تبعات بنزین چند نرخی بر زندگی مردم

قیمت بنزین همچنان بلاتکلیف 

بنزین از آن دست کالاهایی است که هرازگاهی صدرنشین اخبار می شود، یک روز با سهمیه بندی، یک روز با افزایش قیمت و یک روز با اما و اگرهایی در زمینه دو نرخی شدن قیمت. در حال حاضر نیز با ورود سومین ماه سال و ابلاغ بودجه حکایت تعیین نرخ بنزین در قانون بودجه سال 95 همچنان حل نشده باقی مانده است.

ماجرا از چه قرار است؟

اوایل فروردین ماه وقتی مجلس دید خبری از تغیین نرخ بنزین در لایحه بودجه نیست و با پیشنهاد احمد توکلی و تصویب نمایندگان دولت ملزم به نگه داشتن کارت سوخت و اخذ عوارض از مشتریان پرمصرف بنزین می شود  بر همین اساس قیمت بنزین را میزان مصرف و از بین هزار تا دو هزار تومان تعیین کرد. بر این اساس و با تصویب دو نرخی شدن بنزین، نرخ اول همان نرخ سال 94 یعنی 1000تومان به ازای هر لیتر و برای مصرف پایه است. نرخ دوم مصرف نیز برای مصارف بالاتر از مقدار پایه و براساس قیمت تمام  شده، تعیین می شود. قیمت تمام  شده نیز براساس قیمت تحویل در بندر یا فوب خلیج فارس به اضافه عوارض قانونی و هزینه نقل و انتقال محاسبه خواهد شد. البته این مصوبه با مخالفت دولت مواجه شد.
طبق مصوبه کمیسیون تلفیق، دولت موظف است تا چهار ماه  هم کلیه وسایط حمل و نقل را به کارت سوخت مجهز و سایر زیرساخت های لازم برای اجرای دو نرخی  شدن بنزین را فراهم کند و هم میزان مصرف پایه را برای محاسبه نرخ سوخت با قیمت های فعلی محاسبه کند که تحقق این بند نیازمند مقدمات فراوانی است که تاکنون از سوی دولت تحرکی برای اجرای آن به چشم نمیخورد و شاید چشم امید دولتمردان به سوی مجلس دهم برای اجرا نکردن یا اصلاحیه بر این مصوبه باشد.

بنزین چند نرخی فسادآور است؟

اما و اگرها در زمینه افزایش یا دو نرخی شدن قیمت بنزین بسیار است اما اکثر کارشناسان چند نرخی  کردن بنزین را فسادآور می دانند آنهم از این جهت که دولت کماکان درحال پرداخت یارانه به بنزین وارداتی است لذا افزایش قیمت سوخت اجتناب ناپذیر است. اتفاقی که حتی در کشورهای همسایه مانند عربستان کویت و بحرین نیز در حال رخ  دادن است. به عنوان مثال قیمت بنزین در عربستان به 25سنت افزایش پیدا کرده درحالی که پیش از این در سطح 16سنت بود. بحرین نیز پس از 33سال قیمت بنزین خود را به صورت قابل توجهی افزایش داده و براساس آخرین آمارها قیمت این فرآورده به 44سنت در هر لیتر رسیده است. در دیگر کشورهای منطقه نیز قیمت بنزین تقریبا بالاتر از ایران است. به عنوان مثال در قطر 37سنت، عمان 42سنت، پاکستان 61 سنت، عراق 66 سنت و ترکیه 1دلار و 57 سنت است.

بنابراین انتظار می رود که دولت علاوه بر تک  نرخی کردن قیمت بنزین برنامه افزایش قیمت آن را نیز داشته  باشد. درحال حاضر براساس آمار معاونت بین الملل شرکت ملی نفت، قیمت بنزین در بازار خلیج فارس در 18 مه  2016 حدود 450دلار به ازای هر تن است. از آنجا که هر تن بنزین تقریبا معادل 1351لیتر است بنابراین قیمت هر لیتر بنزین فوب خلیج فارس در روزهای اخیر حدود 33سنت محاسبه می شود که تقریبا برابر با قیمت بنزین داخلی است. درحالی که با محاسبه عوارض و هزینه های حمل و نقل بنزین وارداتی، قیمت بنزین داخلی باید بیشتر از این باشد.

مردم در مقابل بنزین چند نرخی

تا اینجای کار نظر قانون گذاران و مجریان درخصوص بنزین چند نرخی را خواندیم اما در نهایت این مردم هستند که متاثر از قوانین خواهند بود و اینکه آیا این مصوبه باعث بهبود شرایط زندگیشان میشود یا خیر. بر اساس انچه در واکنشهای ابتدایی از سوی مردم مطرح میشود، عدم موافقت با این طرح و اثرات سوء آن بر زندگیشان است.
حتی جایگاه داران نیز بر این باورند که این مصوبه دارای تبعاتی منفی برای بازار است و برای کسانی که مصرف بالایی دارند و یا خودروهای پرمصرف دارند، اساسا چند نرخی بودن بنزین دارای اهمیت فراوانی نخواهد بود و این بازهم اقشار اسیب پذیر و کم توان جامعه هستند که از این قانون متضرر میشوند.
با این حال و با توجه به اینکه مجلس نهم به کارش پایان داده است، باید دید مجلس دهم در راستای نظر دولت این مصوبه را اصلاح میکند یا در نهایت به اجرای آن تن می دهد.