تبیان، دستیار زندگی
عزت نفس عبارت است از احساس ارزشمند بودن. عزت نفس و خودارزشمندی از اساسی ترین عوامل رشد مطلوب شخصیت دانش آموزان محسوب می شود. حس ارزشمند بودن هر فرد از مجموع افكار، احساس...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

به خودت اعتماد کن

عزت نفس و روشهای افزایش آن در دانش آموزان(1)


عزت نفس عبارت است از احساس ارزشمند بودن. عزت نفس و خودارزشمندی از اساسی ترین عوامل رشد مطلوب شخصیت دانش آموزان محسوب می شود. حس ارزشمند بودن هر فرد از مجموع افكار، احساس ها، عواطف و تجربیات او در طول زندگی ناشی می شود. مجموعه برداشت ها و تجربه هایی كه فرد از خویش دارد، باعث می شود كه نسبت به خود احساس خوشایند و یا بر عكس احساس ناخوشایندی داشته باشد. احساس ارزشمندی، واسطه ای از یك طرف میان تجربه حمایت و كفایت اجتماعی دانش آموزان و از طرف دیگر جهت گیری انگیزشی و عاطفی وی در موقعیت تحصیلی است.

عزت نفس، از مهم ترین عوامل تعدیل كننده فشارهای روانی- اجتماعی بوده و بر زمینه های روابط خانوادگی، تعامل های اجتماعی، موفقیت های تحصیلی، تصور بدنی و احساس خودارزشمندی كلی مبتنی است و میزان اهمیت این زمینه ها با توجه به تفاوت های فردی و رشد فرد تغییر می كند. نحوه برخورد، پذیرش، دوست داشتن و مساعدت با دانش آموز، وی را برای ایفای نقش های اجتماعی و برطرف ساختن نیازهایش یاری می دهد. رشد و حفظ احساس ارزشمندی مثبت منحصراً برحسب تجربه دانش آموزان از احترام دیگران نسبت به ایشان در نظر گرفته می شود.

ارتباط و پیوند افراد خانواده و رعایت احترام متقابل یكدیگر، در سلامت روانی- جسمانی دانش آموز تأثیر بسزایی دارد، به گونه ای كه الگوهای رفتاری وی را در بزرگسالی بنیان نهاده و موجبات امنیت خاطر و عزت نفس را در وی فراهم می آورد. به تدریج كه كودكان به سوی نوجوانی می روند، پذیرش اجتماعی توسط همسالانشان نقش مهمتری نسبت به خانواده در شكل گیری عزت نفس كلی آنان ایفا می كند.

هر چه خود ایده آل فرد با خود و یا خویشتن وی نزدیكتر باشد، عزت نفس او بیشتر و شخصیت وی متعادل تر است.

خود ایده آل یا آرمانی، مجموعه ویژگیهای شخصی و شخصیتی است كه ما دوست داریم واجد آن باشیم. این تمایل، ممكن است هدفی فردی و ذهنی باشد كه ما در تخیّل خود می خواهیم به آن دست یابیم و یا تصویری است كه میل داریم از خود به دیگران نشان دهیم. خود ایده ال، ممكن است بسیار دور از واقعیت و غیرقابل دسترس باشد. خودپنداره نیز به معنای نگرش، ادراك و برداشتی است كه شخص از خود دارد و محور اصلی این پندار، عبارت است از نام شخص، احساساتش نسبت به اندام و بدن خود، تصور ازكل بدن، جنسیت، سن و یا حتی طبقه اجتماعی- اقتصادی، مذهب، پیشرفت های فردی و یا هر عامل دیگری كه او را از دیگران جدا می سازد.

اگر تصوّر از خود مثبت و نسبتاً متعادل باشد، شخص دارای سلامت روانی است.برعكس اگر خودپنداری شخص منفی و نامتعادل باشد او از لحاظ روانی ناسالم شناخته می شود. تصوری كه فرد از خود دارد در تعیین روابط با دیگران نیز سهم عمده ای دارد.

تغییرات عزت نفس دانش آموزان را می توان با دو عامل اصلی تبیین كرد:

1- تجربه قبلی آنان نسبت به حمایت دیگران.

2- احساس توانا بودن در حوزه های مهم زندگی. گذشته از این تفاوت های مهم فردی به میزان قابل توجهی در پیدایش عزت نفس كمك می كنند.

دلیل عمده ایجاد عزت نفس را باید در رابطه فرد با جامعه اش و به ویژه در دوران پراهمیت كودكی و نوجوانی جستجو كرد. این روابط عبارتند از:

الف) واكنش دیگران،

ب) مقایسه خود با دیگران،

ج) همانند سازی با الگوها،

د) نیاز به احساس ارزش و عزت نفس.

كارآیی و اعتماد به نفس در دانش آموزانی به بهترین وجه رشد می كند كه در خانواده های گرم و نوازشگر پرورش می یابند، خانواده هایی كه در آنها، رفتار مسئولانه را پاداش می دهند و همراه با آن، فعالیت های مستقل و تصمیم گیری را نیز تشویق می كنند.

به طور كلی عزت نفس دانش آموزان به چهار عامل بستگی دارد:

-1 روابط دانش آموزان با والدینشان،

-2 تأثیر كنترل خود منفی دانش آموزان،

3 -پذیرش خود،

-4 سلوك اجتماعی و برقراری ارتباط با دیگران.

دانش آموزی كه احساس خوبی در مورد خودش دارد، بهتر می تواند با مشكلات كنار بیاید. وی ممكن است به گونه ای با آنها مواجه شود كه گویی هرگز مشكل عمده ای برایش به وجود نیامده است. بهره مندی از عزت نفس، علاوه بر آن كه جزیی از سلامت روانی محسوب می شود، با پیشرفت تحصیلی نیز مرتبط است.

دانش آموزی كه دارای عزت نفس است دارای ویژگیهای زیر است:

* مستقل عمل می كند و خودش تصمیم می گیرد.

* مسئولیت پذیر است.

* سریع و با اطمینان عمل می كند

* به پیشرفتهایش افتخار می كند.

* به چالش های جدید مشتاقانه روی می آورد و با اطمینان خود را درگیر آنها می كند.

* دامنه وسیعی از هیجان ها و احساسات را نشان می دهد.

* ناكامی را به خوبی تحمل می كند.

* احساس می كند كه می تواند دیگران را تحت تأثیر قرار دهد.

ادامه دارد....

نویسنده:زهرا فراهانی

کارشناس دفتر بهداشت وتغذیه


مقالات مرتبط:

- اعتماد به نفس

- پیشنهادهایی برای افزایش اعتماد به نفس

- مؤثرترین گام های عملی در تقویت اعتماد به نفس و غلبه بر کمرویی

- چگونه به فرزندانمان کمک کنیم تا دیدی مثبت نسبت به زندگی داشته باشند؟

- اعتماد به نفس یعنی مطابق میل خود زندگی كردن

- عزت نفس

- پرورش اعتماد به نفس ( قسمت2(

- علائم پایین بودن عزت نفس در کودکان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.