تبیان، دستیار زندگی
مرکز مدیریت امداد و هماهنگی عملیات رخدادهای رایانه ای با بررسی چرایی اهمیت اطلاعات کاربران در شبکه های اجتماعی، نسبت به درآمدزایی شبکه های اجتماعی مشهور دنیا از اطلاعات کاربران، هشدار داد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

درآمد شبکه های اجتماعی از اطلاعات کاربران

مرکز مدیریت امداد و هماهنگی عملیات رخدادهای رایانه ای با بررسی چرایی اهمیت اطلاعات کاربران در شبکه های اجتماعی، نسبت به درآمدزایی شبکه های اجتماعی مشهور دنیا از اطلاعات کاربران، هشدار داد.

فرآوری: محسن بابایی- بخش ارتباطات تبیان
کاربران

شبکه های اجتماعی امروزه به عنوان یکی از اصلی ترین فناوری های تحت وب مورداستفاده طیف وسیعی از کاربران فضای مجازی قرارگرفته اند. به نحوی که شبکه  اجتماعی فیس بوک Facebook با 1.2 میلیارد کاربر، شبکه گوگل پلاس Google+با 540 میلیون کاربر، شبکه لینکداین Linkedin با 400 میلیون کاربر و شبکه توییتر Twitter با بیش از 300 میلیون کاربر، شلوغ ترین شبکه های اجتماعی موجود در دنیا هستند.
حال باوجوداین حجم کاربر، این سوال به وجود می آید که درآمد شبکه های اجتماعی از کجاست؟ مرکز ماهر در این گزارش با اشاره به اهمیت اطلاعات کاربران و رابطه آن با درآمد شبکه های اجتماعی، به این سوال پاسخ می دهد.

درآمد 5.3 دلاری فیس بوک به ازای هر کاربر

گزارش 10-K شرکت فیس بوک که گزارش جامع سالانه ای است و فیس بوک براساس قانون آن را ارائه می دهد به مباحث مختلفی مانند کارایی مالی، ساختار سازمانی و درآمد به ازای هر سهم می پردازد، این گزارش از درآمد حدود 5.3 دلاری این شرکت به ازای هر کاربر این شبکه اجتماعی خبر داده است. این میزان درآمد در حالی است که این شبکه تقریباً به ازای هیچ کدام از سرویس های مختلفی که در اختیار کاربران قرار می دهد، پولی درخواست نمی کند.
بااین حال این سوال به وجود می آید که چگونه است که این شرکت توانسته به چنین درآمدی دست پیدا کند؟ چرا هرروز و هرروز به کیفیت خدمات خود می افزاید تا کاربران بیشتری را جذب کند؟ پاسخ کمی نگران کننده است. چراکه پاسخ خود شما هستید و درواقع داده ای که به شبکه اجتماعی می دهید.

مورد مخاطرات جمع آوری و تحلیل غیراصولی، می توان به عنوان یک نمونه به مورد شرکت گوگل اشاره کرد. این شرکت شناخته شده و بین المللی که به اطلاعات وسیعی از کاربران دسترسی دارد، با جمع آوری اطلاعات اضافی و تحلیل داده های کاربران بدون اطلاع آن ها در موارد متعددی حریم خصوصی کاربران را زیر پا گذاشته است

شبکه های اجتماعی درواقع با داده های کاربران و کاوش آن ها (Mining) درآمد دارند. داده هایی مانند اطلاعات شخصی کاربران، روابط میان دوستان، موضوعات موردعلاقه، تعداد و محتوای نوشته ها، زمان حضور افراد در شبکه  اجتماعی و غیره که با کاوش آن ها می توان دانش سطح بالا از کاربران شبکه های اجتماعی کسب کرده و الگوهای رفتاری کاربران را استخراج کرد.
این دانش دقیقاً همان چیزی است که مبنای قراردادهای کسب وکار به کسب وکار B2B شبکه های اجتماعی مشهور قرار می گیرد. اکثر این قراردادها با محوریت بازاریابی (Marketing) و تبلیغات (Advertisement) صورت می گیرد. رویکرد کلی در این حالات یافتن فرد یا افرادی است که دارای قابلیت خاصی هستند، رفتار خاصی دارند، علایق خاصی دارند.

