تبیان، دستیار زندگی
عید نوروز بهار طبیعت است. بعد از تعطیلات نوروزی در روز 13 فروردین مردم پیوند دوباره ای با طبیعت برقرار می کنند، و طبق رسم دیرینه ی خود، آنچه در عید نوروز کاشته و پرورش داده اند را به دل طبیعت باز می گرداند...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

استفاده حداکثری در روز طبیعت

عید نوروز بهار طبیعت است. بعد از تعطیلات نوروزی در روز 13 فروردین مردم پیوند دوباره ای با طبیعت برقرار می کنند، و طبق رسم دیرینه ی خود، آنچه در عید نوروز کاشته و پرورش داده اند را به دل طبیعت باز می گرداند...

هدایت الله قدمی/کارشناس حوزه - بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
روز طبیعت

در کلامی از مولا علی علیه السلام، ایشان قرآن آموزی و تفقه در آن را بهار دل آدمی معرفی کرده است: «تعلّموا القرآن فانّه احسن الحدیث و تفقّهوا فیه فانّه ربیع القلوب... قرآن را بیاموزید كه بهترین گفتار است و آن را بفهمید زیرا كه بهار دل هاست.» [نهج البلاغه/ خطبه 110]
عید نوروز هم، بهار طبیعت است. بعد از تعطیلات نوروزی در روز 13 فروردین مردم پیوند دوباره ای با طبیعت برقرار می کنند، و طبق رسم دیرینه ی خود، آنچه در عید نوروز کاشته و پرورش داده اند را به دل طبیعت باز می گرداند که البته توصیه می شود به جای گندم و حبوبات از دانه هایی استفاده کنند که بعد از سبز شدن بتوانیم آن را طوری در دامن طبیعت بکاریم، تا به رشد خود ادامه دهد.
بعبارت دیگر یعنی به جای رها کردن آن در سطل زباله یا آب روان، استفاده بهینه ای از آن شود تا هم از یک سو از ارتکاب به گناه کبیره اسراف دور شویم و هم عملی موافق با طبیعت انجام داده باشیم.
از آنجایی که نوروز از سنت های ما ایرانیان و برخی ملل دیگر است خوب است نظر اسلام را پیرامون این سنت جویا شویم
اسلام، در برخورد با سنت های پیشین، سه برخورد داشته:
1: یا به جهت انحراف فکری و اعتقادی مخالفت خود را به صراحت ابراز داشته. مانند رسم زنده بگور کردن دختران در اعراب جاهلیت
2: یا به جهت اینکه آن رسم، رسم خوبی بوده، آن را تایید کرده است.

همانطوری که درختان و گیاهان بعد گذشت چندین ماه از خواب و بعبارتی مرگ طبیعی خود زنده می شوند، انسان ها نیز بعد از مرگ، برای ادامه ی حیات در قیامت، مجددا زنده می شود.

3: و یا در مورد آن سکوت کرده.
مقام معظم رهبری در جواب سؤالی درباره عید نوروز فرمودند: «اسلام با آداب و سنن ملّت های مختلف سر جنگ ندارد، گرچه كه در اسلام آداب و سنن خاصّی هست، هیچ اشكالی ندارد كه ملّت های گوناگون در كنار آداب و سنن اسلامی، آداب و سنتی را كه از قرن ها تجربه یا عادت یا به هر حال از گذشتگانشان به ارث برده اند، حفظ كنند.
تنها یك شرط باید مورد ملاحظه قرار بگیرد و آن این است كه این آداب و سنن ملّت ها با روح اسلام منافاتی نداشته باشد و هدف گیری حركت اسلامی را مختل نكند...»  [روزنامه جمهوری اسلامی،صبح پنجشنبه،ویژه نوروز، 1361،ص 5]
بنابراین تا زمانی که در این رسم دیرینه خرافات و بدعت وارد نشده باشد، اسلام نه تنها مخالف آن نیست بلکه موافق با آن و در برخی موارد مشوق آن است.
در مقالات زیادی به خرافات این روز اشاره شده، که در این مقاله ما سعی می کنیم به قسمت دوم آن، یعنی موکدات اسلام پیرامون سنت های شایسته آن بپردازیم تا ان شا ء الله در عمل به آن نیز قوت عمل بیشتری داشته باشیم.

اثرات روز طبیعت بر جسم و روح آدمی

نوروز بالاخص روز طبیعت اثرات بسیاری بر جسم و جان ما دارد:

1: بهانه ای برای با هم بودن:

در این روز بین خانواده ها مرسوم است که با هم و دسته جمعی برا تفریح به طبیعت می روند و این خود جلب محبت می کند و دلها را به هم نزدیک می کند.
اسلام نیز دین محبت و محبت ورزی است؛ چنانچه امام باقر علیه السلام می فرمایند: هل الدین الا الحب؛ آیا دین، غیر از محبت است!؟ [بحارالانوار، ج 27، ص 95]
بنابراین آنچه که موجب شود به این اصل مهم محبت ورزی پرداخته شود نه تنها مورد تایید، بلکه مورد تشویق اسلام خواهد بود.
صله ارحام از جمله همین امور است. در معارف اسلامی صله رحم نسبت به تمام خویشان اعم از زن و مرد و متقی و بی تقوا و یا حتی مسلمان یا کافر باید انجام شود.
البته صله رحم دارای درجه و مراتبی است ولی فی الجمله در جایی که صله رحم ترس دینی یا دنیوی داشته باشد، باید به حدی که ضرر ندارد اکتفاء نمود، ولو شده به یک سلام.  [بحار الأنوار: 71/ 104، باب 3، ذیل حدیث 62]

