تغذیه در پرتودرمانی

اصل کلی در بیمارانی که تحت رادیودرمانی و پرتودرمانی قرار می‌گیرند افزایش کالری مواد غذایی می‌باشد.

پرتودرمانی عوارض جانبی متعددی دارد از جمله اینکه فرد ممکن است دریافت ناکافی کالری و پروتئین داشته باشد. این مسئله به خاطر کمبود اشتها، تغییر ذائقه، دردناک شدن فرآیند جویدن، خشک شدن دهان، اسهال، تهوع، استفراغ و ... می‌باشد.
افرادی که تحت درمان سرطان هستند و رادیودرمانی، پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی می‌شوند؛ نیاز به کالری و پروتئین بیشتری دارند. این افزایش نیاز و همچنین عوارض ناشی از آن که منجر به کاهش دریافت می‌شود، باعث کاهش وزن در افراد تحت پرتودرمانی می‌شود. خیلی مهم است که افراد وزن خود را در دوره پرتودرمانی حفظ کنند.
در زیر توصیه‌هایی ارائه شده تا با کمک گرفتن از آن‌ها افراد تحت پرتودرمانی بتواند میزان کالری مصرفی خود را افزایش دهند.

اصول کلی در رژیم افراد تحت پرتودرمانی:
1. وعده‌های پشت سر هم، منظم، ولی کوچک و کم‌حجم مصرف کنید. در هر روز 6-8 مرتبه وعده غذایی شامل وعده اصلی و میان وعده داشته باشید.
2. میزان کالری دریافتی خود را با حفظ حجم وعده غذایی افزایش دهید. یعنی غذاهایی با چگالی انرژی بیشتر مصرف نمایید
3. مصرف غذاها و نوشیدنی‌های کم‌کالری را محدود کنید. این مواد غذایی تنها حجم معده شما را پر می‌کنند و اشتهای شما را به‌اصطلاح کور کرده و نمی‌گذارند تا شما از مواد غذایی پرکالری استفاده نمایید.
4. غذاهای متنوع مصرف کنید. مواد غذایی با رنگ‌های متنوع، بافت‌های مختلف و طعم‌های متفاوت باعث می‌شود حس بهتری داشته باشید. شما به میزان زیادی کالری و پروتئین در طول روز نیاز دارید و باید از تمام گروه‌های غذایی مصرف کنید. یعنی علاوه بر مصرف غذاهای پرکالری از مصرف میوه‌ها و سبزیجات دریغ نورزید.

غذاهای مایع کالری بیشتری را به نسبت غذاهای جامد برایتان به همراه دارند زیرا آسان‌تر جویده می‌شوند، در دهان و گلو نرم‌تر هستند و زمان کمتری را از شما می‌گیرند. درنتیجه سعی کنید بیشتر رژیم غذایی خود را از غذاهای مایع و نرم انتخاب کنید

5. هر جایی که می‌روید مقداری مواد غذایی سالم همراه خود داشته باشید. این مواد می‌تواند انواع میوه‌های تازه، میوه‌های خشک شده، آجیل یا حتی یک عدد ساندویچ کوچک باشد. تا وقتی‌که در ماشین هستید، یا زمانی که منتظر نوبت دکتر هستید و ... از خوردن این غذاها لذت ببرید.
6. اگر عوارض جانبی پرتودرمانی شدید باشد فرد باید مصرف مایعات و غذاهای نرم را برای به دست آوردن کالری کافی افزایش دهد. مایعات کالری بیشتری به نسبت غذاهای جامد تأمین می‌کنند.

اهداف کلی برای حفظ تغذیه مناسب در طول درمان:
1. به‌صورت متناوب غذا میل کنید: باید 3 وعده اصلی و 3-5 میان وعده داشته باشید. نگذارید برای مدت بیشتر از 2-3 ساعت بدون غذا بمانید.

2. غذاهایی با چگالی انرژی بالا مصرف کنید: هدف اصلی شما افزایش کالری مصرفی است و ممکن است در این مسیر کیفیت رژیم غذایی شما کاهش یابد. اما به خاطر داشته باشید که این مسئله موقتی است.

3. بر مایعات و غذاهای نرم متمرکز شوید: غذاهای مایع کالری بیشتری را به نسبت غذاهای جامد برایتان به همراه دارند زیرا آسان‌تر جویده می‌شوند، در دهان و گلو نرم‌تر هستند و زمان کمتری را از شما می‌گیرند. درنتیجه سعی کنید بیشتر رژیم غذایی خود را از غذاهای مایع و نرم انتخاب کنید.

مواد غذایی پرکالری
این مواد غذایی به شما کمک می‌کنند تا دریافت کالری را از رژیم غذایی خود افزایش دهید: شیر پرچرب، ماست پرچرب، پنیر خامه‌ای، مایونز، روغن، مارگارین، کره، کره بادام‌زمینی، کره پسته، کره کاکائو، عسل، شکر، سس کارامل، کاکائو، آبمیوه طبیعی، تخم‌مرغ آب پز و ....

ایده‌هایی برای افزایش کالری مصرفی:
1. مصرف میوه‌ها به همراه پنیر خامه‌ای، خامه، ماست پرچرب، بستنی و ...
2. مصرف تخم‌مرغ آب پز با پنیر خامه‌ای یا کره یا سس مایونز یا ...
3. اضافه کردن لوبیاچیتی پخته شده، جوانه گندم، تخم‌مرغ و ... به سالاد کاهو
4. تهیه خاگینه با تخم‌مرغ، شیر پرچرب، شکر قهوه‌ای و کره
5. اضافه کردن یک قاشق غذاخوری شیر خشک به شیر پرچرب
6. اضافه کردن پودر کاکائو، شکر یا عسل به شیر پرچرب
7. مصرف شیر به‌صورت: شیر پسته، شیرموز، شیر نارگیل، شیر هویج، شیر خرما و ....
8. مصرف پوره سیب‌زمینی با کره، شیر پرچرب، خامه و....
9. مصرف موز به همراه کره بادام‌زمینی
10. تهیه هات‌چاکلت با شیر پرچرب
11. مصرف ساندویچ تن ماهی به همراه مایونز یا پنیر خامه‌ای
12. تهیه کیک شکلاتی با خامه فراوان
13. تهیه سوپ با سس سفید غلیظ (کره، آرد، شیر پرچرب)
14. اضافه کردن کمی کره یا روغن‌زیتون به تمام غذاها