تبیان، دستیار زندگی
یکی از مباحثی که کم و بیش در باره ی آن گفتگو شده است موضوع عدل در تفکر اعتقادی است. از جمله این مباحث ابتلاء به بلاها و مصائبی است که در ظاهر با عدل الهی در تعارض واقع می شوند. دیدگاه شیعه در این باره با توجه به فرمایشات امامان معصوم (علیه السلام) یک دید
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

دنبال مقصر نگردیم!

یکی از مباحثی که کم و بیش در باره ی آن گفتگو شده است موضوع عدل در تفکر اعتقادی است. از جمله این مباحث ابتلاء به بلاها و مصائبی است که در ظاهر با عدل الهی در تعارض واقع می شوند. دیدگاه  شیعه در این باره با توجه به فرمایشات امامان معصوم (علیه السلام) یک دیدگاه ویژه است که به همین منظور در برخی ادوار شیعیان را عدلیه می نامیدند. زیرا تئوری ایشان در زمینه ی عدل الهی و مباحث مرتبط با آن از نظر حکمی و دقت نظر بسیار مورد توجه بود.

ن . رادفر- بخش اعتقادات شیعه تبیان
بلاها و مصائب

مصایب و بلاها!

بی شک و بدون تردید همه ی انسان ها در طول حیات خود مصائب و بلاهایی را تجربه می نمایند که در مواجهه با آن مصایب و ابتلائات شاید ندانند چرا و به چه دلیل مبتلا به چنین مصائبی شده اند! گاهی شدت مصیبت به حدی است که ممکن است برخی زبان به شکوه باز نمایند و یا از مسیر اعتدال خارج شوند! به راستی چرا مبتلا به مصیبت می شویم؟ آیا کسی مقصر است؟!

دنبال مقصر نگردیم!

خط قرمزهایی وجود دارند که در صورت ورود به آن باید ادب شد! البته باید توجه نمود که همان تأدیب گناهان و عقوبت خطاها و جرم ها خود به نوعی سبب رشد و شکوفایی انسان می شوند، همانند پدری که فرزندش را به خاطر خطایش تأدیب می کند تا او به کمال ادب نائل گردد.

بلاها و مصائب که در زندگی انسان رخ می دهند دارای علل و عواملی هستند که در بسیاری موارد برای ما ناشناخته اند. امّا آیا به راستی جستجوی عوامل بلاها به معنای یافتن مقصری است که ما را مبتلا کرده است؟!! ابتدا باید بدانیم که همواره بلاها و مصائب بد نیستند!
تعجب نکنید مصائب و بلاها در بسیاری از موارد موجبات رشد و شکوفایی استعدادها را فراهم می آورند پس وجودشان فی نفسه بد نیست! دانه برای جوانه زدن باید رنج و مصیبت شکافته شدن و سر از خاک بیرون زدن را به خود بخرد پس رنج و مصیبت جوانه زدن برای او لازم و سبب رشد و شکوفایی است گر چه برای او رنج آور و مصیبت بار هم باشد!
بسیاری از مصائب و بلاها و ابتلائات نیز برای آدمی حکم رنج جوانه زدن را دارند تا استعدادهای او را شکوفا نمایند! اما اینکه گفتیم نباید در جستجوی مقصر بود درست گفتیم! علل و عوامل رشد ما، تقصیر کار و مجرم نیستند که از آن ها اندوهناک و عصبانی باشیم!

دنیا محل کیفر هم هست!

برخی از بلاها علاوه بر آن که جنبه ی رشد دارند، گاهی هم جرم و عقوبت گناهان هستند! دنیا محل کیفر برخی از اعمال است که همچون صدایی که از کوه بر می گردد، بازگشت اعمال خود ما هستند! گر چه حسابرسی و عقوبت های اصلی گناهان در قیامت انجام می شود ولی برخی از آن ها در همین عالم حساب شان پیش پیش انجام می شود! خط قرمزهایی وجود دارند  که در صورت ورود به آن باید ادب شد! البته باید توجه نمود که همان تأدیب گناهان و عقوبت خطاها و جرم ها خود به نوعی سبب رشد و شکوفایی انسان می شوند، همانند پدری که فرزندش را به خاطر خطایش تأدیب می کند تا او به کمال ادب نائل گردد.

