سیاسی ایجاد می شود. در دولت فعلی ما اینها را خیلی نداریم یا خیلی کم داریم. ازنظر قانون گرایی دولت آقای روحانی خیلی مقید است. شهادت می دهم که کار هیئت تطبیق ما کساد است. مصوبات هیئت دولت که می آید با قانون منطبق است. شاید موارد جزئی که اعلام می کنم خلاف قانون است یکی دو مورد در ماه باشد حال آنکه در دولت قبل موقعی می شد که 17-16 مورد را رد می کردیم. ازنظر ایجاد آرامش هم تلاش آقای روحانی و دولتشان این بود که ایجاد آرامش کنند و این کمک می کند که ذهن ها روی مسئله اصلی کشور متمرکز شود. بنابراین به نظرم دو جنس دولت است و خیلی باهم متفاوت اند. درمجموع خیلی باید به مغزم فشار بیاورم که نقطه مشترک پیدا کنم. (خنده)

مثلث: در حوزه روابط بین قوا، در ماه های آخر دولت دهم، خاطرات خوبی از روابط بین شما و آقای احمدی نژاد وجود ندارد. می خواهم بپرسم رابطه حضرت عالی با آقای دکتر روحانی چگونه است؟

لاریجانی: خوب است.

مثلث: با ایشان راحت تر کار می کنید؟

لاریجانی: بله، ما مشکلی نداریم، یعنی مسائلمان را به نحو عقلایی با هم مطرح می کنیم، منتها اگر جایی اختلاف هم داشته باشیم، مسیر، مسیر گفت وگوی عقلانی است.

مثلث: تحلیلی از سوی بعضی از جریانهای سیاسی وجود دارد که بنا به مؤلفه هایی که ذکر می کنند کابینه آقای دکتر روحانی را نیازمندترمیم می دانند اما در عین حال این را هم می گویند که فضای مجلس قبل برای تغییرات مساعد نبود. به نظر شما با تغییر مجلس ممکن است آقای روحانی تصمیم به ترمیم کابینه بگیرد؟ و آیا اساساً شما نیازی به ترمیم کابینه در سال آخر دولت یازدهم می بینید؟

لاریجانی: مجلس قبل هم خیلی مخالفتی با دولت نداشت، کابینه دولت یازدهم هم که آمد وجه غالب مجلس همراهی کرد. البته مخالفان سرسخت هم بودند. الان هم ممکن است باشند. در این جهت نمی خواهم بگویم خیلی فرق عمده ای وجود دارد اما اینکه سؤال شد آیا دولت احتیاج به ترمیم دارد، می گویم شاید داشته باشد برای اینکه به هرحال نیروهای تازه نفس بتوانند بیایند و کار را بهتر انجام دهند. البته گفت وگوی جدی با آقای روحانی نداشتم. بعد از انتخابات فرصتی نشد که با ایشان صحبتی کنم و ببینم چنین تصمیمی دارند یا خیر. بستگی دارد تدبیر امور را در سال آخر دولت یازدهم چگونه می خواهند انجام دهند. البته صرف تغییر اهمیت ندارد مهم این است، فردی که می آید قابلیت های بهتری در کار نسبت به فرد قبلی داشته باشد.

مثلث: به نظر شما ترمیم کابینه در کدام حوزه ممکن است اتفاق بیفتد؟

لاریجانی: نظرها مختلف است. من نمی دانم رئیس جمهور در چه بخشی می خواهد تغییر دهد. بعضی نمایندگان نظرشان این است که در حوزه اقتصادی باید همگرایی بیشتری در کابینه به وجود آید. قدری به تعبیر عامیانه تر پرگازتر باید در مسئله اقتصادی حرکت کنند. بخشی هم روی مسائل دیگر نظراتی دارند. باید با آنها صحبت کنیم تا جمع بندی مشترکی داشته باشیم.

