استفراغ غیر عمدی روزه را باطل نمی کند
اگر شخص روزه دار حالت تهوع پیدا کند و قی نماید روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ استفراغ عمدی روزه را باطل می کند و غیر عمدی مبطل روزه نیست
.سوال: در چه مواردی تنها قضای روزه واجب میشود و پرداخت کفاره لازم نیست؟
مواردی که فقط قضاى روزه بر انسان واجب است و کفاره واجب نمی‌شود، عبارت‌اند از:
1. روزه‌دار در حال روزه، عمداً قِى (استفراغ) کند.
2. اگر انسان در شب ماه رمضان جنب باشد و بخوابد و بیدار شود و دوباره بخوابد و بیدار شود، سپس برای بار سوم بخوابد ولی تا اذان صبح بیدار نشود.[1]
3. اگر عملى که روزه را باطل می‌کند به جا نیاورد، ولى نیّت روزه نکند، یا ریا کند، یا قصد کند کارى که روزه را باطل می‌کند انجام دهد.[2]
4. در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش کند و با حال جنابت یک روز یا چند روز روزه بگیرد.[3]
5. اگر در ماه رمضان بدون این‌که تحقیق کند وقت اذان صبح شده و یا بعد از تحقیق، با این‌که گمان دارد وقت اذان است، کارى که روزه را باطل می‌کند انجام دهد و بعد معلوم شود وقت اذان بوده است.[4]
6. کسى خبر دهد وقت اذان صبح نشده و انسان با اعتماد بر گفته او کارى که روزه را باطل می‌کند انجام دهد، بعد معلوم شود وقت اذان بوده است.
7. کسى خبر دهد وقت اذان صبح شده و انسان به گفته او یقین نکند، یا خیال کند شوخى می‌کند و کارى که روزه را باطل می‌کند انجام دهد، بعد معلوم شود وقت اذان بوده است.
8. به گفته شخصی که عادل باشد افطار کند، بعد معلوم شود مغرب نبوده است.[5]
9. در هواى صاف به واسطه تاریکى یقین کند که مغرب شده و افطار کند بعد معلوم شود مغرب نبوده است،[6] ولى اگر در هواى ابری و مانند آن به گمان این‌که مغرب شده افطار کند، بعد معلوم شود مغرب نبوده، قضا لازم نیست.[7]
10. براى خنک شدن، یا بی‌جهت[8] مضمضه کند؛ یعنى آب در دهان بگرداند و بی‌اختیار فرو رود،[9] ولى اگر فراموش کند که روزه است و آب را فرو دهد، یا براى وضو[10] مضمضه کند و بی‌اختیار فرو رود، قضا بر او واجب نیست.
11. کسى که بدون قصد بیرون آمدن منی با همسر خود ملاعبه کند و بی‌اختیار منى از او خارج شود.
12. کسى که از روی اکراه یا اضطرار یا تقیه[11] افطار کند.[12]
سوال: آیا نیت روزه چه واجب و چه مستحب وقت مشخصی دارد؟
جواب: برای نیت واجب ماه رمضان از اول شب ماه رمضان تا اذان صبح هر وقت نیت روزة فردا بکند اشکالی ندارد. اما وقت نیت روزة مستحبی از اول شب است تا موقعی که به اندازة نیت کردن به مغرب وقت مانده باشد که اگر تا این وقت کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد و نیت روزة مستحبی کند روزة او صحیح است. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 915، م 3-1552)
سوال: چیزهائی که روزه را باطل می کنند کدامند؟
جواب: نه چیز روزه را باطل می کند: 1. خوردن و آشامیدن؛ 2. جماع 3. استمناء؛ 4. دروغ بستن به خدا و پیغمبر و جانشینان پیغمبر _ صلی الله علیه و آله و سلم _ ؛ 5. رساندن غبار غلیظ به حلق؛ 6. فرو بدن تمام سر در آب؛ 7. باقیماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح؛ 8. اماله کردن با چیزهای روان؛ 9. قی کردن. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 925، م 1572)
سوال: اگر شخص روزه دار حالت تهوع پیدا کند و قی نماید روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟
جواب: استفراغ عمدی روزه را باطل می کند و غیر عمدی مبطل روزه نیست. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 957، م 1646)
پی نوشتها:
[1]. آیات عظام خوئى، گلپایگانی، شبیری، تبریزى، سیستانى، صافى، مکارم شیرازی و فاضل لنکرانی: (...اگر برای بار دوّم بخوابد و بیدار نشود، باید روزه‌اش را قضا نماید)؛ آیة الله مکارم شیرازی دام ظله: (بنابر احتیاط واجب...).
[2]. آیات عظام امام خمینی، خامنه‌ای و فاضل: (...یا قصد کند که روزه نباشد...).
[3]. آیة الله مکارم شیرازی دام ظله: (بنا بر احتیاط واجب...)؛ آیت الله شبیری زنجانى: (در ماه رمضان، غسل جنابت را فراموش کند و بعد از گذشتن ماه رمضان متوجه شود).
[4]. آیات عظام اراکى، خوئى، تبریزى و مکارم شیرازی: ( اگر بعد از تحقیق شک کند...باید قضاى روزه آن روز را بجا آورد)؛ آیات عظام فاضل، گلپایگانى و صافى: (...احتیاط واجب آن است که قضاى روزه آن روز را بجا آورد).
[5]. آیات عظام: خوئى، گلپایگانى، فاضل، صافى، تبریزى و نورى: (آن‌که کور و مانند آن به گفته شخصی که عادل باشد افطار کند...)؛ آیت الله فاضل: (و اگر به گفته آدم دروغگو افطار کند کفاره هم واجب میشود).
[6]. آیات عظام: گلپایگانى و صافى: (..و اگر شک داشته باشد که مغرب شده و افطار کند و معلوم شود مغرب نبوده کفاره هم واجب است...).
[7]. آیة الله سیستانى دام ظله: (وجوب قضا در این صورت بنا بر احتیاط است...).
[8]. آیات عظام: گلپایگانى و صافى: (...و اگر بی‌جهت مضمضه کند و فرو رود احتیاط لازم قضا است...).
[9]. آیات عظام: خویى، تبریزى و زنجانى: (.. و هم‌چنین است بنا بر احتیاط واجب اگر مضمضه براى وضوى غیر نماز واجب باشد...).
[10]. آیات عظام: خوئى، تبریزى و زنجانى: (براى وضوى نماز واجب..)؛ آیة الله سیستانى دام ظله: (براى غیر جهت تشنگى مثل مواردى که مضمضه در آن جاها مستحب است مانند وضو مضمضه کند...).
[11]. آیة الله سیستانی دام ظله: (اگر مورد اکراه و تقیه، خوردن یا آشامیدن یا جماع باشد و هم‌چنین در غیر آنها بنا بر احتیاط واجب).
[12]. امام خمینى، توضیح المسائل (محشّى)، ج1، ص 938، م 1688
منابع:
سایت اسلام کوئیست
سایت اندیشه قم
توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1
مطالب مرتبط:
