ورزش از نگاه دین

از وظایف مهم و خطیر بخش امور تربیتی و پرورشی در مدارس می توان به توجه مستمر به منویات و رهنمود های امام راحل و مقام معظم رهبری و اهتمام برای اقامه نماز جماعت و اعتلای فعالیت های قرآنی و تعظیم شعائر دینی و انقلابی در مدرسه می باشد، بر همین پایه، بخش مرکز یادگیری همراه همیشگی معلمان پرورشی در چند سال اخیر فعالیت هایی در بخش شعرهای مناسبتی، متن مجری های مناسبتی، قرآن و صبحگاه در مدرسه مقالاتی را ارائه داده است، با توجه به استقبال این عزیزان در مدرسه، بر آن شدیم که با ارائه مسائل و شبهات دانش آموزان در سنین مختلف، آن ها را برای ورود به جامعه بزرگ تر از خانواده و مدرسه آماده نماییم. بسیاری از مسائل طبق فرمایشات مقام معظم رهبری، دانش آموزان و خانواده های آن ها را با سبک زندگی اسلامی آشنا می نماید.

در این بخش به یکی از بزرگترین دغدغه های خانواده ها و دانش آموزان خواهیم پرداخت و تلاش بر آن داریم که دانش آموزان پس از آشنایی با این مبحث در آینده ای نه چندان دور در زندگی خود با درک درست از آموزه های دینی بتوانند زندگی شایسته ای را انتخاب کنند.

ورزش در سنین کودکی و نوجوانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است که در پایین به طرح برخی از این ویژگی ها پرداخته شده است. شاید کانون گرم مدرسه و  زنگ های پرورشی زمان مناسبی باشد برای دبیران محترم پرورشی که بخواهند در مورد اهمیت ورزش کردن و عادت دادن دانش آموزان به ورزش روزانه و روی آوردن به یاد گرفتن ورزشی خاص در سطح حرفه ای صحبت کنند؛ زیرا همان طور که می دانید یکی از راه های پیشگیری از اعتیاد در سنین جوانی و نوجوانی ورزش کردن می باشد.

دیدگاه اسلام نسبت به ورزش چیست؟  اسلام چه ورزش هایى را مطرح مى كند؟

اهمیت و جایگاه ورزش

انسان مسلمان، هم به جسم قوى نیازمند است و هم به روحى قوى؛ جسم قوى براى خدمت به دین و جامعه انسانى و اسلامى و روح قوى براى غلبه بر شیطان و هواى نفسانى و اطاعت از فرامین الهى. ازاین رو، اسلام در كنار توجه به روح آدمى، به آمادگى جسمانى نیز توجه نموده است و ازاین رو، شاهد تأكیداتى نسبت به ورزش هایى از جمله شنا، سواركارى، تیراندازى، نیزه پرانى، و... مى باشیم.

رسول خدا (ص) می فرماید: «هر كه تنش سالم است و در جماعت خویش ایمن است و قوت روز خویش دارد جهان طبق مراد اوست» (نهج الفصاحه، ص 724).

امام صادق علیه السلام كسالت و بى قرارى را كلید كارهاى ناشایست بیان مى فرماید كه انسان باید از آن پرهیز نماید: «از كسالت و بى قرارى بپرهیز؛ به درستى كه آن ها كلید هر بدى اند؛ كسى كه كسل است حقى را ادا نمى كند و كسى كه بى قرار است بر حقى صبر نمى كند» (ابن شعبه حرانى، 1363، ص 296).

تحقیقات بسیارى نشان داده است كه ورزش علاوه بر این كه ابزار ارزشمندى براى حفظ سلامت جسمانى است، رابطه نزدیكى با سلامت روانى و به ویژه پیشگیرى از بروز ناهنجارى هاى روانى دارد. ورزش از اضطراب و افسردگى مى كاهد، اعتماد به نفس را افزایش مى دهد و به ویژه در سنین كودكى و نوجوانى، راه كار سالمى براى آزاد كردن انرژى هاى اندوخته شده است. در نتیجه تمرینات ورزشى مداوم، میزان جریان خون در مغز افزایش مى یابد. افزایش جریان خون موجب اكسیژن رسانى بیشتر و تغذیه بهتر نرون هاى مغز شده و از تنگ شدن عروق مغز جلوگیرى مى كند. این تأثیرات خود موجب پیشگیرى از فراموشى ذهنى در سالمندى مى شود.

انواع ورزش در اسلام

در این جا به برخى از ورزش هایى كه در منابع اسلامى به آن اشاره شده مى پردازیم.

