تبیان، دستیار زندگی
در سینمای ایران کارگردان های زیادی هستند که شروعی نومیدکننده دارند اما از فیلم دوم به بعد جلدی دیگر از توانایی خود عرضه می کنند. در این گزارش کارنامه کارگردان هایی که فیلم اول شان ضعیف بوده اما در ادامه پرقدرت ظاهر می شوند را بررسی کرده ایم.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

فرار کیمیایی ، مهرجویی و دیگران از شکست

در سینمای ایران کارگردان های زیادی هستند که شروعی نومیدکننده دارند اما از فیلم دوم به بعد جلدی دیگر از توانایی خود عرضه می کنند. در این گزارش کارنامه کارگردان هایی که فیلم اول شان ضعیف بوده اما در ادامه پرقدرت ظاهر می شوند را بررسی کرده ایم.

بخش سینما و تلویزیون تبیان
 کیمیایی ، مهرجویی

مسعود كیمیایی

فیلم های اولیه : جوان پر شور دهه چهل خیلی انگیزه داشت كه بعد از «بیگانه بیا» و عدم توفیق در گام نخست، با فیلم بعدی مسیر مطلوب خود را پیدا كرد و بازی را برگرداند. اگر فیلم مسعود كیمیایی را بدون توجه به نام او در تیتراژ ببینیم ، هیچ قرابتی با سینمای او قابل ردیابی نیست.
حال و هوای فیلم ها چه بود؟ فضای نسبتا روشنفكرانه «بیگانه بیا» و خط كلی داستان با سینمای كیمیایی تفاوتی ماهوی دارد. 
چه دستاوردی داشت؟ «بیگانه بیا» مورد استقبال قرار نگرفت و بیش از همه  برای كارگردان حكم اعلام وجود داشت.
با چه فیلمی تغییر مسیر داد؟ یك سال بعد مسعود كیمیایی با «قیصر» همه نگاه ها را به سمت خود جلب كرد. فیلم شروع نومیدكننده ای در گیشه داشت اما به یك باره مورد توجه قرار گرفت و صف های طولانی برایش كشیده شد. منتقدان هم درباره آن دوئل داشتند؛ برخی در مقام مدافع و برخی مخالف. 
تداوم مسیر: «قیصر» سرآغاز سبك خاص كیمیایی در فیلمسازی است؛ المان های آن از قصه و دیالوگ تا قهرمان ها از آن جا پی ریزی شد.

داریوش مهرجویی

فیلم های اولیه : «الماس 33 » شروع فیلمسازی داریوش مهرجویی در سینما است. او كه تحصیل در فلسفه را به عشق فیلسمازی رها كرده بود ، با این فیلم شروع نومید كننده ای داشت.
حال و هوای فیلم چه بود؟ فیلم اول مهرجویی قرار بود جیمزباند ایرانی باشد اما این فیلم حادثه ای برغم تبلیغات زیاد و داشتن بازیگر آمریكایی در گیشه شكست خورد. منتقدان هم به «الماس 33» هرگز روی خوش نشان ندادند. 
چه دستاوردی داشت؟ فیلم اول داریوش مهرجویی هم درست مثل كمیایی برایش حكم ورود به سینما و محك توانایی اش داشت.
با چه فیلمی تغییر مسیر داد؟ داریوش مهرجویی به خاطر عقبه فكری اش خیلی زود به سمت علائقش تغییر مسیر داد كه نتیجه اش شد فیلم «گاو» . فیلم نه تنها نام مهرجویی را به عنوان كارگردانی خوش فكر میان منتقدان جا انداخت كه شهرتی جهانی برایش به ارمغان آورد.
تداوم مسیر: مهرجویی پس از آن هر چه ساخت غالبا رگ و لعاب فلسفی دارد و تماما متعلق به جهان بینی خاص خودش است.

