راحت باورنكنید!
تنهایى شان را پر مى كنند، در یك فضاى مجازى كه قید و بندى در آن نیست؛ مى توانند خودشان، یا جاى هركس دیگرى باشند، دروغ بگویند، دیگران را گول بزنند و خود را محك بزنند تا آن جا كه شماره تلفن یا نشانى اى میلى دریافت كنند یا وعده دیدارى بگذارند. براى آدم هاى بالغ، نوجوان و یا آدم هاى تنها، آن چه در اتاق هاى تو در توى چت مى گذرد، جدى است یا فقط یك سرگرمى؟!جایى براى گفتن حرف هاى مگو، فضایى مبهم و وهم آلود كه از پس آن رابطه هاى رؤیایى سر بیرون مى آورد یا یك دنیاى جدى با رابطه ها و حرف هاى جدى تر!
آى دى، یك اسم شناسه است كه مى تواند یك اسم غیرمتعارف باشد یا اسمى از جنس مخالف. با آن به چت روم هاى مختلف سرك مى كشى، پیام مى فرستى و ممكن است با جوابى كه مى گوید: «چت روم پر است»، مواجه شوى. كمى صبر مى كنى و دوباره درخواست گفت وگوى بعدى. این بار تو هم وارد چت روم مى شوى . این مى تواند شروع یك ماجراى دوستى باشد، احساسى كه گاه از اتاق هاى مجازى چت عبور مى كند، دیوارهاى دلت را مى لرزاند و حتى بناى زندگى مشتركى را مى گذارد. یا در میان صداى مداوم كلیك ها، خبرهاى ناشنیده در صفحه كامپیوترت نقش مى بندد. ارتباطى دور از انظار دیگران و محدودیت هاى رایج شكل مى گیرد و واژه هاى غیراخلاقى رد و بدل مى شود. اینها گاهى منتهاى درجه استفاده از اینترنت در میان نوجوانان و جوانان ایرانى است.
براساس آمارهاى موجود در ایران بیش از 60 درصد وقت استفاده كنندگان از اینترنت در فضاى چت سپرى مى شود. در همایش «زنان، اینترنت در هزاره سوم»، نازنین هنرپروران عضو هیأت علمى دانشگاه از آمار 4میلیون و 800هزارنفرى استفاده كنندگان از اینترنت در كشور خبر مى دهد كه 47درصد آنها زنان و دخترانند. او مى گوید: «62درصد دختران ایرانى به طور متوسط 11 ساعت در هفته چت مى كنند و حداقل 30درصد آنان بیش از 20 ساعت در هفته مشغول چت كردن و دوستیابى هستند.»
این گرایش به چت نه فقط در میان دختران با همه دغدغه ها،خواسته ها ، محدودیت ها و علایق شان وجود دارد بلكه به عارضه اى درمیان كل جمعیت كاربران اینترنت تبدیل شده است. خیابانى پر از آدم هاى مختلف با هر سن و جنس كه در آن رفت و آمد مى كنند، تعبیرى از فضاى چت است. دراین خیابان دوطرفه ممكن است كسى بى تفاوت از كنار دیگرى بگذرد. یكى تنه بزند و كسى با لبخند به آدم روبرویى اش نگاه كند. اما مى توان بى اعتنا از كنار همه آنها گذشت یا لبخند غریبه اى را با لبخند جواب داد. اما این لبخند مى تواند به همان اندازه خطرناك باشد كه ایستادن و یكه به دو كردن با كسى كه تنه اى زده و رفته است.
شركت ماكروسافت با ارائه نخستین نسخه MSN MESSENGER چت را به عنوان یك ابزار ارتباطى براى تسهیل گفت وگو و مكالمه به صورت الكترونیك رواج داد. پس از آن سایت YAHOO نیز شروع به سرمایه گذارى روى این پروژه كرد و آن را گسترش داد.
سوءاستفاده هاى غیراخلاقى در زمینه هاى مستهجن از برخى از اتاق هاى چت سایت یاهو سبب شد كه این سایت سال گذشته حدود صدها اتاق چت در شبكه خود را مسدود كند. این موضوع عمده ترین تهدید فضاى چت براى نوجوانان و جوانان استفاده كننده از آن است. سهولت ارتباط از طریق چت جذابیت استفاده از آن را به ویژه براى سنین میان 14 تا 18 سال افزایش مى دهد و این فقط خاص ایران نیست. 83 درصد نوجوانان 12 تا15 ساله آمریكایى اعلام كرده اند هر روز در اینترنت چت مى كنند. این میزان به طور متوسط به 11 ساعت در هفته مى رسد. خبر فرار یك دختر 12 ساله انگلیسى با یك تفنگدار دریایى سابق آمریكا كه 19 سال از او بزرگتر بود و از طریق چت با او آشنا شده بود، در كشورهاى غربى سبب شروع فعالیت هایى از سوى پدر و مادرها و نهادهاى مسئول براى حفاظت كودكان و نوجوانان در اینترنت و چت روم ها شد.