1. دو و میدانى:

دوومیدانى ورزشى است كه به عنوان مادر ورزش هاى دیگر مطرح مى باشد. در روایات مطرح شده كه پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله گاهى با افراد مسابقه دو مى دادند و گاهى حضرت برنده مى شدند و گاهى دیگران (طوسى، بى تا، ج 6، ص 289).

2. اسب سوارى:

پیامبر صلى الله علیه و آله اسبى به نام «عضبا» داشتند كه با آن با اصحاب خود به مسابقه مى پرداختند و غالبا پیروز مى شدند و گاهى هم شكست مى خوردند.

امام باقر علیه السلام مى فرماید: «رسول خدا مسابقه اسب دوانى ترتیب داده و جوایز را از مال خویش پرداخت مى كرد» (حرّعاملى، 1414ق، ج 13، ص 351).

3. شنا:

از جمله ورزش هایى كه به آن سفارش شده، ورزش شنا مى باشد. امام على علیه السلام از پیامبر صلى الله علیه و آله نقل مى كند كه آن حضرت فرمود: فرزندانتان را تیراندازى و شنا بیاموزید (كلینى، 1429ق، ج 6، ص 47).

4. تیراندازى:

یكى دیگر از ورزش هایى كه اسلام روى آن تأكید كرده، تیراندازى است. رسول اكرم صلى الله علیه و آله فرمودند: «حق فرزند بر عهده پدرش این است كه به او نوشتن، شناكردن و تیراندازى را بیاموزد و روزىِ او را تنها از راه حلال و پاكیزه تهیه نماید»

5. پیاده روى:

یكى از ورزش هایى كه نیاز به امكانات خاصى ندارد و حتى فرد مى تواند در منزل نیز آن را انجام دهد پیاده روى مى باشد. گفته شده: پانزده دقیقه پیاده روى در عین این كه ورزش سبكى است، باعث چالاكى و نشاط مى شود و همچنین انقباض ماهیچه ها را از بین مى برد. امام صادق علیه السلام شادابى و خرمى را در چند چیز مى داند و پیاده روى، اسب سوارى و شنا كردن را جزو آن ها برمى شمرد:«عَنْ أَبِى عَبْدِاللَّهِ علیه السلام قَالَ: النُّشْرَةُ فِى عَشَرَةِ أَشْیاءَ الْمَشْى وَالرُّكُوبِ وَ الِارْتِمَاسِ فِى الْمَاءِ...» (مجلسى، 1403ق، ج 73، ص 323).

6. كشتى:

پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله شبى به خانه فاطمه زهرا علیهاالسلام آمدند. امام حسن و امام حسین علیهماالسلام در سنین كودكى بودند. آن حضرت به آن ها فرمودند: بپاخیزید و با یكدیگر كشتى بگیرید. آن ها هم برخاسته و كشتى گرفتند. دیگران نیز آن ها را تشویق مى كردند. همچنین پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله از محلى عبور مى كردند كه دو نفر در حال كشتى گرفتن بودند. حضرت آن ها را از این كار منع نكردند.

7. وزنه بردارى:

پیامبر به جمعیتى رسیدند كه در حال بلندكردن وزنه هایى از سنگ بودند. ایشان معیارهاى معنوى را براى قوى ترین فرد بیان كردند. حضرت از آن ها سوال كرد: براى چه این كار را مى كنید؟ جواب دادند: براى این كه قوى ترین و زورمندترین فرد را بشناسیم.

پیامبر فرمودند: آیا دوست دارید من بیان كنم براى شما چه كسى از همه نیرومندتر است؟ گفتند: آرى. حضرت فرمودند: قوى ترین فرد آن كسى است كه هنگام خشنودى، رضایتش او را در باطل و زشت داخل نكند و هنگام عصبانیت، او را از محدوده حق بیرون نكند و وقتى قدرت یافت به آنچه حق او نیست دست نبرد.

بنابراین ورزش کردن در دین امری پسندیده و مطلوب است؛ زیرا تفریح و سرگرمى سالم و ورزشى كه جسم و عقل را نشاط مى‏بخشد، از چیزهایى هستند كه براى انسان لازمند و چون اسلام دین فطرت است، به همین جهت این تمایل را به رسمیت شناخته و آن را تأیید و تحكیم نموده است، و در حدیث شریف آمده است: همانا براى پروردگارت بر گردن تو حقى است و براى جسمت هم بر تو حقى است و… پس به هر صاحب حقى، حق خودش را ادا كن.

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: فاطمه شیرزاده
تنظیم: مریم فروزان کیا