آموزش به کمک سخنرانی

به طور کلی فعالیت های آموزشی که معلمان به منظور کمک به یادگیری دانش آموزان انجام می دهند روش های آموزشی نام دارد. معلمان از طریق این روش ها محیط های مناسبی برای یادگیری فراهم می آورند و کوشش های لازم را برای کمک به یادکیری دانش آموزان و هدایت فعالیت های آن ها انجام می دهند. این روش های آموزشی بسیار متنوع هستند که یکی از آن ها آموزش به کمک سخنرانی است که در این جا به شرح این روش می پردازیم.

آموزش به کمک سخنرانی یکی از روش های آموزشی معلم محور است. آموزش معلم محور دربرگیرنده آموزشی است که در آن معلم نقش ارائه دهنده دانش و هدایت یادگیری دانش آموزان را به صورت آشکار عهده دار است. روش سخنرانی نیز یکی از معروف ترین روش های معلم محور است.

آموزش به کمک سخنرانی
برخی از پژوهشگران روش آموزش به کمک سخنرانی را پراستفاده ترین روش آموزشی به خصوص در دوره راهنمایی و دبیرستان می دانند. این روش به آن دسته از فعالیت های کلاسی معلم گفته می شود که برای گروهی انجام می گیرد و جنبه ی کلامی دارد. در واقع ارائه ی دانش و اطلاعات توسط معلم به گروه دانش آموزان است. بیشتر معلمانی که از این روش استفاده می کنند، معمولا گفتار خود را با نمایش همراه می کنند. مثلا علاوه بر این که برای دانش آموزان درباره تغییر فصل های سال توضیح کلامی می دهند، ممکن است از فیلم، عکس، یا یک مدل و کاردستی نیز برای نمایش دیداری استفاده کنند.

فنون آموزش با روش سخنرانی
1- آماده کردن دانش آموزان
شما به عنوان یک معلم بهتر است در ابتدای کار خود، هدف های آموزشی را بیان کنید و به دانش آموزان توضیحی درباره چیزی که در درس جدید خود قرار است یاد بگیرند، و ارتباط آن با درس جدید بدهید. همچنین سعی کنید علاقه دانش آموزان را نسبت به درس تازه برانگیزانید. دراین زمینه می توانید از روش های خلاقانه ی تدریس استفاده کنید. مثلا می توانید موضوع درس را به زمینه های فرهنگی و زندگی روزمره دانش آموزان مرتبط سازید.

2- ایراد سخنرانی
شما به عنوان معلم، مطالب و موضوعات درسی را در قالب بیانات منطقی، در اختبار دانش آموزان قرار دهید. می توانید با ذکر یک مقدمه شروع کرده و با ارائه ی سخنرانی، تصویر، فیلم آموزشی و... تدریس خود را شروع کنید.

3-توضیح دادن
این مرحله را نباید با مرحله ی قبلی اشتباه بگیرید. در این مرحله شما فراتر از ارائه ی صرف دانش و معلومات گام بر می دارید و به بیان علت رویدادها، روابط میان مفاهیم و اندیشه ها، و توصیف و تشریح فرآیندها می پردازید. برای درک بهتر این موضوع به این مثال توجه کنید.

روش توضیح دادن برای این سوال که چرا شیرینی دندان ها را می پوساند؟" در سنین مختلف متفاوت است و به نحو زیر مشخص می شود:
- جوابی که متناسب با سن شش سالگی است: شیرینی قند دارد، قند دندان ها را می پوساند.
جوابی که متناسب با سن نه سالگی است: شیرینی قند دارد، قند غذای میکروب ها است، میکروب ها دندان ها را می پوسانند.
- جوابی که متناسب با سن یازده سالگی است: شیرینی قند دارد، قند غذای میکروب ها است، وقتی که میکروب ها زیاد شدند یه دندان ها حمله می کنند.
- جوابی که متناسب با سن سیزده سالگی است: شیرینی قند دارد و دانه های قند به دانه های ریزتری تجزیه می شوند. این فرآیند رشد میکروب ها را به ویژه در شیار دندان ها که دانه های ریز قند در آن جا جمع می شوند، زیاد می کند. میکروب های تکثیر شده به مینا و عاج دندان حمله می کنند.

4-تحرک و شور و شوق
حرکت و جنب و جوش معلم هنگام تدریس، نشان دهنده اشتیاق او به کار خود و تدریس است. اگر معلم تمام مدت در یک نقطه بایستد، یا در صندلی خود بنشیند در واقع موجب کسل شدن کلاس و دانش آموزان می شود. بنابراین معلم باید حرکت کند، دانش آموزان را مورد خطاب قرار دهد و با آن ها تماس چشمی برقرار سازد تا با کمک این فنون از یکنواختی در کلاس جلوگیری کند.

5- گرمی و شوخ طبعی
از ویژگی های معلم محبوب و موفق، حس شوخ طبعی و گرمی با دانش آموزان است. این رفتارها در واقع باعث برقراری روابط دوستانه با دانش اموزان، داشتن نگرش مثبت نسبت به کلاس، نشان دادن علاقه به دانش آموزان و سخت کوشی برای موفقیت آن هاست. معلمان خشک و نامنصف از نظر دانش آموزان معمولا روابطی غیردوستانه و سرد دارند.

معلمان موفق، مخصوصا در کلاس های معلم محور که با روش سخنرانی اداره می شوند، با استفاده از این روش ها می توانند یادگیری را در دانش آموزان خود بهبود ببخشند.

مرکز یادگیری سایت  تبیان، تهیه: نسیم گوهری 

تنظیم: مرجان سلیمانیان