همراهی با کوچولوها در لحظه عبادت

راهکارهای عملی در تشویق کودکان به نماز

عادت دادن به خوبی ها هنری است كه باید والدین به خوبی از مهارت های آن آگاهی داشته باشند. والدین در این زمینه نباید تعلل كنند و باید زود دست به كار شوند. بچه های همه دنیا نیاز به معنویت دارند، ترغیب و توجه بچه ها به نماز و نمازخواندن به محیط رشد و تربیت والدین بستگی دارد.

اما اینكه چگونه باید فرزندان را به نمازخواندن تشویق كرد و انجام و پایبندی به این فریضه را در وجود آنها نهادینه كرد، فوت و فن های دقیق و حساسی دارد كه لازم است والدین از آنها آگاهی داشته باشند. آنچه می خوانید نمونه ای از راهكارهای عملی تشویق و ترغیب بچه ها به نمازخوانی است.

دعوت نامه ای کودکانه

برای رساندن پیام خوبی مثل«نماز بخوان» باید اول بدانید، چه كسی می خواهد این پیام را بشنود. بچه های سه ساله با روحیه شاد و بازی طلبشان با بچه های هفت ساله كنجكاو فرق دارند. برای دعوت بچه ها به نماز قبل از رسیدن به سن بلوغ خوب است بدانید كه از زمان تولد، وظیفه زمینه سازی برای رشد نیاز به معنویت و معنویت خواهی بر عهده والدین است و تا سن 7سالگی این وظیفه به شكل اهمیت الگو سازی برای بچه ها ادامه پیدا می كند. محبت به نماز و عادت به رفتارهای مرتبط با نماز هرچند گذرا و بدون وسواس در كودكان شكل بگیرد و بچه ها دائم در معرض پایبندی به نماز از طرف والدین شان باشند می توان تا حد زیادی به نمازخوان شدن بچه ها امیدوار بود.

احترام به وقت اذان

محیط خانه برای بچه ها حرف اول را می زند. تا می توانید احترام  به وقت نماز مثل ساكت شدن در زمان شنیدن اذان و صلوات فرستادن در حال شنیدن اذان و نماز خواندن خودتان را جدی بگیرید.

عبادت را خاطره انگیز کنید

اگر بعد از مسجد رفتن یا نماز خواندن نوبت پارك رفتن یا تفریح دسته جمعی خانوادگی و... باشد و كودك روحیه افراد خانواده را شاد ببیند از نماز خاطره خوبی در ذهن او نقش می بندد. به طور طبیعی بچه ها به این نماز كه شادی آفرین است محبت پیدا می كنند.

جاذبه ایجاد كنید

اجازه پوشیدن بهترین لباس مهمانی برای نماز خواندن، تهیه چادر مخصوص نماز كه تزئین شده، سجاده، عطر و... نماز خواندن را برای بچه ها جدی می كند حتی اگر گاه گاه به آن روی بیاورند.

دوست شدن با نماز

شرایط نماز خواندن را برای او راحت كنید. با سختگیری های بی جا و بی مورد ذهن او را نسبت به نماز مشوش نكنید. اگر فرزندتان می گوید: می شه كارتون ببینم بعد نماز بخوانم؟ می شه بدون چادر نماز بخونم؟ می شه با عبای بابا نماز بخونم و... به او سخت نگیرید. اجازه بدهید شرایط همراه او شود.

مترجم خوبی باشید

در یاد دادن نماز سختگیر و خشك نباشید. این وظیفه شماست كه به كمك شعر، قصه، حرف زدن معنی و منظور جملات یا حركات نماز را برای بچه ها توضیح دهید.

کودکانه وقت شناس باشید

وقتی بچه ها سرحال نیستند یا دغدغه فكری مثل بازی، فیلم، كارتون و... دارند از طرح مسئله نماز چشم پوشی كنید. اگر به سختی درگیر دیدن تلویزیون و كارتون مورد علاقه شان هستند هرگز تلویزیون را به بهانه اجبار به نماز خواندن خاموش نكنید.