مثلث: سال آینده انتخابات ریاست جمهوری برگزار خواهد شد، بنابراین یک سال آینده از این حیث برای آقای دکتر روحانی بسیار مهم تلقی می شود. شما با توجه به شناختی که از فضای سیاسی کشور دارید، این احتمال را چقدر قوی می دانید که آقای دکتر روحانی، اولین رئیس جمهور تک دوره ای ایران باشد؟ در واقع سؤالم این است که چه مؤلفه هایی مؤثر است که آقای روحانی موفق شود یا نشود؟

لاریجانی: خیلی این احتمال را قوی نمی بینم. آقای روحانی روی هم رفته در مسیر درستی در حال حرکت است. البته فکر می کنم در حوزه مبارزه با رکود و ایجاد رونق در تولید باید شتاب بیشتری داشته باشند و این یک نقطه نقص دولت فعلی است. درزمینه اجرای توافق هسته ای و ثمراتش نیز یک مقدار پافشاری و تلاش بیشتری داشته باشند و مقداری جسورانه تر در این زمینه ورود کنند، والا مشکلی ندارند. درعین حال برای قضاوت در این مورد زود است. اینکه سؤال شد برخی احتمالش را زیاد می دانند که آقای دکتر روحانی رئیس جمهور یک دوره ای باشد، می گویم خیر، من احتمالش را زیاد نمی دانم ولی شرایط آینده خیلی می تواند تعیین کننده باشد.

مثلث: شما نامزد انتخابات ریاست جمهوری نمی شوید؟

لاریجانی: خیر، برنامه ای ندارم.

مثلث: نظر شما درباره نامزدی آقای احمدی نژاد چیست؟

لاریجانی: فکر نمی کنم در ایران خیلی جاذبه ای باشد، آنها که دو دوره رئیس جمهور بودند دوباره به صحنه بیایند. مخصوصاً آنکه خیلی تجربیات موفقی هم نداشته باشند.

مثلث: ممکن است آقای احمدی نژاد تأیید صلاحیت نشود؟

لاریجانی: این را باید از آیت الله جنتی بپرسید (خنده).

مثلث: شما در برهه بسیار حساسی رئیس مجلس بوده اید. منظور من ریاست شما در دوران به نتیجه رسیدن توافق هسته ای است. آقای دکتر روحانی چند بار از شما برای به نتیجه رسیدن بر جام تشکر کردند، آقای ظریف نیز در مصاحبه با سالنامه مثلث گفتند که شما خیلی برای به نتیجه رساندن برجام کمک کردید. راجع به روزهای آخر به نتیجه رسیدن برجام ناگفته ای هست که بخواهید به ما بگویید؟

لاریجانی: این نکته را بگویم کاری که من در مدتی که بحث هسته ای مطرح بود انجام دادم، ربطی به دولت ها ندارد. من نیازمند تشکر از کسی نیستم چون یک وظیفه ملی بود و باید انجام می دادم. بحثش هم از یک سال آخر دولت قبل آغاز شد. آن موقع بحث این بود که از یک کانالی، یک مسیر مذاکراتی دیگری را پیشنهاد دادند.

