نکاتی در مورد آداب عیادت از بیمار !!

در اسلام به عیادت بیمار خیلی سفارش شده است . بعضی ها وقتی در بستر بیماری می افتند فراموش می شوند. گاهی افرادی چند سال بیمار می شوند و فراموش می شوند مخصوصاً افرادی که در جامعه نقش فعال یا حضور فعال در جامعه داشته اند .

انسان در ارتباط با جامعه است و با افراد رفت و آمد دارد ولی وقتی انسان بیمار می شود ممکن است جز خانواده ی خودش فرد دیگری را نبیند .

از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است که حضرت فرمودند: «از حقوق هر مسلمان بر مسلمان دیگر این است که هرگاه با او دیدار کند، بر او سلام کند و هرگاه مریض شود از او عیادت نماید و هرگاه از دنیا رفت، در تشییع جنازه اش شرکت کند.» (كلینى، ابو جعفر محمد بن یعقوب؛ الكافی، ج 2، ص 171)

پیامبر صلی الله و علیه وآله وقتی نماز صبحشان تمام می شد به سوی مردم می آمدند و سوال می کردند که کسی بیمار نیست که ما به عیادت او برویم. (این یکی از برنامه های روزانه پیامبر بوده است و پیامبر به اینکار اهتمام می ورزیدند . (ابن اشعث، محمد بن محمد؛ الجعفریات (الأشعثیات)، مكتبة النینوى الحدیثة، ص 159)

ایشان باهمه ی گرفتاری هایی که داشتند به عیادت بیماران می رفتند؛ زیرا این کار در ردیف کارهای مهمی زندگی شان بود.)

حضرت علی (علیه السلام) پنج مسیر را پیاده و پا برهنه می رفتند : وقتی به نماز عید فطر می رفتند، وقتی به نماز عید قربان می رفتند، وقتی به نماز جمعه می رفتند، وقتی به عیادت بیمار می رفتند و وقتی تشییع جنازه ای می رفتند . ایشان می فرمودند اینها مسیرهای الهی است و من می خواهم این مسیرها را پا برهنه به سمت خدا بروم. (به نقل از سخنان حجت الاسلام والمسلمین حسینی قمی در برنامه سمت خدا)

حضرت در تعبیری دیگری می فرمایند : از بهترین کارهای خیر ، عیادت بیمار است. (ابن اشعث، محمد بن محمد؛ الجعفریات (الأشعثیات)، ص 240)

همیشه ما فکر می کنیم بهترین کارها، کارهایی مثل نماز مستحبی و روزه و قرائت قرآن و ذکر گفتن زبانی چون صلوات و... است؛ منکر این ها  نمی شویم اما کارهای دیگری هم هستند که از کارهای نیک و خوب باشند، به آن ها هم توجه کنیم و اسلام و مسلمان بودن را در نماز و روزه ی صرف ندانیم.

یکی از بهترین کارها عیادت بیمار است . حضرت موسی علیه السلام از خدا سوال کرد که کدام بندگان پیش تو محبوب تر هستند ؟ خطاب شد سه گروه : کسانی که عیادت بیمار می روند ، کسانی که به مصیبت زده تسلیت می گویند و کسانی که به تشییع جنازه می روند. ( به نقل از سخنان حجت الاسلام والمسلمین حسینی قمی در برنامه سمت خدا)

خداى تعالی در روز قیامت مى‏ فرماید: اى پسر آدم! من بیمار شدم اما عیادتم نكردى؟ عرض مى‏ كند: پروردگارا چگونه تو را عیادت كنم حال آن‏كه تو پروردگار جهانیانى؟ مى‏ فرماید: مگر ندانستى كه فلان بنده ‏ام بیمار شد و عیادتش نكردى، مگر نمى‏ دانستى كه اگر به عیادتش روى، مرا نزد او مى ‏یابى؟ (نهج الفصاحه، ص311 ، ح775)

بنابراین سعی کنیم عیادت از بیمار را در برنامه ی خود قرار دهیم. در این رابطه در متون دینی ما چند ادب در ارتباط با آداب عیادت بیمار آمده است:

ادب اول این است که پیامبر صلی الله و علیه وآله سه روز صبر می کردند و بعد اگر اصحابشان را نمی دیدند از آنها سراغ می گرفتند .

اگر آن فرد مسافرت بود پیامبر صلی الله و علیه و آله برای او دعا می کردند و اگر آن فرد بیمار بود، ایشان به عیادتش می رفتند.

پس عیادت بیمار پس از گذشت سه روز است . قبل از سه روز ممکن است که بیماری های ساده ای باشد و تمام بشود.

ادب دوم این است که پیامبر صلی الله و علیه وآله فرمود : به عیادت کسی برو که به عیادت تو نیامده است زیرا تو به خاطر خدا قدم بر می داری.

روایت داریم: به کسی هدیه بده که به تو هدیه نمی دهد، ولی ما  چه می گوییم؟

می گوییم باید به کسی هدیه بدهیم که قبلا به ما هدیه داده است و حواسش به ما بوده است. ( به نقل از سخنان حجت الاسلام والمسلمین حسینی قمی در برنامه سمت خدا)

ادب سوم این است که هنگام رفتن پیش بیمار هدیه ای برای او ببریم . پیامبر صلی الله و علیه وآله عده ای را دیدند که به عیادت بیمار می رفتند . به آنها فرمودند که من هم با شما می آیم، آیا شما هدیه یا میوه ای برای او تهیه کرده اید ؟

آنها گفتند : نه. پیامبر گفت صبر کنید تا هدیه ای برای او فراهم کنیم . زیرا همین هدیه کوچک او را خوشحال می کند. (کافی، ج 3، ص 118، ح 3)

ادب چهارم این است که عیادت بیمار کوتاه باشد.

چنانچه پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: «خیر العیادة اخفها; بهترین عبادت کوتاه ترین آن است.»

آن حضرت فرمودند : پاداش عیادتی بیشتر است که کوتاه تر باشد مگر اینکه خود بیمار بخواهد شما مدت بیشتری در آنجا بمانید. (کنزالعمال، المتقی الهندی، ج 9، ص 94، ح 25139، و همان، ج 9، ص 97، حدیث 25149)

ادب پنجم این است که پیامبر صلی الله و علیه وآله فرمود : وقتی بیمار را می بینید حمد خدا را بگویید. اما یک جوری باشد که به گوش بیمار نرسد . یعنی یک جوری نگوییم الحمدلله که طرف فکر کند که یعنی یک اشکالی در کار شما بوده است که گرفتار بیماری شده ای .
فردی خدمت امام موسی کاظم (علیه السلام) آمد و گفت که همه ی اهل و عیال من بیمار هستند. من چکار کنم ؟ امام فرمود: با صدقه بیماران خودت را درمان کن . دعا همراه با صدقه به اجابت می رسد . نفع چیزی برای بیمار بالاتر از صدقه نیست .

امام صادق (علیه السلام) فرمود : بیمار خودش به نیازمند کمک کند و به آن نیازمند بگوید که تو برای سلامتی من دعا کن . این خیلی موثر است. ( به نقل از سخنان حجت الاسلام والمسلمین حسینی قمی در برنامه سمت خدا)

فرآوری: زهرا اجلال

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

حوزه

سخنان حجت الاسلام والمسلمین حسینی قمی در برنامه سمت خدا

مطالب مرتبط :

قرض الحسنه و تفاوت آن با صدقه

صدقه اما بدون پول