فریدون جیرانی

فیلم های اولیه : پیش از آن كه پشت دوربین بایستد روزنامه نگاری می كرد و بعدا فیلمنامه نویسی. او در گام نخست كارگردانی، فیلم «صعود» را ساخت.
حال و هوای فیلم ها چه بود؟ تم «صعود» با فیلمنامه های جیرانی مثل «آفتاب نشین ها»، «پرونده»، «سناتور»  و ...  كاملا تفاوت داشت. داستان بین دو دوست و ماجرای صعودشان به كوه می گذشت كه در دل خود ریز موضوعاتی مثل رفاقت و حادثه را در دل خود داشت.
چه دستاوردی داشت؟ «صعود» نه مورد استقبال گسترده قرار گرفت و نه منتقدان به آن توجه ویژه نشان دادند. حتی خود فریدون جیرانی (در مقام منتقد) در مجله فیلم نقد بر فیلم فریدون جیرانی ِ فیلمساز نوشت و عیب های فیلم را برشمرد. مهم ترین دستاورد این فیلم ، دل كندن جیرانی از پشت میز فیلمنامه نویسی و قرار گرفتن پشت دوربین بود؛ هرچند تا ساخت فیلم دوم حدود یك دهه فاصله افتاد.
با چه فیلمی تغییر مسیر داد؟ فریدون جیرانی ده سال پس از «صعود» با فیلم «قرمز» بازگشتی قدرتمند به عرصه كارگردانی داشت. او همان طور كه در نوشتن ملودرام تسلط دارد در كارگردانی این ژانر هم موفق عمل كرد. 
تداوم مسیر: پس از آن فیلم های جیرانی رنگ و بوی خاص او را گرفت، از نام تكرار شونده كاراكترها گرفته تا قصه های اجتماعی شان.

مصطفی کیایی

فیلم های اولیه : سال 88 به عنوان اولین تجربه کارگردانی، «بعدازظهر سگی سگی» را ساخت.
حال و هوای فیلم چه بود؟ این فیلم کمدی با اینکه بازیگرانی مثل رضا عطاران، مجید صالحی، بهاره رهنما، علی صادقی و سعید آقاخانی داشت اما فروش چندانی نکرد. منتقدان و رسانه های مختلف هم انتقادات زیادی درباره آن نوشتند.
چه دستاوردی داشت؟ تنها دستاوردش این بود که مصطفی کیایی متوجه شد برای ساخت کمدی، باید تا چه حد شوخی وارد کند و سلیقه مخاطبان دستش بیاید. 
با چه فیلمی تغییر مسیر داد؟ کیایی دقیقا یک سال بعد، «ضد گلوله» را ساخت؛ کمدی بسیار موفقی که برای فیلمنامه آن سیمرغ بلورین گرفت.
تداوم مسیر: مصطفی کیایی بعد از «ضد گلوله»، سه فیلم ساخت. «خط ویژه»، «عصر یخبندان» و «بارکد» که هرکدام در جشنواره، موفقیت زیادی به دست آوردند و در هر دوره، بیشترین آرای مردمی را کسب کردند. کارنامه کیایی بعد از فیلم «زندگی سگی سگی» آنقدر موفق بود که در حال حاضر یکی از بهترین کارگردانان نسل دوم شناخته می شود.