بهره گیری از حکایت های شیرین

بهره گیری از داستان ها و حکایت های شیرین و جذاب که نمونه های فراوانی از آن در ادبیات داستانی، عرفانی و دینی ما وجود دارد برای کودکانی که هنوز به مدرسه نرفته اند در این زمینه می تواند موثر باشد.

در انتخاب دوست کمک کنید

زمانی که کودکان به مدرسه می روند یا فرصت و امکان حضور بیشتر را در محیط های اجتماعی پیدا می کنند، مسیرهای دیگری برای یادگیری شیوه های رفتاری برای آنها ایجاد می شود. در محیط مدرسه ممکن است دوستانی را پیدا کنند که براساس الگوهای خانوادگی با آموزه های تربیتی اسلام پیوندی ندارند. شاید تشدید مراوده و برقراری ارتباط بیشتر با چنین دوستانی در رفتار دینی فرزندان تاثیر منفی بگذارد. برای دچار نشدن به تبعات چنین مراوداتی، شاید تغییر محل سکونت بتواند مانع از اثرگذاری بیشتر شود، اما در عین حال توجه به انتخاب دوست و راهنمایی فرزندان و ارائه پیشنهادهایی راهگشا و سازنده برای بهتر انتخاب کردن دوستان یکی از وظایف والدین است.

بچه ها نماز خوان نمی شوند، اگر...

- نماز خواندن نتیجه محبت به خداست. وقتی زمینه دوستی با خدا در خانواده با آموزش، روابط اعضای خانواده، نوع رسانه های حاكم در خانه و... فراهم نباشد، قطعا ارتباط با خدا هم در فرزند ریشه دار نمی شود.
- اگر دل نگرانی برای نماز خواندن فرزندان كار را دائم به اخم و توهین و اهرم های فشاری مثل محروم كردن، مقایسه كردن، جریمه و... بكشاند نه تنها بچه ها نمازخوان نمی شوند بلكه رابطه والد و فرزندی به هم می خورد و محبت به دین و دینداری هم در این میان از بین می رود.
- گاهی بعضی والدین می دانند كه نماز خواندن خوب است اما خود عامل به آن نشده اند و حالا نماز مثل یك آرزوی به زمین مانده، خواسته ای است برای بچه ها اما بچه ها آنطور می شوند كه ما هستیم نه آن چیزی كه می خواهیم. دیدن تناقضات رفتار و عمل والدین، بچه ها را سردرگم و پیشرفت معنوی شان را كند می كند.
- قرآن كریم در شیوه های تربیتی بشارت و تشویق را مقدم برانذار می داند. تلاش كنید تا بچه ها از روی محبت جذب نماز شوند و بازخواست ها و تذكرها آنها را لبریز و دلزده نكند. فراموش نكنید كه تربیت كار رب العالمین است. پس برای تربیت معنوی فرزندتان از خدا برای او رشد طلب كنید.
در آخر اینکه  تربیت دینی باید به این نکته توجه داشت که ایجاد انگیزه برای انجام رفتاری دینی به پیش زمینه هایی نیاز دارد تا توجه کودکان به این نوع رفتار براساس رغبت درونی باشد. به عبارت دیگر باید کودکان را به لحاظ روحی و روانی آماده و مهیا کرد و تا کودک به لحاظ جسمی، روانی و عاطفی آمادگی دریافت تربیت را نداشته باشد القای رفتار دینی به او ثمربخش نخواهد بود. کودکی که هنوز لذت چشیدن غذایی مطبوع را درک نکرده رغبتی برای خوردن آن پیدا نمی کند و اگر هم برای این کار اصرار ورزیم شاید باعث انزجار او از غذای مطبوع یا مفید شویم.

منابع:
همشهری/ جام جم