چون مذاکرات با 1+5 تقریباً به بن بست رسیده بود و پیش نمی رفت. ما هم به لحاظ فنی به جایی رسیده بودیم که باید تثبیتش می کردیم. معتقدم الان نیاز نداشتیم که کارخانه 50 هزار سانتریفیوژی بسازیم ما همین تسلط به دانش هسته ای را باید تثبیت و هزینه های پیرامونی را کم می کردیم. این هدف گذاری بود. البته این موضوع در کشور مخالف در سطح بالا هم داشت. ما در جلساتی که نزد رهبری بودیم آنجا آرا مختلف بود. در نهایت کشور تصمیم گرفت مذاکرات آغاز شود. بنابراین این مذاکراتی که می بینید در مسئله برجام رخ داد، از آن زمان آغاز شد و من جزو موافقان مذاکره بودم چون هدفم این بود که تکنولوژی هسته ای را تثبیت کنیم و حواشی آنکه بلا وجه به کشور فشار وارد می کند را کاهش دهیم. در آن دولت با مشکلاتی دو دور مذاکره انجام شد و راهنمایی های رهبری خیلی مؤثر بود. به خاطر دارم یک بار ایشان فرمودند زمانی مذاکره را انجام می دهیم که آنها قبول کنند ما غنی سازی در ایران داشته باشیم. این یک جمله است اما جمله ای بسیار اساسی است. آنها شفاهی گفتند «ما غنی سازی را در ایران قبول داریم»، بعد ما گفتیم «شفاهی قبول نداریم» بر همین اساس به صورت non-paper چیزی آوردند که غنی سازی در آن بود. بازهم قبول نکردیم. در سفری که به عمان داشتم پیغامی به سلطان قابوس دادم. بعد او مکالمه ای داشت و نامه ای نوشت و گفت «در مذاکره تلفنی، آمریکایی ها غنی سازی را در ایران قبول دارند.» ضمن احترامی که برای سلطان قابوس قائلیم این یک سند خیلی قطعی نبود. بنابراین درنهایت آنها طی نامه ای غنی سازی در ایران را پذیرفتند و وقتی پذیرفتند مذاکرات شدت گرفت که مصادف با آغاز دولت آقای روحانی شد. آقای روحانی و تیمش این موضوع را قبول داشتند و به صورت جدی پیگیری کردند. در همه این مراحل شورای هسته ای برگزار می شد و پیگیر مباحث مطرح شده در مذاکرات بود. گاهی می شنیدم که جایی گفته می شد «مباحث تیم مذاکره کننده را کسی بررسی نمی کند.» این حرف ها خلاف واقع بود یعنی شاید بیش از 25 جلسه شورای هسته ای برگزار شد، هر بار که مذاکره می شد، بحث می شد، وقتی می رفتند نتیجه اش را می آوردند در شورا مطرح می کردند.

ما مواردی داشتیم که اینها یک مسیری رفتند و ما در شورای هسته ای بحث کردیم که این مسیر غلط است و باید کلاً مسیر عوض شود، بر همین اساس مسیر مذاکره را عوض می کردند، همین عوض کردن مسیر دو ماه هم طول می کشید، بنابراین این طور نبود که بحث یله و رها باشد. کاملاً بحث می شد و دقت نظر بود. جلساتی در محضر رهبری برگزار می شد. ایشان شاید حدود 10 جلسه بعضی خطوط را مشخص می کردند. تصمیمات ایشان در ترسیم خطوط خیلی مهم بود و مذاکرات یک سیستم مترتبی ازنظر کاری داشت. من نمی گویم این نتایجی که به دست آمد بهترین نتایج است ولی در آن چارچوبی که مشخص شده بود تقریباً موفق بودند. حالا شاید جاهایی از آن لغزش هایی هم داشته باشد که بعضاً هم دیده می شود اما من فکر می کنم در کل ایران موفق بود و جمهوری اسلامی با همه مشکلاتی که داشت، توانست دانش و تکنولوژی غنی سازی را در خاک خود تثبیت کند و همه پذیرفتند ایران غنی سازی داشته باشد. حالا تعداد سانتریفیوژ مهم نیست. مهم آن است که آنها پذیرفتند ایران با 6 هزار سانتریفیوژ غنی سازی داشته باشند. بعضی فکر می کنند اگر الان تعداد سانتریفیوژهای ما 20 هزارتا بود شق القمر می کردیم؛ خیر، چنین چیزی نیست. چون ما محذورات دیگری هم داشتیم که پذیرفتیم. نکته دیگر آنکه آنها پذیرفتند فضای تحریم ها را بشکنند. حالا این ممکن است یک مناقشه ای باشد که خیلی جاها ناجه نبوده ولی به هرحال فضا تغییر کرده است.