2: آشتی با طبیعت

در این روز مردم رسم دارند به طبیعت رفته و از شگفتی ها و زیبایی های خلقت در طبیعت بهره ببرند. در اسلام و معارف دینی نیز پیوند عجیبی بین رفتار مسلمان با طبیعت ترسیم شده؛ تا آنجا که نگاه کردن به آن را موجب شادی [نهج البلاغه ، حكمت ۴۰۰] و روشنی دیده [الخصال ، ص ۹۲] بیان میکنند.
امام صادق علیه السلام می فرمایند: «زندگی با سه چیز خوش است: هوای پاک، آب فراوان و گوارا، و زمین نرم و آماده کشاورزی» [تحف العقول، ص ۳۲۰]

در اسلام و معارف دینی نیز پیوند عجیبی بین رفتار مسلمان با طبیعت ترسیم شده؛ تا آنجا که نگاه کردن به آن را موجب شادی [نهج البلاغه ، حكمت ۴۰۰] و روشنی دیده [الخصال، ص ۹۲] بیان میکنند.

علاوه بر مهرورزی به طبیعت، اسلام در مورد آنچه که موجب تخریب طبیعت نیز می شود، توصیه های دارد، ازجمله اینکه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: «نخل را نسوزانید و آن را در آب غرق نکنید. درخت بارور را قطع ننموده و زراعت و کشاورزی را به آتش نکشید؛ زیرا شما نمی دانید، شاید در آینده به آن نیازمند شوید. [الكافی، ج ۵، ص ۲۹]
در این روز  بر ما لازم است که نه تنها خودمان موجب تخریب طبیعت نشویم بلکه دیگران را نیز در صورت مشاهده تخریب، از جمله شکستن درختان و چیدن گل ها و یا آتش زدن در پای درختان و جنگل ها و یا حکاکی بر درختان، نهی کنیم.

دو توصیه  جهت استفاده بیشتر از این فرصت:

الف: یادآوری رستاخیز و معاد
شاید برای هر یک از ما در زندگی ماشینی کنونی، همین یک بار در سال فرصت پیش بیاید، که سری به دل طبیعت بزنیم، پس چه بهتر است که بتوانیم از آن نهایت استفاده را ببریم.
در جمله ی معروفی می خوانیم: اذا رایتم الربیع فاکثروا ذکر النشور
این جمله به نکته ی ظریفی اشاره دارد و آن اینکه وقتی نظاره گر زنده شدن دوباره طبیعت و یا به عبارتی رستاخیز طبیعت  هستیم؛ از خود و رستاخیزمان نیز غافل نشویم.
همانطوری که درختان و گیاهان بعد گذشت چندین ماه از خواب و به عبارتی مرگ طبیعی خود زنده می شوند، انسان ها نیز بعد از مرگ، برای ادامه ی حیات در قیامت، مجددا زنده می شود.
توجه به این روند طبیعی، در این روز طبیعت، می تواند در به باور نشاندن این اصل مهم اعتقادی کمک شایان و قابل توجهی نماید.

ب: تفکر رمز سیر و سلوک
ذر آیات شریفه ی قرآن کریم، حدود 14 آیه، ما را به سیر و سیاحت دعوت می نماید: که به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند:
دسته اول: آیاتی که گردش در زمین را موجب عبرت گرفتن می دانند:
"  قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِینَ [انعام/11]
بگو: در زمین سیر كنید، سپس بنگرید عاقبت كسانى كه آیات ما را دروغ مى پنداشتند."
دسته دوم: آیاتی که مسافرت را موجب صاحب دل شدن می داند
«أَفَلَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَتَكُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِهَا أَوْ آذَانٌ یَسْمَعُونَ بِهَا فَإِنَّهَا لَا تَعْمَى الْأَبْصَارُ وَلَكِن تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِی فِی الصُّدُورِ؛[حج/22] آیا در زمین گردش نكرده اند تا دل هایى داشته باشند كه با آن بیندیشند یا گوشهایى كه با آن بشنوند در حقیقت چشمها كور نیست لیكن دلهایى كه در سینه هاست كور است»
لازم به توضیح است که در این دسته، به نتیجه ای والاتر از نتیجه دسته اول اشاره می نماید، و آن دست یابی به دلی است که موجب شهود و رشد و نمو روحی است.
بنابراین سعی کنیم در این روز به آنچه که اسلام توصیه و تاکید نیز داشته عمل ویژه ای کنیم، تا علاوه بر تفریح جسمی، تفریحی توام با معنویت نیز برای روح و روان خود داشته باشیم.



مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.