افشای قراردادهای فروش اطلاعات از سوی فیس بوک

مرکز ماهر با اعلام این دلایل به چند نمونه از قراردادهای شرکت فیس بوک در این زمینه که افشاشده اند اشاره کرده است:
 2 قرارداد با چندین شرکت امور حقوقی برای تبلیغات:  با تحلیل فعالیت ها و محتوایی که افراد در شبکه های اجتماعی منتشر می کنند، می توان افرادی که به مشکلات حقوقی برخورد کرده اند را شناسایی کرد. این افراد می توانند هدف خوبی برای نمایش تبلیغات مربوط به دفاتر حقوقی باشند. یک مورد جالب در این میان شرکتی بود که با خرج چند صد دلار برای تبلیغات، موفق به عقد قراردادی به مبلغ صد هزار دلار شد.
 2 چندین قرارداد برای بازاریابی خدمات ابری: شرکت های خدمات ابری متعددی با عقد قرارداد با فیس بوک بروشور و یا مقاله های مربوط به خدمات خود را برای روسای شرکت های مختلف و یا مدیران فنی آن ها که در این شبکه حساب کاربری دارند ارسال کردند.
 2 بهبود استراتژی های تبلیغاتی یک شرکت: B2B یک شرکت B2B با دریافت گزارش کلیک کاربران مختلف بر روی پیوندهای تبلیغات خود در این شبکه اجتماعی متوجه شد که بسیاری از افرادی که بر روی این تبلیغات کلیک کرده اند، درواقع افراد عادی بوده و اصلاً نمی توانستند مخاطب کسب و کار این شرکت باشند. با این گزارش این شرکت استراتژی های تبلیغاتی خود را تغییر داده و از هدر رفت چندین هزار دلار جلوگیری کرد.
در مورد اخلاقی بودن این گونه استفاده ها از داده ها و اطلاعات کاربران بحث های فراوانی است. درواقع در بسیاری موارد ممکن است حریم خصوصی کاربران نقض شود و یا مشکلات و خطرات اساسی برای کاربران و یا جامعه به وجود بیاید.

مشکلات استفاده از اطلاعات کاربران در شبکه های اجتماعی

2 با استفاده از تحلیل داده های شبکه های اجتماعی، امکان سنجش علاقه مندی نسبت به محصولات و شرکت های تجاری مختلف وجود دارد. افرادی که دسترسی به این اطلاعات دارند می توانند با سوءاستفاده از این دانش به بررسی رشد محبوبیت این شرکت ها پرداخته و روی شرکت ها و محصولات سودآورتر سرمایه گذاری کنند. این گونه اعمال به شفافیت بازار ضربه زده و مشکلات جبران ناپذیری برای اقتصاد جامعه و بازار بورس به وجود می آورد.
 2 هرچند استفاده از اطلاعات کاربر برای ارائه تبلیغات متناسب با نیازهای کاربر امری طبیعی و مرسوم است، اما فروش اطلاعات کاربر به شرکت های تبلیغاتی بدون رضایت یا اطلاع آن ها، اشتباه و خطرناک است. شرکت های تبلیغاتی با خرید اطلاعات خصوصی کاربران از شبکه های اجتماعی، تبلیغات متناسب با علایق کاربر را برای او ارسال می کنند، که در صورت عدم رضایت آن ها ممکن است احساس امنیت را از بین ببرد.
 2 حتی زمانی که رضایت و آگاهی کاربران کسب شده باشد، نباید این اطلاعات و داده ها به صورت خام برای تحلیل مورداستفاده قرار گیرد. در اصل درصورتی که گمنام (Anonymization) داده ها انجام نشود، حریم خصوصی کاربران حتی توسط یک متولی امین و قابل اعتماد می تواند دچار خدشه شود.

مخاطرات جمع آوری و تحلیل داده های کاربران در دنیای وب

با استفاده از تحلیل داده های شبکه های اجتماعی، امکان سنجش علاقه مندی نسبت به محصولات و شرکت های تجاری مختلف وجود دارد. افرادی که دسترسی به این اطلاعات دارند می توانند با سوءاستفاده از این دانش به بررسی رشد محبوبیت این شرکت ها پرداخته و روی شرکت ها و محصولات سودآورتر سرمایه گذاری کنند