الان مراودات و خریدهای ما شرایطش تغییر کرده است. وقتی به صورت دلالی پنهان خریدوفروش انجام شود، حتماً 30 تا 40 درصد قیمت ها افزایش پیدا می کند. الان در سطح بانک های کوچک رفت وآمدهای پولی انجام می شود، ما نفت می فروشیم. درحالی که آنها آن زمان تصمیم داشتند سطح فروش نفت ایران را از یک میلیون بشکه در روز نیز کاهش دهند اما حالا نه تنها کاهش پیدا نکرد بلکه به بیش از دو میلیون در روز رسید. بله، ما در بعضی جاها با رفتارهای نادرست مواجه هستیم که این باید حل شود. آنها می گویند «ما برای حل موضوع دستور دادیم» اما بعضی جاها ما اثرش را نمی بینیم، اختلاف ما بر سر این است. ما احتیاجی به دستور نداریم، ما به فعل سیاسی کار داریم. وقتی ما توافق کردیم این کارها را انجام دهیم، فعل معادلش این است که ارتباطات بانکی کاملاً روان شود اما هنوز کامل نشده است. یعنی به نظر من نقص دارد ولی در کل فکر می کنم جمهوری اسلامی موفق شد. آن نرمش هایی که پذیرفتیم با توجه به مجموع معاذیری که داشتیم، خیلی چیزهای پراهمیتی نبود. کلاً کار مذاکره خوب جلو رفت.

مثلث: اجازه دارم از شما درباره آن جلسه سه نفره قبل از تصویب برجام در صحن مجلس سؤال کنم؟

لاریجانی: فکر می کنم ما باید در کشور تصمیمات منظمی بگیریم. مسئله هسته ای مسئله تصمیم گیری در پارلمان نبود. دولت و شورای عالی امنیت ملی نیز در آن مدخلیت داشتند. یک اختلاف نظری بین ما و آقای رئیس جمهور بود که آیا باید در پارلمان تصمیم گیری شود یا در شورای عالی امنیت ملی؟ من گفتم حتماً احتیاج به پارلمان دارد چون یک جاهایی مخالف قانون است.

ما چهار مصوبه درباره مسئله هسته ای داشتیم که در دو مورد آن کاملاً روشن بود که اجرای این توافق بدون نظر پارلمان امکان پذیر نیست. آقای دکتر روحانی نظرش این بود که چون این پرونده همیشه مربوط به شورای عالی امنیت ملی بوده، اگر شورای عالی امنیت ملی تصویب و رهبری تأیید کند، دیگر نیاز به تأیید پارلمان نیست، ولی چون من سابقه کار در شورای عالی امنیت ملی را داشتم می دانستم که رهبری آنجاهایی که مخالف قانونی داشته باشد می گویند «حتماً قانونش را بگذرانید». به خاطر دارم یک زمانی مسئله اشرار در کشور جدی بود، من آن موقع دبیر شورای عالی امنیت ملی بودم، مطلبی را برای برخورد با اشرار تهیه کرده بودیم در شورا نیز مصوب شد اما حضرت آقا ذیلش مرقوم کردند: «این در شئون قانون است، مجلس باید تصمیم بگیرد و من موافقم حتی اگر شما عجله دارید به مجلس هم پیغام دهیم که سه فوریتی این موضوع را بررسی کند ولی مجلس باید تصمیم بگیرد.» این برای من خیلی آموزنده بود که رهبری به رعایت قانون تا این حد توجه دارند که درباره اموری که جزو شئون مجلس است، مجلس باید تصمیم بگیرد. با همین تجربه نظرم این بود که چون وجهش قانون است، رهبر معظم انقلاب تأیید نمی کنند، مگر اینکه پارلمان تأیید کند. همین هم شد، یعنی حضرت آقا اول فرمودند در مجلس تصمیم گیری شود. ولی خودمان باید بدانیم که یک وجه دولت، یک وجه مجلس و یک وجه شورای عالی امنیت ملی بود. اینها یک جایی باید به هم ممزوج می شد. در شورای عالی امنیت ملی 8 یا 9 جلسه روی آن بحث و سپس توافق کردیم و نقاطی که باید در اجرا به آن توجه شود را درآوردیم.

