معلم و دانش آموز ناسازگار
نقش معلم در برخورد با دانش آموزان ناسازگار
هر دانش آموزی در محیط مدرسه از خانواده و محیطی متفاوت پا به مدرسه و فضای آموزشی می گذارد. بنابراین طبیعی است که رفتارهای گوناگونی را شاهد باشید. گروهی از دانش آموزان هستند که رفتارهای ناسازگارانه دارند. در واقع رفتارهای ناسازگارانه رفتارهایی هستند كه با نظر والدین، مربیان، مدرسه و جامعه سازگاری ندارد. رفتار دانش آموز ناسازگار احساس بدی را در اطرافیان ایجاد می كند، به طوری كه خود نیز تحت تأثیر واكنش های ناخوشایند حاصله از سوی دیگران واقع می شوند.
رفتار ناسازگارانه طیف وسیعی از رفتارها را در بر می گیرد. گاهی هم پوشی و شباهت علائم با اختلالات دیگر آن قدر زیاد است که تفکیک رفتار ناسازگارانه و تعریف دانش آموز ناسازگار از دانش آموزان دارای مشکلات دیگر غیر ممکن می شود. معلمان بیشتر اوقات رفتارهای ناسازگارانه دانش آموزان خود را با صفاتی مانند لجباز، پرخاشگر، گستاخ، حاضر جواب، قانون شکن، بهانه گیر، دروغ گو، شلخته، بی اعتنا، عصبی و ... توصیف می کنند. برخی از معلمان برای برخورد با چنین دانش آموزانی آموزش کافی ندیده اند و یا تحمل و صبر لازم را ندارند.
باید بدانید که مدرسه جایگاه رشد و پرورش و آموزش به کودکان است، پس طبیعی است که دوران مدرسه کودکان و نوجوانان، از مهم ترین و حساس ترین دوران زندگی آن ها باشد. به همین علت معلمان نباید فقط به فکر آموزش و تدریس باشند، بلکه باید به فکر پرورش و بهداشت روانی دانش آموزان نیز باشند. زمانی پرورش فکری دانش آموزان انجام می گیرد که ارتباط موثر، مناسب و دوستانه بین معلم و دانش آموز، معلم و والدین دانش آموز برقرار باشد.
برخورد با دانش آموز ناسازگار در محیط مدرسه
مشکلات رفتاری کودکان در سنین مدرسه می تواند می تواند علل متفاوت و زیادی داشته باشد. از جمله می توان به عدم ارتباط مناسب بین دانش آموز و معلم، دانش آموز و گروه همسالان، مشکلات و نابسامانی های خانوادگی و فقر فرهنگی اشاره کرد که همه این موارد می تواند مانع رشد و بالندگی کودکان در زندگی باشد.
در این بین نقش معلمان و مسئولین مدرسه بسیار اهمیت دارد. برخورد صحیح و ریشه یابی علل مشکلات دانش آموزان همیشه بهترین راه حل، و پرخاشگری، تنبیه و یا به حال خود رها کردن دانش آموز بدترین راه حل است.
رفتارهای ناسازگارانه طیف وسیعی از اختلالات رفتاری را شامل می شوند که در نوشتار بعدی به آن ها خواهیم پرداخت. در این جا باید اشاره کنیم که گاهی رفتارهای معلم در کلاس درس فضا را برای دانش آموز نامطلوب می کند و او را وادار به یک رفتار ناسازگارانه می کند. برای مثال فرق گذاشتن بین دانش آموزان و توجه بیش از حد معلم به یک دانش آموز خاص یا دانش آموزان خاصی ممکن است موجب بروز واکنش و رفتار های منفی و ناهنجار از سوی دانش آموز یا دانش آموزان دیگر برای جلب توجه معلم به خود شود و هم چنین این امر موجب کاهش اعتماد به نفس در دانش آموز می شود.
معلمان نباید با دانش آموزان بنابر سلیقه و عقیده شخصی خود رفتار کنند. دیده شده است که معلمی دانش آموزی را به خاطر چهره، لهجه، لکنت زبان و... مورد تمسخر قرار داده و بی دلیل او را توبیخ کرده است. رفتارهایی از این دست در بین معلمان شایسته عمومیت ندارد. تداوم این گونه رفتارها با دانش آموز سبب تنفر از معلم و مدرسه، پرخاشگری به دانش آموزان دیگر، افزایش ناسازگاری، فرار از مدرسه و سرانجام ترک تحصیل می شود و این گونه دانش آموز مستعد گرفتاری در انحرافات اجتماعی خواهد شد. اما شما معلم عزیز باید توجه داشته باشدی که افراط و تفریط نکنید و در هر شرایطی میانه رو باشید. توجه بیش از اندازه به یک دانش آموز نیز عواقب منفی در پی دارد.
شما به عنوان معلم دانش آموز با رعایت نکاتی می توانید زمینه ای برای پرورش فکری و جلوگیری از رفتارهای ناسازگارانه دانش آموز ایجاد کنید.
نکاتی از قبیل:
- دیدن رفتار های مطلوب دانش آموز و نادیده گرفتن رفتار های منفی
- ایجاد رابطه مناسب با دانش آموز از طرف معلمان و اولیای مدرسه
- توجه به احساسات دانش آموز بدون قضاوت کردن
- گوش دادن فعالانه به دانش آموزان و همراه بودن با آن ها
تشویق دانش آموزان و توجه به نیاز های آن ها در رشد، پرورش و بهداشت روانی آن ها نقش به سزایی دارد. پس همواره به یاد داشته باشید که نقش شما فقط آموزش دادن نیست. بلکه پرورش دانش آموز نیز از وظایف شماست، و شما به عنوان یک معلم در ایجاد و یا کاهش و افزایش رفتارهای ناسازگارانه دانش آموز نقش دارید.
