چرا بیمار می شویم؟
چکیده
در گذشته مردم علت بیماری ها را نمی دانستند، به همین علت نمی توانستند از شیوع آن جلوگیری کنند و بنابراین یک میکروب باعث کشتن انسان های زیادی می شد. بعدها با افزایش دانش و آگاهی، مردم توانستند ویروس و باکتری و سایر عوامل بیماری زا را بشناسند و روش های بهداشتی برای جلوگیری از بیمار شدن پیدا شدند و با کشف آنتی بیوتیک ها، واکسن ها و داروها کمک شایانی به افزایش ایمنی بدن و سیستم دفاعی بدن و در نتیجه مصون ماندن از ویروس ها و بیماری ها شد.
اهداف
دانش آموز با عوامل بیماری زا آشنا شود.
ویروس و میکروب ها را به عنوان عوامل بیماری زا بشناسد و بتواند نام ببرد.
راه های ورود میکروب ها به بدن را بشناسد.
شرح درس
بدن ما تنها وقتی زنده است که میلیاردها سلول، بافت ها و اعضای آن به درستی کار کنند. وجود باکتری به صورت انگل در بدن ما نظم دستگاه های بدن را مختل کرده و باعث بیماری می شود. به طور کلی هرگونه اختلال در کار طبیعی بدن را بیماری می نامند. در گذشته به علت کم بودن اطلاعات مردم، یک عامل بیماری زا باعث مرگ چندین انسان می شد. یک دسته از بیماری ها وجود دارند که قابلیت سرایت به اشخاص دیگر را دارند و عامل آن ها جانداران میکروسکوپی هستند، این بیماری ها اصطلاحا واگیر نام دارد. ویروس ها، قارچ ها و باکتری ها از انواع این جانداران میکروسکوپی هستند که از راه های گوناگون به افراد دیگر منتقل می شوند.
ویروس ها یکی از عوامل بیماری زا هستند که از جانداران تک سلولی و باکتری ها نیز کوچک ترهستند. ویروس ها برای این که بتوانند تولید مثل کنند، باید وارد سلول های زنده شوند و با استفاده از موادی که در سلول میزبان موجود است، تولید مثل را آغاز کنند. ویروس ها خارج از سلول هیچ گونه فعالیت زیستی ندارند. هر ویروس فقط در دستگاه معینی از بدن فعالیت می کند. مثلا ویروس آنفولانزا به دستگاه تنفس می رود، و ویروس فلج اطفال به دستگاه عصبی آسیب می رساند.
فکر کنید
برای این که ویروس سرماخوردگی شما به افراد دیگر منتقل نشود چه کارهایی باید انجام دهید؟
بیشتر باکتری ها نمی توانند غذاسازی کنند. بنابراین غذای آماده خود را از محیط اطراف می گیرند. بعضی از باکتری ها غذای خود را از اجساد جانداران، یا گوشت حیوانات و بعضی نیز از بدن جاندار زنده تامین می کنند که انگل نامیده می شوند.
راه های انتشار بیماری ها
شناسایی راه های انتشار بیماری ها باعث می شود تا در جلوگیری از مبتلا شدن و گسترش یک بیماری آگاهی داشته و بتوانیم از آن جلوگیری کنیم. بیماری ها از راه های مختلفی انتشار پیدا می کنند .
برخی از آن ها عبارتند از:
- هوا: بیماری هایی مثل سل، ذات الریه، آنفولانزا و سرماخوردگی معمول از راه هوا منتقل می شوند. به این صورت که باکتری ها و ویروس های موجود در مخاط و بینی و حلق افراد از راه سرفه و عطسه در هوا منتشر می شوند و ما آن ها را از طریق هوای بازدم به داخل بدن خود می فرستیم.
- آب: آب های آلوده عامل بیماری هایی مثل حصبه، اسهال خونی و عفونت های روده است. در گذشته که مردم از آب چاه و رود استفاده می کردند و لوله کشی آب وجود نداشته است، این بیماری ها فراوان بوده و باعث مرگ افراد زیادی می شده است.
- غذا: شستشوی نادرست مواد غذایی سبب انتقال عوامل بیماری زا به داخل بدن می شود. البته پختن غذا سبب از بین رفتن بسیاری از ویروس و باکتری ها می شود. ولی لازم است میوه ها و سبزیجات قبل از مصرف به درستی شسته شوند.
- تماس: بیماری های پوستی مثل جوش و کورک از طریق تماس مستقیم اشخاص با هم به وجود می آید. بیماری هایی نیز از طریق تماس غیر مستقیم انتقال پیدا می کنند، مثلا از طریق دست زدن به اشیایی که فرد بیمار با آن تماس داشته است.
- حشرات: بعضی حشرات مانند مگس و سوسک عامل انتقال باکتری هستند و با نشستن روی اشیایی که ما با آن ها در تماس هستیم و یا مواد غذایی، باعث انتقال بیماری می شوند.
در نوشتار بعدی به شرح راه های دفاعی بدن و کمک به دفاع بدن در برابر بیماری ها خواهیم پرداخت.