اینکه کار پارلمان باید با تصمیم شورای عالی امنیت ملی متوازن باشد، نقطه اختلافی همین جا بود، چون برخی دوستان می گفتند ما کاری به دیگران نداریم، هرچه فکر می کنیم انجام می دهیم. این یک بخش اختلافی بود. یک بخش دیگر نیز آن بود که برخی فکر می کردند ما باید توافق را به هم بزنیم و برجام را رد کنیم.

من این را قبول نداشتم و معتقد بودم که این کار حتماً به جمهوری اسلامی ایران هم از نظر منافع ملی و هم ازنظر حیثیت صدمه می زند. چون مردم دنیا بعد می گفتند ایران چطور کشوری است، سه سال مذاکره می کند بعد زیر میز می زند. این حرف توجیه نداشت. آنجا که در پارلمان اختلاف داشتیم روی این دو وجه بود؛ یکی هماهنگی با سایر بخش ها، یکی اینکه ما مخالف بودیم با به هم زدن نتیجه مذاکره. بنابراین هماهنگی هایی در کشور صورت گرفت.

مثلث: انتخابات آمریکا را دنبال می کنید؟

لاریجانی: چاره ای نداریم!

مثلث: فکر می کنید ترامپ پیروز شود یا کلینتون؟

لاریجانی: من اکنون قضاوتی نمی توانم داشته باشم چون به اجزای کاری آنها خیلی وقوف ندارم، ولی به نظرم شانس هایشان نزدیک به هم است. خیلی هم برای ایران متفاوت نیست چون ما با هر دو گروه جمهوری خواه و دموکرات ها در 37 سال پیش مواجهه داشتیم. هم دموکرات ها سوابق منفی در برخورد با ایران دارند و هم جمهوری خواه ها. بستگی دارد به اشخاصی که چقدر در شرایط فعلی تحلیل درستی از مسائل داشته باشند. درواقع مقدار زیادی به آدم ها مربوط است که چقدر عقلانیت در اداره حکمرانی داشته باشند و واقعیت های صحنه را درست بفهمند. من فکر می کنم این مسئله به وضع خودمان هم شباهت دارد؛ هم اصولگراها سرکار آمده اند و هم اصلاح طلبان. همان گونه که گفتم مقدار زیادی به آدم ها مربوط است.

معتقدم آنچه برای ایران مهم است همین نکته ای است که رهبری کراراً فرمودند، اینکه اقتصاد مقاومتی را جدی بگیریم و روی اقتدار ملی کشورمان کارکنیم. اگر این مؤلفه ها را درست بشناسیم، آن وقت هر کس در آمریکا رئیس جمهور شود خیلی روی ما تأثیری ندارد اما اگر شرایط آسیب پذیر در اقتصاد داشته باشیم یا درک درستی از اقتدار ملی نداشته باشیم می تواند همیشه تأثیرگذاری هایی داشته باشد. بنابراین ما برای اینکه خودمان در مقابل این تفاوتی که درصحنه بین المللی پیش می آید یک وضعیت مستقری داشته باشیم باید به این دو بخش خیلی توجه کنیم؛ یعنی مؤلفه های اقتدار ملی و اقتصاد سرپا و قوی را محقق کنیم.

به شخصه مسئله ایران را بیشتر در حوزه اقتصاد می بینم تا مسائل دیگر. در بخش های دیگر ممکن است چالش هایی داشته باشیم اما قابل حل است. بخش اقتصاد به زندگی و اشتغال مردم مربوط می شود و بی توجهی به آن آسیب های اجتماعی در پی دارد.


منبع : تسنیم

این مطلب صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر شده و محتوای آن لزوما مورد تایید تبیان نیست .