بالاترین مدال واقعی برای انسان های خاص !

ورزشکاران وقتی وارد میدان مسابقه می شوند همه تلاش آنها برای به دست آوردن بالاترین مدال می باشد چون انسان ها دوست دارند همیشه بالاترین باشند، و بالاترین مدال واقعی و درجه براى، برای این گروه خاص است.

سید عبدالحمید طباطبایی/کارشناس حوزه - بخش قرآن تبیان

ورزشکاران وقتی وارد میدان مسابقه میشوند همه تلاش آنها برای به دست آوردن بالاترین مدال می باشد چون انسان ها دوست دارند همیشه بالاترین باشند، و بالاترین مدال واقعی و درجه براى انسان، مدال بندگى خداست که قرآن از آن تعبیر بهَ عِبادُ الرَّحْمنِ کرده است، ما در دنیا تلاش می کنیم تا به بالاترین مقامات برسیم که بندگی خدا باعث ارتباط ما با بی نهایت و رسیدن به درجات و مقام های عالی می شود.
قرآن در وصف کسانی که خواهان بالاترین مقام هستند می فرماید: «و عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاما » و بندگان خداى رحمان كسانى اند كه روى زمین بى تكبّر راه مى روند، و هرگاه جاهلان آنان را طرف خطاب قرار دهند (و سخنان نابخردانه گویند) با ملایمت (و سلامت نفس) پاسخ دهند. (1)

عباد الرحمن و زندگی متعادل

«مشى» به معنای  راه رفتن , قدم زدن و حركت آرام در زمین است ولی در اینجا تنها نحوه ى راه رفتن منظور نیست بلكه شیوه ى زندگى متعادل را هم شامل شود. برخورد هر کسی نشان دهنده شخصیت و نوع تفکر اوست و کسی که ادعای بندگی خدا دارد و خواهان ترقی است در عمل باید این شعار را ثابت کند، یعنی یک انسانی که خود را بنده خدا میداند تمام کارهای خود از افراط و تفریط بپرهیزد و یک زندگی معتدل داشته باشد.

بندگان متواضع خداوند

و کلمه «هون» هم به معناى تواضع، مدارا می باشد و از پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله  روایت است که: شرافت به معنى حقیقى و تمام نیز حاصل نمى شود مگر با تواضع در مقابل پروردگار متعال.(2) یعنی وقتی انسان خود را در برابر خداوند حقیر و ناچیز ببیند هرگز در پی تحقیر دیگران و خود برتر بینی نخواهد بود.

عبادالرحمن دارای زندگی مسالمت آمیز می باشند

كلمه ى «سلام» در این جا به معناى وداع با یاوه ها و برخورد مسالمت آمیز است. متاسفانه در اکثر دعواها که بعضی ازآنها به قتل منجر می شود و یا در رانندگی هایمان و حتی در خانواده خود، انسانها با طرف مقابل خود محترمانه و مسالمت آمیز برخورد نمی کنند و سریع حرکت های خشونت آمیز انجام میدهند که در آخر سودی جز پشیمانی ندارد. خداوند در قرآن می فرماید: ای کسی که خواهان عالی ترین درجه هستی هر وقت با حرکت یا کلامی زشت رو برو شدی خود را کنترل کن و برخوردی مسالمت آمیز داشته باش.

اسلام دینی جامع

با توجه به جمله «یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً» می فهمیم اسلام یک دین جامعى است كه حتّى براى چگونه راه رفتن برنامه دارد. یعنی همانگونه که یک ورزشکار وقتی می خواهد مدال کسب کند چندین سال طبق برنامه تمرین می کند، همانگونه نیز انسانی که می خواهد مدال بندگی خدا را به گردن بیاندازد باید طبق برنامه ای که اسلام برای او مشخص کرده عمل کند و خداوند مربی ما انسانها نیز در قرآن می فرماید: نخستین نشانه بنده خدا شدن تواضع و فروتنی است.

تواضع بر همه مومنان لازم است حتی بزرگترها

اگر انسانی توانست وقار و صبر را که از بارزترین صفات یک مومن است بدست آورد دیگر در برخورد با  حرکات جاهلانه مقابله به مثل نمی کند چون خداوند می فرماید : «إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً»
یک نکته ای که لازم به ذکر است اینکه تا بحث تواضع و احترام مطرح می شود همه نگاه ها به سمت کوچک تر ها می رود و بزرگترها فکر می کنند که اگر در برابر کوچکتر و فرزندان خودشان تواضع داشته باشند ابهت و بزرگی آنها از بین رفته و باعث بی احترامی به آنها میشود ولی خداوند در این آیه با باطل دانستن این نوع تفکر به ما یادآور می شود که تواضع نسبت به همه ى مردم لازم است. یعنی نسبت به زن و مرد، كوچك و بزرگ، دانا و نادان هیچ فرقی ندارد و انسانی که در پی رسیدن به خداوند است باید همیشه خاضع و فروتن باشد.

بی تفاوت نبودن عباد الرحمن نسبت به جامعه و اطرافیان

عباد الرحمن نسبت به اطرافیان و جامعه بی تفاوت نیستند و خداوند اینگونه آنها را معرفی می کند: «وَ الَّذینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقینَ إِماماً » و کسانی که می گویند: «پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مایه روشنی چشم ما قرار ده، و ما را برای پرهیزگاران پیشوا گردان!» (3)

بین مقام دنیوی و اخروی یک فرق اساسی است و آن اینکه در مقام دنیوی نمی شود چند نفر باهم نفر اول بشوند به همین خاطر با همدیگر رقابت می کنند تا یک نفر قهرمان شود ولی در درجات معنوی و اخروی این جور نمی باشد و چند نفر باهم می توانند به مقام عالی (بندگی خدا) برسند که در این آیه به این نکته اشاره کرده است.

اهمیت انتخاب افراد صالح برای عبادالرحمن

دیگر نکته ای که درباره ویژگی عبادالرحمن  میتوان از این آیه برداشت کرد حساسیت نسبت به جامعه و اداره آن می باشد، « وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقینَ إِماماً». در دست گرفتن مدیریّت جامعه آرزوى عبادالرحمن است، زیرا یک مسئول میتواند با اختیارات خود مسبب هدایت افراد جامعه و یا برعکس باعث بی بند و باری در جامعه شود و اثرات مخرب آن چندین سال ادامه دار باشد.

پس کسی نمی تواند ادعای بنده خدا بودن بکند و نسبت به مسئولین اداره کننده جامعه بی تفاوت باشد و یا شخصی انتخاب کند که صلاحیت نمایندگی بر امت مسلمان نداشته باشد.

کلام آخر:

برای اینکه کسی بتواند بنده مقرب خداوند (عباد الرحمن) بشود شرایط و مقدماتی وجود دارد که در قرآن به آن اشاره شده است ولی در اینجا فقط به چند مورد آن اشاره شد و با توجه به این چند آیات می فهمیم که عبادالرحمن افرادی فعال و با نشاط هستند که علاوه بر عبادت و طاعتی که انجام می دهند هیچ وقت مغرور نشده و دارای صفت تواضع می باشند و با دیگران مسالمت آمیز برخورد می کنند.
یکی از دیگر صفات مهم بندگان مقرب الهی اهمیت آنها به جامعه و مدیران و مسئولین آن می باشد و افرادی را به عنوان مسئول انتخاب می کنند که جامعه را به سوی بندگی خداوند نیل بدهند.

پی نوشت ها:
1. فرقان/ 63 .
2. مصباح الشریعة / ترجمه مصطفوى ص244.
3. فرقان/ 74.