در مورد مخاطرات جمع آوری و تحلیل غیراصولی، می توان به عنوان یک نمونه به مورد شرکت گوگل اشاره کرد. این شرکت شناخته شده و بین المللی که به اطلاعات وسیعی از کاربران دسترسی دارد، با جمع آوری اطلاعات اضافی و تحلیل داده های کاربران بدون اطلاع آن ها در موارد متعددی حریم خصوصی کاربران را زیر پا گذاشته است، ازجمله:
1- Street دید: توسط این محصول که بر روی سرویس نقشه گوگل سوار است، این شرکت می تواند نمای 360 درجه از بسیاری از مکان های شهرهای دنیا را در اختیار کاربران قرار دهد. این ژس ها توسط اتومبیل مخصوص شرکت گوگل که در مسیر های متعدد دررفت و آمد هستند دریافت می شوند. در سال 2010 معلوم شد که این اتومبیل ها در کنار تصویربرداری از مکان ها ، اطلاعات شخصی، کلمات عبور و اطلاعات شبکه بی سیم اینترنت محیط و منازل مردم را ضبط و ذخیره می کرده است.
2- سرویس Gmail: در سرویس پست الکترونیکی شرکت گوگل که توسط بسیاری از کاربران اینترنتی استفاده می شود، پست های الکترونیکی کاربران پردازش شده و گروه بندی می شوند. گوگل با پردازش متون پست ها، نوع مطلب و محتوای کلی آن ها را به دقت می آورد و این نتایج را به شرکت های تبلیغاتی می فروشد.
3- مرورگر Safari: این مرورگر  برای دستگاه های محبوب شرکت اپل به شکلی طراحی شده است تا در تلفن های همراه، درخواست های کاربران رصد نشود. این در حالی است که در سال 2011 مشخص شد که سرویس های گوگل با استفاده از کد های مخفی، تنظیمات امنیتی Safari را دورزده و درخواست های کاربران را کنترل می کرده است.
4- تلفن های هوشمند Android: سیستم عامل اندروید توسط شرکت گوگل طراحی شده است. یکی از قابلیت های این سیستم عامل، امکان ارتباط دستگاه های مختلف یک کاربر از طریق فضای مجازی است و به اشتراک گذاری اطلاعات داده های موجود بر روی آن ها است. با استفاده از این قابلیت، بسیاری از داده های کاربر ازجمله برخی از گذرواژه های وی در دسترس شرکت گوگل خواهد بود که می تواند به راحتی در اختیار دولت آمریکا براساس قوانین فعلی این کشور قرار گیرد.
تمامی این موارد به این معنا نیست که در فضای مجازی فعالیت نکنیم، اما با دانستن ارزش اطلاعات و داده های ما برای شبکه های اجتماعی و مخاطرات حاصل از این امر، می توانیم بااحتیاط و آگاهی بیشتر در این فضا حضورداشته باشیم

شبکه های اجتماعی و نقض حریم شخصی

در اینباره بارها به کاربران داخلی  توصیه هایی شده است ، اخیرا نیزرئیس پلیس فتا فارس سرهنگ سید موسی حسینی در مورد شبکه های اجتماعی فضای مجازی گفت: به طورکلی غالب کاربران عادی شبکه های اجتماعی برای پوشش دادن به بخشی از نیازهای ارتباطی و روانی که در فضای حقیقی و در جامعه بیرونی از آن محروم اند و یا کمتر به آن دسترسی دارند مشتاق عضویت در این شبکه ها هستند.
وی ادامه داد: افراد به دلایلی از قبیل میل به نوجویی و هیجان خواهی، میل به محبوبیت و خودشیفتگی، حفظ ارتباط با دیگران در عین تنهایی، برای فرار از محرک های تنش آور بیرونی، قابل احترام بودن با استفاده از پوشش هویت دوم، چشم و هم چشمی... فارغ از اشراف کامل به محیط شبکه های اجتماعی به عضویت این شبکه ها درمی آیند.
رئیس پلیس فتا فارس نقض حریم خصوصی افراد در شبکه های اجتماعی را یکی از خطرات و آسیب های این فضا بیان كرد و افزود: خطری که همه کاربران شبکه های اجتماعی فارغ از سن، جنسیت، تحصیلات، طبقه اجتماعی و ملیت را تهدید می کند نفوذ به حریم خصوصی آن ها است، اگرچه کاربران بانام مستعار و یا هویتی مجازی در این شبکه ها حضور یابند بازهم تفاوتی در نفوذ به حریم خصوصی آن ها نخواهد داشت.
سرهنگ حسینی گفت: برای حفظ حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی، هر کاربر ابتدا باید خود حریم خصوصی خویش را رعایت کند، چنانچه کاربر برای حریم شخصی و خصوصی خود ارزش قائل نشود نباید توقع داشته باشد کاربران دیگر ارزشی برای حریم خصوصی وی قائل شود.
وی خاطرنشان كرد: طبق گفته های سازنده های این نرم افزارها، خود به تمام اطلاعات افراد ازجمله آدرس ایمیل، تماس های کاربران در اسکایپ و... دسترسی دارد که این امر موجب کم رنگ شدن مفهومی به نام حریم خصوصی در فضای مجازی شده است بنابراین اگر هر چیزی را که به ذهنتان می رسد در شبکه های اجتماعی با دیگر کاربران به اشتراک بگذارید باید بدانید که تنها به دولت ها و شبکه های اجتماعی کمک کرده اید که شمارا راحت تر به دام بیاندازند.



منابع: پلیس فتا، سایبربان