یکی از آداب زیبایی که در پایان ماه رمضان در روز عید فطر انجام می شود  پرداخت فطریه است...

برای چی فطریه می دهیم؟

در حقیقت فطریه یک نوع زکات و صدقه ای است برای بدن انسان و ضامن صحت و سلامتی و تندرستی فرد پرداخت کننده.

از نگاه دیگر فطریه یکی از اصول اقتصاد اسلامی برای یاری محرومان و کمک به فقیران و برطرف ‌کردن نیازهای مستمندان در جامعه اسلامی است .
ابان بن تغلب گفته است: امام جعفر صادق‌ (علیه السلام) در تبیین جایگاه فطریه فرمود: هر کس روزه اش را با گفتار شایسته یا رفتار شایسته به پایان رساند، خداوند روزه‌اش را قبول می ‌کند.

گفته شد: یا ابن رسول ‌الله! گفتار شایسته چیست؟ فرمود: شهادت به لا اله الا الله و رفتار شایسته جدا کردن فطریه از مال و پرداخت فطریه است‌. (امالی شیخ صدوق ، ص 34 و بحار الانوار ج 96 ، ص 103)
با توجه به این روایت قبولی روزه ماه رمضان بستگی به پرداخت فطریه دارد و بی ‌اعتنایی و کوتاهی در پرداخت فطریه مانع قبولی روزه است.

کار نیک محدود به ماه رمضان نیست

یکی از کارهایی که در ماه مبارک رمضان رونق خوبی می گیرد و به عبارتی بازارش داغ می شود کمک به محرومان و مستمندان می باشد؛ طرح هایی مثل طرح محسنین، جشن رمضان کمک به ایتام و ...

فطریه عید فطر در حقیقت می تواند تلنگری باشد بر اینکه کمک به محرومان و توجه کردن به آنها را فقط منوط به روزهای ماه رمضان ندانیم.

اینکه ما مردم در ماه مبارک رمضان اقبال بیشتری به محافل خیریه داریم می توان گفت هم خوب است و هم بد چرا که بسیاری از ما در ماه رمضان کار خیر می ‌کنیم و در بقیه اوقات سال کار خیر را فراموش می ‌کنیم و ممکن است حتی کلاه سر هم بگذاریم ....

ما در کشورمان آدم ‌های متمول کم نداریم. ثروتمند بودن اشکالی هم ندارد اما اگر این قشر ثروتمند یک ‌در صد یا یک ‌دهم درصد از اموالشان را برای کمک به نیازمندان و مستمندان جامعه اختصاص دهند، به نظرتان انسان بی ‌پولی در کشور باقی می ‌ماند؟
می ‌بینیم که این اتفاق نمی ‌افتد، اسم این کار را زرنگی آن قشر بگذاریم یا بی لیاقتی یا چیز دیگر اما باید باور کنیم که کفن جیب ندارد و همه ما با دست خالی به قبر می ‌رویم.
نکته ای که قابل توجه است این است که این توجه و دقت در این زمینه را نباید تنها مختص به ماه مبارک رمضان بدانیم و باید در همه ی ایام سال به این مهم توجه کنیم.
حواسمان هم باشد در این میان شیطان کار خودش را خوب بلد است؛ «الشَّیْطانُ یَعِدُكُمُ الْفَقْرَ» (بقره، 268)
قرآن می‌ گوید وقتی می‌ خواهی پول بدهید شیطان می‌ آید می‌ گوید: نده پیری داری، كوری داری، دخترت را هنوز عروس نكردی، پسرت هم داماد نكردی، تو هزار تا مشكلات داری .... تو  توی خرج زندگی خودت تو این اقتصاد سخت موندی حالا می خواهی کمک هم بکنی؟ ....

فطریه دادن معنی نداره وقتی توی این روزهای سخت و طولانی روزه گرفتی ... خدا خودش می بخشد ... کمک کردن به دیگران بماند برای دیگران ....

این ها همه در حالی است که خداوند در قرآن از انفاق سخن بسیار گفته است(بقره: 272، 262، 265/ سبأ، 39 / آل عمران: 92)

در جایی قرآن كریم پس از رسیدگی به اقوام و خویشاوندان، به رعایت حال همسایگان سفارش فرموده: «وَ الْجارِ ذِی الْقُرْبی وَ الْجارِ الْجُنُبِ» (نساء / 36) 

همه ی این نکات و توجهات نشان از این دارد که ما آدم ها حق نداریم فقط به خودمان توجه کنیم و از حال دیگران بی خبر باشیم ... 
به عبارتی دیگر اگر همه ی ما با نگاه تیز بینانه به اطراف خود نگاه داشته باشیم و بتوانیم زیر بال و پر بستگان و همسایگان مستمند خود را بگیریم دیگر فقیر و مستحقی در جامعه آن هم به شکلی که امروز وجود دارند وجود نخواهند داشت.