بهترین ها سخت ترند!

از سنن مهم الهی امتحان است که همه ی انسان ها امتحان می شوند. هر چه مقام و ظرفیت کسی بالاتر باشد امتحان او سخت تر است. از این روست که انبیاء و اولیای الهی مبتلا به مصائب سخت تر می شوند. هر که مقرب تر است جام بلا بیشترش می دهند.
امام حسین (علیه السلام) در روز عاشورا و در واپسین ساعات آن روز فرمودند: "الهی رضا برضائک" خدایا به خشنودی تو خشنودم و یا فرمودند: همه این مصائب بر من آسان است زیرا خداوندا در منظر و دیدگاه تو است و تو می بینی! بنابراین باید دانست که بلاها و مصائب جنبه های تربیتی دارند از این رو با تحمل و صبر در آنها اثرات تأدیبی و تربیتی و کمالی خود را نشان می دهند!

امتحان؛ امتحان!

بلاها و مصائب که در زندگی انسان رخ می دهند دارای علل و عواملی هستند که در بسیاری موارد برای ما ناشناخته اند

خداوند متعال در سوره ی عنکبوت فرمودند: " أحسب الناس أن یترکوا ان یقولوا آمنا و هم لا یفتنون" ؛ در واقع انسان به خاطر انسان بودنش بایستی در زندگی دنیا مبتلا به آزمایش و امتحان شود و تنها با گفتن ایمان آوردم نمی توان او را رها کرد. بایستی صحت گفتار او در مورد ایمانش در عمل سنجیده شود و از این رو موعد امتحان برای همه وجود دارد.
امتحان های الهی به دو دسته ی کلی قابل تقسیم اند. گروهی در بلا و رنج و مصائب امتحان می دهند و گروهی در نعمت و رفاه و خوشی! معمولاً امتحانات الهی در همه ی شرایط انسان قابل اجراست. فقط باید در مقابل تعهد ایمانی در مقابل خداوند صداقت داشت!

صادق باشید!

اگر گرفتار رنج، محنت و مصائب شدید امتحان الهی از این نوع است. انسان برای نمره ی قبولی در این امتحان باید صبر بر مصیبت نماید یعنی جزع و فزع نکند و دنبال مقصر نگردد و آن مصائب را رنج و سختی برای تطهیر وجود و ارتقاء آن بداند. در این صورت حتماً 20 می شود!

امّا اگر پولدار شدید...

دسته دیگری از امتحان خدا، امتحان در خوشی و نعمت است! گر چه ظاهر این امتحان ساده تر است امّا قبولی در آن به مراتب دشوار می نماید! برای از سر گذراندن این امتحان باید صبر بر نعمت کرد یعنی باید شاکر بود و دانست هر چه در دست ماست از جانب خداست به علاوه زکات و انفاق در این امتحان از ماده های خیلی مهم است! باید از نعمت الهی که در اختیار ماست به دیگران ببخشیم بی هیچ چشم داشتی! البته نعمت فقط شامل پول و ثروت مادی نیست بلکه هر نعمتی اعم از سلامتی، خانواده و از همه مهم تر نعمت هدایت و داشتن ایمان و شیعه بودن! پس بکوشید که نمره 20 های امتحان شیعه بودن باشید!


منابع و مآخذ
1- صفیر هدایت (سلسله مباحث اخلاقی آیت الله مظاهری ).
2- تفسیرالمیزان- علامه طباطبائی (ره)- تفسیر سوره ی عنکبوت
3- حق و تکلیف- آیت الله جوادی آملی
4- کاشف الاسرار- علی طالقانی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.