کوچه ای که بن بست نیست

نگاهی به فیلم کوچه بی نام ساخته هاتف علیمردانی

اگر فیلم مردن به وقت شهریور را دیده باشید مطئنم که کوچه بی نام را یک پیشرفت محسوس در کارنامه هاتف علیمردانی خواهید دانست که به مسیری که با فیلم به خاطر پونه  در آن گام گذاشته بود بازگشته است.

اگرچه فضای فیلم و قصه و روایت این دو فیلم از هم متفاوت است اما ازحیث ساختار کیفی این دو فیلم سنخیت بیشتری در کارنامه هاتف علیمردانی دارد. علمیردانی در کوچه بی نام آغاز خوبی برای روایت قصه اش دارد که با بازی خوب و متفاوت باران کوثری برجسته تر شده و نیازی نیست که مثلا یک ربع صبر کرد تا قصه آغاز شود.هم ذائقه مخاطب امروزی و هم مقتضیات سینمای امروز می طلبد که هرچه سریعتر به سراغ قصه رفت و از حاشیه سازی های مقدماتی پرهیز نمود.
خوشبختانه به همین دلیل فیلم  ریتم کم و بیش تندی دارد و کاراکترهامبتنی بر تضادهای شخصیتی که دارند ازهمان ابتدا کنتراست رفتاری خوبی برای یک درام پرکشمکش فراهم می کنند که به ویژه با تصویرسازی های خوبی که از شمایل بیرونی و نمادین زندگی در جنوب شهر داریم همراه می شود.شاید به نوعی بتوان کوچه بی نام را یک فیلم شهری هم نامید نه به این معنا که داستان در یک روایت فیزیکی از شهر بازنمایی می شود بلکه شهر در یک بازنمایی طبقاتی از جنوب شهر و سبک زندگی و رفتارشناسی آنها تصویری ارائه می دهد که البته با معماری خانه و ساختار کوچه و خیابانی که می بینم تصویر روشنی از تجربه های زیسته در یک نقطه از شهر را روایت می کند. به ویژه تضادهایی که در سبک زندگی مدرن و سنتی در این منطقه مشهود است. شاید بنیاد این تضاد در متفاوت بودن نوع نگاه و کنشمندی های باران کوثری با خانواده اش باشد که در تضاد بین سنت و مدرنیته،شکل گرفته و قوام می یابد. اساسا بازی ها در فیلم خیلی به چشم آمده و نقش مهمی دربسط و تعمیق درام دارد به ویژه بازی فرشته صدرعرفایی که به خوبی از پس شخصیت یک زن مذهبی/ سنتی با آن دغده های مادرانه اش برآمده و یکی از متفاوت ترین نقش آفرینی های خود را در کارنامه اش ثبت کرد.

فرهاد اصلانی هم اگرچه نقشی نزدیک به شخصیتی که دریه حبه قند رضا میرکریمی را داشته به درستی عمق شخصیت پدر خانواده را درک کرده و بعد از من مادر هستیم در اینجا نیز در یک تعامل دراماتیکی چشمگیر با باران کوثری بار دیگر توانسته اند یک رابطه جذاب پدر و دختری را به تصویر بکشند.
 حتی پانته آ بهرام فیلم نیز کم و بیش به نقشش در من مادر هستم نزدیک است. در کنار این بازی های خوب، خرده روایت ها و قصه های فرعی فیلم نیز خوب طراحی شده به ویژه رابطه باران کوثری با امیر آقایی که سویه برجسته این خط فرعی را تشکیل می دهد تا در نهایت با سقوط هواپیما و بحران عاطفی که در خانواده به وجود می آید اما در پایان همه این خرده روایت ها و داستانک ها به یک انسجام و وحدت دراماتیکی نمی رسند و اساسا در طول فیلم،چفت و بست منطقی و متحدی بین این اتفاقات رخ نمی دهد و انگار فیلمساز چندین داستانک را به حال خود رها کرده و همچون جزایر سرگردانی به دور خود می چرخند. به دلیل فقدان همین روح واحد و عدم یگانگی و یکی شدن اجزا و عناصر درام، رمزگشایی غافلگیرانه پایان فیلم نیز قدرت تاثیرگذاری خود را از دست می دهد و انگار آن ضربه اثربخش بر مخاطب را به دست خود خنثی می کند.
پایان بندی فیلم نیز نقطه ضعف بزرگی برای فیلم است که در یک فضای انتزاعی/ رویایی رها شده صورت بندی می شود و انگار سرنخ قصه در کوچه و پس کوچه های درام از دست فیلمساز در رفته و گم می شود. اما با همه این ضعف ها فیلم واجد یک روح و حس سمپاتی خوبی است که تماشای آن را لذت بخش می کند.حتی اگر از قصه خوشتان نیاد و مثلا پارداوکس های دراماتیک و حتی ایدئولوژیک با توجه به شخصیت پردازی های که در فیلم می بینم در آن بیابد دست کم از بازی های آن لذت خواهید برد.رنگ آمیزی فیلم و قاب بندی های بصری آن هم واجد یک نوع زیبایی شناسی ایرانی است که با ذائقه حسی مخاطب انطباق خوبی پیدا می کند. کوچه بی نام کوچه پر چاله است اما بن بست نیست.
شناسنامه کوچه بی نام
نویسنده و کارگردان: هاتف علیمردانی
بازیگران: فرهاد اصلانی، باران کوثری، پانته آ بهرام، فرشته صدرعرفایی، ملیسا ذاکری، ستاره پسیانی، محمدرضا غفاری، امیر آقایی، علیرضا استادی، فرخنده فرمانی زاده، حمیدرضا محمدی، پروین ملکی، علیرضا علویان، نیوشا جهانی، حسام رحیمی منش
خلاصه داستان فیلم : هیچ فکری و هیچ حرفی در دنیا ارزش جنگیدن را ندارد...