به گفته دكتر شاهین فیاضى پور، محقق و مدرس دانشگاه، اگر سن خطر در كشورهایى كه سابقه بیشترى از ما در استفاده از رایانه و اینترنت دارند ، پایین است، به این معنا است كه جوانها و استفاده كنندگان بزرگسال آن كشورها از خطرهاى دنیاى مجازى آگاه هستند. متأسفانه، در كشور ما این تهدید بر سر همه احساس مى شود. البته میزان آن در سنین نوجوانى بیشتر است و به دلایل مختلف چت روم ها به مكانى امن، بى دردسر و راحت براى بیان خواسته هاى جوان ها تبدیل شده است. ارتباط با دیگران بدون نظارت هاى اجتماعى در آن ساده تر صورت مى گیرد. بیان عقاید، علایق و احساس هاى خفته در قالب یك شخصیت خیالى، دروغى و رویایى بدون بیم از شناخته شدن درآن راحت تر است. همه اینها استقبال از چت را به عنوان یك ابزار ارتباطى در جامعه و درمیان كاربران اینترنت بیشتر مى كند. حالا به همان میزان هشیارى در استفاده از آن باید بیشتر باشد. آزادى استفاده از چت روم احتمال حضور هر فردى را با هر ویژگى اخلاقى در آن افزایش مى دهد. افرادى كه براى رسیدن به امیال و اغراض خاص با ایجاد ارتباط در اتاق هاى چت اعتماد طرف مقابل را جلب مى كنند.
سن، جنسیت، شهر محل سكونت و محله زندگى سؤال هاى اولیه براى شروع یك گفت وگوى چتى است. این گفت وگو ممكن است با یك آى دى به تعداد زیاد و زمان هاى مختلف انجام شود، اما توصیه دكتر فیاضى پور این است : «كاربران به ویژه كم سال اینترنت در اتاق هاى چت تا جایى كه امكان دارد در حین و پس از خاتمه چت از ارائه اطلاعات شخصى دیگر، از جمله شماره تلفن و نشانى اى میل خوددارى كنند و به سادگى قرار ملاقات و دیدارى را نپذیرند و از اعلام جنسیت خود هنگام چت كردن خوددارى كنند».
یك روانشناس آلمانى با تحقیق بر روى بیش از 300 نفر چت باز به این نتیجه رسیده است كه بیشتر نوجوانان در فضاى چت به دنبال كسب تأیید اجتماعى اند. تحقیق مشابهى در ایران نشان مى دهد كه 33 درصد براى فرار از مشكلات، 41 درصد براى ازدواج و31 درصد به خاطر كنجكاوى به چت كردن روى مى آورند. هنرپروران با بیان این كه دوستیابى اینترتى در میان جوانان را نقطه عطف تمایل آنها به حضور در اتاق هاى چت مى داند، مى افزاید:«47 درصد از موارد دوستیابى اینترنتى میان جوانان باعث آثار سوء و نامطلوب وگرایش به برقرارى ارتباط هاى نزدیك میان آنها مى شود.»
توهین به طرف مقابل، استفاده از كلمات ركیك، فحاشى و درى ورى گفتن جنبه هاى دیگرى از گپ هاى چتى است كه از نظر دكتر فیاضى پور موجب كاهش محتواى زبانى و مفهومى در اتاق هاى چت مى شود. او مى گوید: «خود این مسأله نیز آسیب زاست. جدى نگرفتن آنچه درچت مى گذرد نكته مهمى است كه باید به نوجوانان آموخت، بویژه به نوجوانانى كه خیلى وقت ها حواسشان نیست. البته پدر و مادرها هم مى توانند رایانه را در نقطه قابل دیدى در خانه قرار دهند و استفاده از آن را به ساعت هاى مشخصى محدود كنند و به رفتار فرزندشان ، زمان كار با كامپیوتر دقت بیشترى كنند. گوشه گیرى و سعى در پنهان كردن صفحه نمایش رایانه، صرف زمان بیش از اندازه جلوى آن، شب بیدارى و چشم دوختن به صفحه نمایش بدون حركت خاصى و مكث هاى طولانى از جمله مواردى است كه توجه به آنها از آثار زیانبار چت كردن براى نوجوانان كم مى كند».
در برخى كشورهاى اروپایى، براى كنترل ارتباط و حضور در اتاق هاى چت، پایگاه هاى مخصوصى تعریف شده است كه در آنها شخص بزرگسال به صورت مجرى و ناظر عمل كرده، از خارج شدن مسیر گفت وگوى چتى با دادن تذكر و حتى قطع ارتباط جلوگیرى مى كند. او در مواقعى مانند ارائه نشانى و شماره تلفن از طرف چت كننده ها وارد عمل مى شود و به هردوطرف تذكر مى دهد. ضمن آن كه در برخى كشورها، سایت هاى مناسب دوستیابى تشكیل شده اند كه با دریافت مبلغى پول ، افراد متناسب با ویژگى هاى مورد نظر كاربران را براى گفت وگو وچت به آنها معرفى مى كنند. همه این شیوه ها براى كاهش امكان سوء استفاده از ارتباط اینترنتى به كار مى رود.
