عزاداری برای حسین(ع) چرا و چگونه؟
فلسفه و چیستی عزاداری برای امام حسین(علیه السلام)«عزا» در لغت، به معنای «صبر و شكیبایی كردن بر هر چیزی كه انسان از دست می دهد(1) و نیز به معنای «خوب صبر كردن»، «صبر كردن در مصیبت» و «سوگ و مصیبت»...
فلسفه و چیستی عزاداری برای امام حسین(علیه السلام)
«عزا» در لغت، به معنای «صبر و شكیبایی كردن بر هر چیزی كه انسان از دست می دهد(1) و نیز به معنای «خوب صبر كردن»، «صبر كردن در مصیبت» و «سوگ و مصیبت» است.(2) در عربی، «عزیت فلانا» یعنی او را دلداری و تسلی دادم، و «احسن الله عزاك» یعنی خداوند تو را صبر نیك دهد.(3)
بر این اساس، «عزاداری» مراسمی است كه برای آرامش بخشیدن به فرد یا افراد داغدیده برگزار می شود. برای این منظور، روش های متعددی كاربرد دارد، مانند:
هم دردی كردن زبانی با فرد داغ دیده، گریه كردن همراه با فرد داغ دیده، شنیدن غم و غصه های فرد داغ دیده، یادآوری داغ های دیگران به ویژه داغ های بزرگان دینی و تاریخی و ... در جوامع مختلف، عزاداری معمولا در قالب مراسم جمعی، در چند مرحله زمانی (سوم، هفتم، چهلم و...) و با آدابی مخصوص برگزار می شود، و روی هم رفته، تاثیر بسیار شگرفی در آرامش بخشیدن به افراد داغ دیده دارد.(4)
افزون بر مراسم عزاداری، دو عامل «گذشت زمان» و «فراموشی» به یاری فرد داغ دیده می آید و اندك اندك او را از هیجان های ناشی از غم دیدگی می رهاند.(5) در این حال، معمولا مراسم عزاداری نیز متوقف می شود، و در نهایت، برای بزرگداشت و یادبود، مراسمی برپا می شود، البته روشن است كه نقش مراسم یادبود در آرامش بخشیدن به بازماندگان بسیار اندك، و نقش آن در زنده نگاه داشتن نام و یاد فرد در گذشته بسیار فراوان است. از این رو، برگزاری مراسم بزرگداشت و یادبود برای بزرگان دینی، ملی و دانشمندان، حتی پس از گذشت زمان دراز از فقدان آن ها، كاری بسیار رایج است.
در وهله نخست، به نظر می رسد كه برپایی مراسم عزاداری برای امام حسین(علیه السلام) از نوع اخیر است، اما در واقع شخصیت امام حسین(ع) چندان عظیم، و حوادث قیام او چنان مصیبت بار است كه عزاداری وی به هیچ وجه با مراسم معمول در یادبود و بزرگداشت افراد كه غالبا خشك و بی هیجان است، همانندی ندارد. پس از گذشت چهارده قرن و اندی از حادثه عاشورا، شركت كنندگان در عزاداری امام حسین(ع) در واقع، خویشتن را مصیبت زده و داغدار آن حادثه بزرگ می یابند و با شركت در این مراسم عملا به یكدیگر، و نیز به صاحبان اصلی مصیبت اهل بیت (ع) تسلی می دهند(6) گواه بر این سخن، آن است كه عزاداران امام حسین(ع)، به یاد مصائب و مظلومیت آن حضرت گریه و شیون سر می دهند و حتی بی تاب می شوند، البته این حالات ریشه در پیوند عمیق عاطفی با امام حسین(ع) و اهل بیت دارد كه در این باره، در ادامه نوشتار سخن به میان خواهد آمد.
ناگفته پیداست كه برپایی عزاداری امام حسین(ع) افزون بر تسلی بخشیدن به شركت كنندگان در آن مراسم، به طور كاملا طبیعی، سبب می شود تا نام و یاد آن حضرت و حماسه عظیم او همواره زنده و تازه نگاه داشته شود، به ویژه آن كه عزاداری بر امام حسین(ع) در قالب یكی از مردمی ترین رسم های اجتماعی میان مسلمانان انجام می شود و همگان در هر سن و از هر صنف- زن و مرد، پیر و جوان و خردسال و...- با حضور در آن، پیام ها و درس های حماسه حسینی را با عمق جان دریافت می كنند.
منبع :
