کمدی در آسایشگاه خصوصی

نگاهی به سریال «حالت خاص» که هر شب روی آنتن شبکه نسیم می رود.

در مجموعه های تلویزیونی در گونه های مختلف، شخصیت ها باید حرفه و شغلی داشته باشند تا نویسنده از آن برای خلق لایه هایی از شخصیت بهره گیرد. همین امر گاه در برخی موارد حاشیه هایی را به وجود آورده که این امر در کمدی های به اصطلاح شبانه نود قسمتی شدت بیشتری داشته است. برای نمونه می توان از در حاشیه به کارگردانی مهران مدیری نام برد که اعتراض هایی را در جامعه پزشکان برانگیخت.
در سال های میانی دهه هفتاد، مدیری در مجموعه پربیننده ببخشید شما؟ بخش مهمی از برنامه را به گفتگو با میهمان برنامه پیرامون شغلش اختصاص داد که نکات جذاب زیادی در آن به چشم می خورد. در سال های بعد و در مجموعه هایی همچون: کمربندها را ببندیم، باغچه مینو و شهرقشنگ، شخصیت ها حول محور یک شغل و یک موسسه و محل کسب گردهم جمع شده و خود آن موسسه نیز به شکل یک شخصیت در آمده است. به عنوان مثال در شهر قشنگ بخش مهمی از قصه در دفتر یک هفته نامه می گذشت که شوخی های زیادی براساس آن شکل گرفته و اجرا می شد. اما نکته جالب در این بین توجه فراوان نویسندگان و کارگردان ها به مشاغل مرتبط با پزشکی است که شخصیت هایی را در خود جای داده و قصه هایی را با محوریت این شغل روایت می کنند. بخش مهمی از این امر به ارتباط یک پزشک با بیماران از طیف های مختلف جامعه باز می گردد که بالقوه توانایی خلق شوخی هایی جذاب را دارد. پس از سری نخست در حاشیه که این روزها سری دوم آن روی آنتن شبکه سه سیما رفته، این بار شبکه نسیم در حالت خاص به کارگردانی افشین اربابی بار دیگر به سراغ حیطه پزشکی رفته است. با این تفاوت که برای جلوگیری از خلق حواشی از جنسی که برای در حاشیه به وجود آمد، قصه اش را به آسایشگاهی خصوصی برده و کلا فضایی فانتزی را برای روایت داستان خود خلق کرده است. موضوعی که می تواند برای دسته ای از مخاطبان جذاب و برای گروهی دیگر فاقد جذابیت های لازم باشد. به همین خاطر هم مجموعه حالت خاص تنها برای مخاطبانی دلچسب و جذاب به نظر می رسد که نگاه فانتزی گونه اربابی و نویسنده این مجموعه (امیر رضا طلاچیان) را دوست داشته باشند. در قسمت نخست مخاطب با آسایشگاهی خلوت و دنج آشنا می شود که تنها مریضش مرد نه چندان جوانی به نام بهرام است که پدر او تامین مخارج این محل را بر عهده دارد. ایده تازه ای که جزو نقاط قوت حالت خاص به حساب می آید که مخاطب را به تماشای ادامه آن ترغیب می کند.

در ادامه با شخصیت های محوری کار آشنا می شویم که هر یک با توجه به کمدی بودن کار و نیز اقتضای داستان تیپ هایی کاملا آشنا برای مخاطب هستند. در واقع شخصیت های یاد شده ترکیبی از شخصیت های مختلفی هستند که خارج از دنیای سریال وجود داشته و تنها اغراق هایی در شکل گیری آنها به کار رفته است. در این بین طلاچیان نیم نگاهی هم به نمونه های مشابه پیشین در قاب کوچک تلویزیون داشته است. برای مثال می توان به شخصیت دکتر وحید خانزاده که سرپرستی آسایشگاه را برعهده دارد، اشاره کرد که شباهت های کمرنگی با همکار دکتر نیما افشار(متخصص جراحی زیبایی) دارد که بازی بیژن بنفشه خواه در هر دو نقش این شباهت ها را کمی پررنگ تر هم کرده است. روان شناسی با اعتماد به نفس نه چندان بالا که از حضور در یک برنامه زنده تلویزیونی ذوق زده شده و بیش از اندازه هیجان از خود بروز می دهد. رستگار به عنوان دانشجویی که دوره کارآموزی اش را در این مرکز سپری می کند، ترکیبی از تیپ هایی کاملا آشناست که در رفتارش هیچ نشانه ای از شغلش به چشم نمی خورد. جوانی سر به هوا و بازیگوش که بازی همیشگی یوسف تیموری در آن نیز در هر چه کلیشه ای تر شدن نقش موثر بوده است. باریک بین از معدود تیپ هایی است که در داستان حالت خاص به خوبی جا افتاده و بعضا شوخی های خوبی با محوریت او شکل گرفته است. وسواسی بودن وی هم با توجه به اینکه این آسایشگاه برای بیماران اعصاب و روان تدارک دیده شده، ایده خوبی برای هر چه جذاب تر شدن این شخصیت است که در ادامه می تواند به دیگر نقطه قوت این مجموعه تبدیل شود.
سعیده رشیدی که مسئولیت پذیرش آسایشگاه را به عهده دارد، تیپی تماما کلیشه ای است که نمونه به شدت اغراق شده افراد شاغل در این حرفه به حساب می آید. دختر جوانی که بیکارترین عضو آسایشگاه به حساب می آید و به همین خاطر هم به دنبال خلق یک سرگرمی برای خود است. تیمور بدون شک جذاب ترین شخصیت مجموعه حالت خاص است که بخش مهمی از بار کمدی کار را به دوش کشیده و لحظات شیرینی راخلق کرده است. برای مثال کافیست به صحنه آوردن مهمان چینی از خیابان به آسایشگاه و نیز به دنبال کرم و ... گشتنش در باغچه برای ناهار او توجه کنید. بهرام هم شخصیت مکمل این مجموعه است که رفتارهای خاصی داشته و گاه لبخندی بر لبان مخاطبان خویش می نشاند. در مجموعه هایی از جنس حالت خاص که تماما در یک فضا می گذرند، بازیگران نقش مهمی در پیشبرد داستان و ایجاد جذابیت برای مخاطبان دارند. مجموعه یاد شده نیز از این قاعده مستثنی نبوده و اربابی هم در انتخاب بازیگرانش تلاش کرده تا از چهره های امتحان پس داده این عرصه همچون: بیژن بنفشه خواه، الیکا عبدالرزاقی، یوسف تیموری و ملیکا شریفی نیا بهره گیرد. اما این تیم بازیگری چندان موفق عمل نکرده که بخشی از آن به فیلمنامه و بخش دیگر به شکل نگرفتن زوج های کمدی برمی گردد. در عین حال نباید از عنوان بندی پایانی حالت خاص هم غافل شد که حالتی ریتمیک داشته و شعر آن نیز اشاره مستقیمی به سعه صدر داشتن مخاطبان و به خود نگرفتن قصه و شوخی های آن دارد.