گذار از وعده به عمل در آموزش الکترونیکی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

در این نوشتار به تاثیرات نگرش استراتژیک به نقش آموزش الکترونیک در حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پرداخته می شود. در عین حال همراه با ارائه مباحث نظری، نتایج عملیاتی آن نیز در برنامه سازمان استان اصفهان مورد بحث قرار می گیرد. این مقاله علاوه بر بازانگاری در نوع نگاه به آموزش الکترونیکی، به راه کارهائی برای ایجاد کارآفرینی چند لایه، توسعه جغرافیائی و موضوعی آموزش مجازی در قالب یک سازمان و نتایج راهبردی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، از طریق آن خواهد پرداخت.

ورود به این مبحث در اغلب سازمان ها با ساده انگاری هایی همراه است که بی فرجامی برنامه را به همراه خواهد داشت. این نوشتار در تلاش است تا از ترکیب انواع تلاش های ملی و بین المللی به درک عمیق تری از مدیریت و اجرای برنامه های آموزش الکترونیک دست یابد.
در این نوشتار مدلی ارائه می گردد که بر اساس تجربه در سازمان استان اصفهان و چند سازمان دیگر طراحی و تثبیت گردیده است.

مقدمه:

تا به امروز هرجا به موضوع آموزش مجازی پرداخته می شده تمام تلاش بر توجیه استفاده از آن بوده است. این دوران دیگر به سر آمده. همه مدیران میانی، کاربران عادی، خانواده ها و ... می دانند و با تمام وجود پذیرفته اند. اما یک سوال اساسی برای مدیران ارشد همچنان پابرجاست! آنها به چیزی فراتر از کاهش هزینه ها، گسترش بیشتر حیطه آموزشی و افزایش کارآئی نیازمند هستند.

آنها از پس این سرمایه گذاری، با سوالی ژرف تر روبرو خواهند بود. کاهش هزینه ها، افزایش گستره عملکرد، آسایش بیشتر کاربران و ... شاید برای کاربران عادی آموزش، جذاب باشد، اما برای یک مدیر ارشد وسیله ایست برای رسیدن به مجموعه اهداف استراتژیک.

یادگیری الكترونیكی به دلیل طبیعت دانش مداری خود، نیازمند باز مهندسی تكنیك ها، راهبردها و رویكردهای خود بر اساس مدیریت دانش است. اگر دهه پایانی قرن بیستم دهه انفجار فناوری اطلاعات و ارتباطات بود، در دهه آغازین قرن بیست و یكم با هضم فناوری اطلاعات در سیستم ها و فرایندهای مدیریتی، ما شاهد انقلاب مدیریت در دنیا خواهیم بود. انقلابی كه ابعاد اقتصادی و اجتماعی و حتی سیاسی آن هنوز به طور كامل شناخته نشده است.

آموزش الکترونیکی از منظر استرتژیک:

سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چنانچه خواستار ورود اصولی به حوزه آموزش الکترونیکی باشد باید خود را آماده اولین تغییر اساسی در نگاه به آموزش بر اساس فناوری اطلاعات و ارتباطات بنماید. اینترنت آموزش را به جاهایی برده است که پیش از آن، سابقه ای از آموزش در آنجا نبوده است. اما این شاید یک کمینه برای توانمندی های آن باشد. ظاهرا بازگشتی نیز وجود ندارد.

مدیریت و اجرای آموزش تغییر شکل داده اند. آموزش مبتنی بر اینترنت فقط نقطه آغازین راه است، هنوز می توان منتظر چشم اندازهای بزرگتری در میانه راه بود. آموزش الکترونیکی شکل جدیدی از نمایش محتوای درسی از راه دور نیست، بلکه آغاز شیوه ای جدید در مدیریت آموزشی است. به نظر مک کاستاو، "اگر بتوانیم دوره های آموزشی خود را به صورت آنلاین اداره کنیم، می توانیم به کل جامعه دسترسی یابیم."

نگرش درست به کاربردهای کلان آموزش الکترونیکی، انقلابی در حوزه های مرتبط با آن را به همراه خواهد داشت. انقلاب واقعی آن چیزی نیست که در حوزه سخت افزار و نرم افزار و فناوری های آنها به وقوع می پیوندد، بلکه آن چیزیست که در زمینه فناوری فکری اطلاعات، ارتباطات و افزایش دانش و هوش بشری رخ می دهد.

بررسی این قابلیت های انقلابی بدون بررسی تاثیرات فناوری اطلاعات امکان ناپذیر است. انقلاب اطلاعاتی با ظهور منابع دیجیتالی و ابزارهای ارتباطی دیگر بار تمامی جوانب زندگی انسان معاصر و از جمله نظام های آموزشی را دچار تغییرات بنیادین كرده و ورود به عصر اطلاعات (Information Age) و گسترش ابزارها و كاربردهای فناوری ارتباطات، سبب شكل گیری رویكردی جدید در امر آموزش برای حل و رفع این چالش نسبتاً قدیمی شده است.

فناوری اطلاعات به عنوان یك رسانه جدید، بر اساس تئوری «مك لوهان»: «رسانه همان پیام است»، حاوی پیام ها و مفاهیمی برای توسعه جامعه اطلاعاتی (Information Society) به جامعه دانش مدار (Knowledge Society) است كه سرعت و استمرار آن، در موج چهارم حیات بشر به وسیله دو مفهوم «مدیریت دانش» و «یادگیری الكترونیكی» صورت می گیرد.
از ترکیب اصول جهانی شدن و مدیریت دانش محور، اصلی ترین نقشی که برای آموزش الکترونیکی مترتب خواهد بود، نقش یک بازوی استراتژیک برای سازمان است.

چنانچه یک سازمان آموزش الکترونیکی را ترکیبی از توانمندی فنی و مدیریت استراتژیک آموزشی در یک سازمان دانش محور بدانیم یک سازمان آموزش الکترونیک به وجود می آید که بر اساس مدیریت دانش اداره می شود.

مدیریت دانش یعنی فرایند استفاده خلاق، مؤثر و كارآمد از كلیه دانش ها و اطلاعات، با انگیزه مدیریت تغییرات در دسترس سازمان به نفع مشتری و مخاطب و در نتیجه به سود خود سازمان. به این ترتیب ملاحظه می شود كه دانش دارایی فكری است كه در اقتصاد و مدیریت جدید جهانی و در تكاپوی تولید دانش از دارایی های سنتی سرمایه ای و ... مهم تر خواهد بود.

همان طور كه این متن نشان می دهد، این مفهوم تازه ای نیست اما پیشرفت های اخیر در زمینه فناوری اطلاعات فرصت های آسان تری فراهم می آورد كه بتوان دانش را به نحو مؤثرتری كسب و آن را تنظیم و توزیع كرد. برای به دست آوردن توان تبدیل دانش به مزیت رقابتی، سازمان ها بایستی محیطی فرهنگی به وجود آورند كه در آن دانش و اطلاعات تسهیم و مدیریت شود و مورد استفاده قرار گیرد.

 

بخش آموزش الکترونیکی سایت تبیان

منبع: آکادمی مجازی ایرانیان