بحران یمن در آستانه تحولی مهم

یمن از 26 مارس 2015 شاهد تجاوز نظامی عربستان سعودی است. 9 ماه از این اقدام غیرقانونی آل سعود و هم پیمانانش می گذرد و صرف نظر از تلفات انسانی بسیار زیاد و خرابی ها و ویرانی های عمیقی که این تجاوز درپی داشته، تحولات یمن، نگرانی بسیاری را برای رژیم سعودی و حامیان منطقه ای و بین المللی اش ایجاد کرده است.

اظهارات اخیر «محمد عبد السلام»، سخنگوی جنبش انصار الله در کنفرانسی خبری که پیش از سفر به سوئیس در صنعا ایراد کرد، نشان می دهد که بحران یمن در آستانه تحولی مهم قرار دارد. سخنگوی جنبش انصار الله در این کنفرانس با اشاره به اینکه ارتش و ملت یمن گزینه ای جز دفاع در مقابل حملات ائتلاف متجاوز به این کشور ندارند، اعلام کرد: آتش بس در یمن از 14 ماه جاری (دسامبر/ 23 آذرماه) اجرا خواهد شد و یکی از مهمترین اهداف انصار الله از حضور در ژنو 2 تلاش برای تشکیل یک حکومت وحدت ملی است و تاکید می کنیم که هر گفت وگوی سیاسی در سایه ادامه جنگ، فرصتی ضعیف خواهد بود.
وی چهار خواسته انصار الله از مذاکرات را مبارزه با تروریسم، توقف جنگ علیه یمن، شکست محاصره این کشور و از سرگیری گفت وگوهای سیاسی عنوان کرد.
یمن از 26 مارس 2015 شاهد تجاوز نظامی عربستان سعودی است. 9 ماه از این اقدام غیرقانونی آل سعود و هم پیمانانش می گذرد و صرف نظر از تلفات انسانی بسیار زیاد و خرابی ها و ویرانی های عمیقی که این تجاوز درپی داشته، تحولات یمن، نگرانی بسیاری را برای رژیم سعودی و حامیان منطقه ای و بین المللی اش ایجاد کرده است.

به همین دلیل عربستان که تا پیش از این از گفت وگو با انصارالله طفره می رفتند، اینک از آغاز گفت وگوها با جنبش انقلابی یمن، در 24 آبان خبر می دهند و از سوی دیگر اظهارات آمریکایی ها و انگلیسی ها نشان می دهد، حامیان بین المللی رژیم سعودی به این نتیجه رسیده اند، ادامه جنگ شرایط سخت تری را بر عربستان وارد می کند و به سود انصارالله به پیش می رود.
اگرچه 24 آبان ماه به عنوان زمان از سرگیری گفت وگوها درباره یمن را باید از یک سو اعتراف رسمی عربستان  به شکست راهکار نظامی و از سوی دیگر آغازی بر تغییر شرایط در یمن شمرد، اما این بدین معنا نیست که 24 آبان ماه پایان جنگ و پایان عملیات نظامی است، کما اینکه سخنگوی ائتلاف سعودی ضد یمن با صراحت به این موضوع اشاره و اعلام کرد که جنگ در زمان گفت وگوها همچنان ادامه دارد.
در عین حال آغاز مذاکرات و به تبع آن توقف تجاوز نظامی عربستان به یمن به معنای پایان کار در این کشور نیست، بلکه آغاز مرحله ای بسیار حساس در یمن است که هوشیاری دو چندان انصار الله جهت مقابله با شرایط جدید را می طلبد.
به بیانی رساتر ساده لوحانه است، اگر بپذیریم، نشست آتی ژنو و نشست های احتمالی پس از آن به بحران یمن پایان دهد. کسانی که امور جاری در یمن را دنبال می کنند، به خوبی می دانند، صرف نظر از بازیگران خارجی، بازیگران داخلی مهمی در عرصه یمن فعالیت دارند که تاثیر انکار ناپذیری بر معادلات حاکم بر عرصه سیاسی و میدانی این کشور می گذارند.
گروه های تروریستی تکفیری مانند «القاعده» و «داعش» از جمله این بازیگران داخلی هستند که آینده ای برای یمن بدون در نظر گرفتن وضعیت آنها متصور نیست.
آنچه در خصوص القاعده و داعش در یمن بسیار نگران کننده است، این است که این دو گروه طی ماه های اخیر قدرت و نفوذ بسیاری در یمن یافته اند و آشکارا از سوی عربستان سعودی و ائتلاف ضد یمنی اش حمایت می شوند.

از یک سو، در امان بودن القاعده و داعش از حملات زمینی و هوایی ائتلاف سعودی ضد یمن که ریاض رسما به آن اشاره و بارها تصریح کرده که حملاتش مواضع القاعده و داعش را شامل نمی شود و از سوی دیگر، توافق اخیر «عبد ربه منصور هادی»، رئیس جمهوری فراری یمن که به امید در دست گرفتن دیگر باره قدرت در این کشور راهی عدن شده، با القاعده و داعش مبنی بر تسلیم کردن استان «حضرموت» به این دو گروه در قبال خروج از استان «عدن» موجب قدرت یافتن بیش از پیش القاعده و داعش در یمن شده و این دو بی تردید در آینده حتی در صورت توقف تجاوز نظامی عربستان سعودی به یمن، مشکلات و چالش های متعددی برای انصار الله ایجاد خواهند کرد.
به غیر از القاعده و داعش، در جنوب یمن نباید جنبش جدایی طلب «حراک جنوبی» را نادیده گرفت که به لطف حمایت های سعودی ها هم اکنون به یک بازیگر فعال در عرصه میدانی تبدیل شده و درگیری هایی با انصار الله در عدن برای تصرف این استان داشته است.
بنابراین دور از انتظار نیست که عربستان پس از توقف تجاوز نظامی، اهدافی را که از طریق راهکار نظامی و تجاوز مستقیم نتوانسته اند، محقق کنند، به واسطه یکی از ایادی خود یعنی جنبش حراک جنوبی دنبال کرده و درپی محقق کردن آن باشند.
سومین بازیگر مهم و تاثیرگذار عرصه یمن بی تردید «عبد ربه منصور هادی»، رئیس جمهوری فراری این کشور است که سرسپردگی و وابستگی اش به آمریکا و عربستان بر کسی پوشیده نیست و در شرایطی که عربستان و آمریکا خود را ملزم به پایان تجاوز نظامی علیه یمن ببینند، هادی یکی از ابزارهای مهم و تاثیر گذار آنان در عرصه یمن برای مقابله با انصار الله خواهد بود.
به همین دلیل است که تاکید می کنیم، مذاکرات ژنو 2 و مذاکرات آتی که در خصوص بحران یمن برگزار می شود، نیازمند هوشیاری و آگاهی دو چندان انصار الله است، چون بدیهی ترین سناریو پیش روی یمن در صورت دستیابی به توافق بین طرف های مذاکره کننده در ژنو برافروختن آتش «جنگ نیابتی» در این کشور با هدف نابودی انصار الله است، مشابه آنچه در سوریه شاهد آن هستیم و موجب شده، مردم و کشور سوریه نزدیک به 5 سال درگیر جنگی خانمانسوز و تحمیلی از سوی عربستان و آمریکا باشند، جنگی که اگرچه ریاض و واشنگتن در آن حضور مستقیم ندارند، اما سایه این حضور همواره احساس شده است.