خسرو معصومی

فیلم های اولیه : خسرو معصومی با فیلم هایی جدی و شبه روشنفكرانه كارش را شروع كرد اما فضای آن ها به مذاق سینمادوستان ننشست. فیلم هایی مثل «دوران سربی» و «آقای بخشدار» موفق نبودند و معصومی در ادامه تصمیم گرفت سوژه هایش را بر اساس ذائقه عامه مخاطب گزینش كند. نتیجه اش شد «دلباخته» و «پر پرواز».
حال و هوای فیلم ها چه بود؟ همان طور كه اشاره شد فضای كارهای اولیه معصومی نسبتی با سلیقه عام نداشت اما   «دلباخته» و «پر پرواز» فیلم های جوان پسندی بودند كه مورد توجه قرار گرفتند.
چه دستاوردی داشت؟ حاصل دو فیلم آخر برای معصومی این بود كه می تواند فیلم سرگرم كننده بسازد.
با چه فیلمی تغییر مسیر داد؟ معصومی با «رسم عاشق كشی» از فضای فیلم های سنگین اولیه و گیشه ای ثانویه عبور كرد و فیلم هایی ساخت كه طیف سخت پسند را هم درگیر می كند.
تداوم مسیر: معصومی از آن پس دوربینش را در فضای شمال نگه داشته و حتی اگر حرفی سنگین در «خرس مطرح می كند باز هم بستر داستان در شمال است. ظاهرا فیلم بلاتكلیف دیگر او یعنی «تابو» هم متاثر از همین فضا است.

رامبد جوان

فیلم های اولیه : سه سال بعد از ساخت سریال «گمگشته»، رامبد جوان سراغ فیلمسازی رفت و «اسپاگتی در هشت دقیقه» را در سال 1383 کارگردانی کرد.
حال و هوای فیلم چه بود؟ برخلاف اینکه اولین سریال جوان در رمضان سال 80، به عنوان یکی از پرمخاطب ترین آثار مناسبتی آن سال معرفی شد، «اسپاگتی در هشت دقیقه»، فیلم خوبی نبودو کمدی جذابی از آب در نیامد.
چه دستاوردی داشت؟ هیچ دستاورد خاصی نداشت و فروش زیادی هم نکرد.
با چه فیلمی تغییر مسیر داد؟ بعد از «اسپاگتی در هشت دقیقه» تا پنج سال هیچ فیلمی نساخت. تا اینکه با «پسر آدم، دختر حوا»، تا حدی به مسیر جدیدی وارد شد. از اینجا بود که رامبد جوان به عنوان یک کارگردان بین سینماگران شناخته شد و همه او را جدی گرفتند. 
تداوم مسیر: درست یک سال بعد از «پسر آدم، دختر حوا»، فیلم «ورود آقایان ممنوع» را ساخت؛ فیلمی که مسیر کارنامه اش را کاملا تغییر داد. این فیلم در سال 90 آنچنان مورد توجه قرار گرفت که عنوان دومین فیلم پرفروش آن سال را به دست آورد.

همایون اسعدیان

فیلم های اولیه : «نیش» سرآغاز كارگردانی همایون اسعدیان در سینما است. «مرد آفتابی» ، «شب روباه» و «شوخی» فیلم های بعدی اوست.
حال و هوای فیلم ها چه بود؟ همایون اسعدیان «نیش» را در ژانر اكشن با بازی جمشید هاشم پور ساخت كه دقیقا منطبق با ذائقه عامه مخاطب در دهه هفتاد ساخته شد. دیگر فیلم ها هم كمدی بودند. برای كسی كه كارنامه اسعدیان را نمی شناسند باورش سخت است  كارگردان «نیش» همانی است كه «بوسیدن روی ماه » را ساخته.
چه دستاوردی داشت؟ اسعدیان با فیلم های اولیه اش نشان داد می تواند مخاطب را سرگرم كند ؛ این اتفاق به شكل كامل در «نیش» افتاد و در فیلم های بعدی مشخص شد كه این كارگردان بلد است كمدی سر و شكل دار بسازد. 
با چه فیلمی تغییر مسیر داد؟ «آخر بازی» نشانه پررنگ تغییر مسیر همایون اسعدیان است. فیلم با ساخته های پیشین او متفاوت است و خیلی زود توجه منتقدان و سخت پسندها را به سمت خود جلب كرد.
تداوم مسیر: تصویری كه حالا از اسعدیان شكل گرفته ، یادآور «طلا و مس» و «بوسیدن روی ماه » است. در این بین «10 رقمی» را باید مجزا كرد.


منبع:هفت صبح