چنانچه آیه قرآن تصریح می‏ فرماید كه در اموال مومنین، حقی برای سائل و برای محروم است و باید مسلمان مقداری از مال را برای محرومین و برای كسانی كه در اثر نیاز چاره ‏ای جز اظهار حاجت ندارند، در نظر بگیرد. (معارج، 24-25)

در قرآن یكی از اوصاف اهل عذاب و كسانی كه به نماز بی ‌اعتنا هستند و زكات را پرداخت نمی ‌كنند این است كه «و یَمْنَعُونَ الْماعُونَ» (ماعون / 7)

کسانی که از کمک کردن به دیگران و باز کردن گره دیگران خودداری می کنند.

بعضی اوقات وقتی حرف از کمک به محرومان به میان می آید و یا درخواستی از گروه متمول می شود برای کمک برای مستمندان، باد در گلو انداخته و می گویند: این وظیفه دولت و نظام است که هوای این ها را داشته باشد، این مالیات ها و... که می گیرند را پس چیکار می کنند؟
ای کاش که ما آدم ها باور داشتیم که کفن ما جیب ندارد و نمی توانیم اموالی که در این دنیا به دست آورده ایم را حتی ذره ای اش را با خودمان ببریم.

حواسمان باشد کار و وظایف افراد و دولت دو چیز مجزا از هم هستند و هیچ کدام حق ندارند وظایف خود را به دیگری موکول کنند.

در قیامت هر كسی نتیجه عمل خود را می بیند «وَ کُلُّهُمْ آتیهِ یَوْمَ الْقِیامَةِ فَرْداً» (مریم/ 95) «لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْری» (انعام / 164) هیچ كس مسئولیت دیگری به عهده‏ اش نیست «وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاّ ما سَعی» (نجم / 39) هر كسی به همان اندازه كه سعی و تلاش نموده، از آن بهره می ‏گیرد. این یك اصل كلی در اسلام است.

کمک کردن به دیگران، مایه رشد و شکوفایی است

«لَنْ تَنالُوا الْبِرّ حَتّی تُنْفِقُوا مِمّا تُحِبُّونَ» (آل‏ عمران / 92) هرگز شما به نیكی نخواهید رسید مگر آنكه از اموالی كه آن را دوست دارید در راه خدا بدهید.

بهترین راه را اسلام قرار داده تا با خودسازی، روحیات فردی تكامل پیدا نموده و یادمان باشد وظایف مالی كه اسلام تعیین كرده، فقط برای این نیست كه امور جامعه سامان بگیرد، بلكه با انجام دادن این وظایف، انسان رشد نموده و تزكیه ‏شود و روح، تكامل پیدا می ‏كند اگرچه مشكلات اجتماعی نیز حل می ‏شود و فقرا به حقوق خود می ‌رسند، اما این در درجه دوم قرار دارد. 

برکات کمک به نیازمندان

کمک به نیازمندان گناه پاک کن است و هیچ چیز به این اندازه باعث از بین رفتن و پاک شدن گناهان نمی شود.
پاک کردن گناه در این دنیا خیلی ارزان است در برزخ گران می شود و در قیامت خیلی گران تراست در آنجا با آتش گناه را پاک می کنند اما در اینجا با دستگیری از یک نیازمند و یا برطرف کردن اندوه یک مستمند و یا با پاک کردن اشک یک یتیم، گناه آدم را پاک می کنند و نادیده می گیرند.

صدقه و صرف کردن مال برای خدا و در راه او قرب به خدا و اولیاء را موجب می شود. (توبه، 103)

امام رضا (علیه السلام) فرمود: هر کس گره از کار یک مومن باز کند خداوند در روز قیامت گره از کار او باز می کند.

نتیجه

کمک به نیازمندان و ایتام، گناه پاک کن، بالابر و گره باز کن است.

اگر نیاز به این اسباب داریم باید سرعت بگیرم و به سمت محرومان برویم نه اینکه روی گردان شویم؛ در کار خیر سبقت بگیریم؛ «فَاسْتَبِقُوا الخَیْرَاتِ» (بقره، 148)

اگر محرومی را دیدیم یا به ما معرفی کردند، نگوییم دیگران هستند « وَسَارِعُواْ إِلَى مَغْفِرَةٍ الله» (آل عمران، 133)

منابع:

بیانات حجت ‌الاسلام و ‌المسلمین جواهری
بیانات حجت الاسلام ماندگاری
بیانات آیت الله مصباح یزدی

مشرق نیوز

 مطالب مرتبط:

بالاترین مرتبه ی نیکویی چیست ؟

انفاق بیش از حد، اسراف است

پول هایمان را چگونه خرج کنیم؟

خوش به حالت اگر اینگونه ای...
صوت مرتبط:

بهره ‌مندی از عنایات الهی در سایه كمك به نیازمندان?

نیاز همگان به دعا و اهمیت كمك به نیازمندان