مزاحمت‌ های بی‌ پایان پیامک‌ ها

آنچه می‌خوانید بخش بسیار کوچکی از پیامک‌هایی است که تقریبا تمام ما فارغ از اینکه مشترک کدام یک از دو اپراتور اول کشور باشیم بارها و بارها نمونه آن را دریافت کرده‌ایم:
« می‌خوای جای کدوم شخصیت باشی؟۱-فامیل دور،۲- ببعی . ارسال گزینه به ...»، «حال تو رو من می‌دونم بذار بگم تا شب چه اتفاقی برات می‌افته! ارسال ... به ...، هر پیام ۷۵ تومان» ، «برای اینکه بتونی در زندگی بی‌نظیر باشی ! ارسال ... به ...،هر پیام ۱۵۰۰ تومان» و...
در این میان نیز انواع و اقسام سوالات عجیب و پیشنهادات دور از ذهن نیز مطرح می‌شود، جملاتی که هر یک از آنها به نوعی جای تعجب دارد و در موارد متعدد سوالاتی بسیار بی ‌پایه و اساس یا ساده و بدیهی را طرح می‌کند تا به هر شکل ممکن مخاطب را به پاسخگویی تحریک کنند:

«بهترین دوران مدرسه کدام بود؟۱- دبستان،۲-راهنمایی،۳-دبیرستان. شرکت در قرعه کشی آپارتمان در کیش و کارت‌های هدیه با ارسال گزینه موردنظر به ...»، «۲۰ هزار شارژ هزاری برای کسایی که زود جواب بدن! شارژتو از کجا می‌خری؟۱-دکه روزنامه فروشی،۲-اینترنتی،جواب رو بفرست به ... . برو تو قرعه کشی خودرو ام ‌وی ‌ام ۱۱۰،گوشی، جوایزه نقدی و ده‌ها میلیون شارژ» و...
حال فارغ از اینکه به جوایز وعده داده شده در این پیامک ‌ها تا چه اندازه جامه عمل پوشانده می‌شود، بحث دیگر آن است که آیا برای شرکت‌های ارسال کننده پیامک انبوه چنین حقی وجود دارد که به بهانه کسب سود هر نوع پیامی را ارسال کنند؟
چه کسی مسئول است؟

شهریورماه سال گذشته، کمیسیون عالی ارتقای محتوای مرکز ملی فضای مجازی اینگونه خبر داد که آئین‌نامه ساماندهی پیامک‌ های انبوه تبلیغاتی و پیامک ‌های خدمات ارزش افزوده را پس از برگزاری جلسات کارشناسی فشرده تصویب کرده است.
مرکز ملی فضای مجازی در عین حال اعلام کرد که در این آئین‌ نامه چگونگی نظارت بر ارسال پیامک ‌های انبوه تبلیغاتی و پیامک ‌های خدمات ارزش افزوده و ضوابط فعالیت اپراتورها و زیر مجموعه ‌های آن اعم از فراهم کننده و تجمیع کننده محتوا تعیین شده است.

همچنین کمیسیون عالی ارتقای محتوای مرکز ملی فضای مجازی شرایط ارائه دهندگان خدمات پیامک ارزش افزوده و پیامک‌ های انبوه تبلیغاتی را در این آئین ‌نامه تشریح کرده و از ارسال و ابلاغ آن برای نهاد ها و سازمان‌ های مرتبط خبر داد.
در آن مقطع اینگونه اعلام شد که این آئین ‌نامه براساس مشکلات مطرح شده در ارسال و دریافت این پیامک ‌ها اعم از محتوای آنها، نامشخص بودن مرجع ارسال و نقش اپراتور ها در ارسال و دریافت پیامک ‌ها، به تصویب رسیده و بر اساس آن، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف شده است تا کارگروهی برای نظارت بر ارسال و تبادل پیامک‌ های انبوه تبلیغاتی و پیامک ‌های ارزش افزوده با حضور نمایندگانی از مرکز ملی فضای مجازی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیروی انتظامی، وزارت اطلاعات، سازمان تبلیغات اسلامی، دادستان کل کشور، ستاد کل نیروهای مسلح، شورای عالی انقلاب فرهنگی و کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی تشکیل دهد.
اما بحث ساماندهی و نظارت بر این پیام‌ها به این نقطه ختم نشد و بهمن ماه سال ۱۳۹۳ نیز این بحث در جلسه شورای عالی فضای مجازی با حضور رئیس جمهور و روسای دو قوه دیگر مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت آئین ‌نامه ساماندهی و نظارت بر خدمات پیامکی شبکه ‌های ارتباطی در جلسه شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسید تا بدین ترتیب سیاست ‌های خاص در این زمینه اعمال شده و نهادی خاص نیز مسئول نظارت بر محتوای این پیامک ‌ها باشد.
این اتفاق در شرایطی رخ می‌داد که از سال ۱۳۹۲ نیز مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال با هدف رسیدگی به شکایات مردم در این زمینه، سامانه‌ای راه‌اندازی کرد تا بدین ترتیب راهکاری برای برخورد با این موارد ایجاد شود.
سامانه‌ای که طبق آخرین آمارها، مشترکان موبایل تنها در بازه زمانی شش ماهه دوم سال ۱۳۹۲ بالغ بر ۱۴ هزار مورد شکایت از پیامک‌های انبوه و تبلیغاتی را در آن به ثبت رساندند.
در نهایت با اختصاص جلسات شورای عالی فضای مجازی به این موضوع، بسیاری دیگر از مسئولانی که عضو این شورا هستند به تصمیم‌گیری در این زمینه پرداختند.
با این حال همچنان مشکلات موجود در این بخش به قوت باقی است و هنوز دریافت این نوع پیام‌ ها در شرایطی استمرار دارد که جدا از بحث ‌های فرهنگی ممکن است مسائل امنیتی اطلاعات مشترک در فضای مجازی را هم با تهدید مواجه کند و بر همین اساس به طور دائم اپراتور های مختلف به ارائه هشدارهایی در این زمینه می‌پردازند.

اکنون طبق سیاست‌های ساماندهی خدمات پیامکی ارزش افزوده و انبوه در شبکه ‌های ارتباطی مصوب شده که هرگونه محتوا در خدمات پیامکی انبوه و ارزش افزوده پیامکی باید با رعایت قوانین و مقررات کشور و عدم مغایرت با ارزش‌های ایرانی – اسلامی باشد؛ همچنین مقرر شده است به منظور پایش و نظارت محتوا، کارگروهی با مسئولیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و عضویت نمایندگان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت کشور، دادگستری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان تبلیغات اسلامی، نیروی انتظامی، نماینده دادستانی و مرکز ملی فضای مجازی، تشکیل شده و گزارش عملکرد آن هر شش ماه به دبیرخانه شورای عالی فضای مجازی ارائه شود.

براساس سیاست‌های مد نظر در این مصوبه، پیامک‌های انبوه با محتوای اطلاع رسانی و تبلیغاتی به دلیل حجم زیاد پس از ارسال تحت نظارت وزارت ارشاد قرار خواهند گرفت اما پیامک‌های ارزش افزوده پیش از ارسال باید تحت نظارت وزارت ارشاد قرار گیرد و پس از دریافت مجوز، امکان استفاده از آن برای مشترکان ممکن خواهد بود؛ همچنین طبق سیاست‌های این مصوبه، شرکت‌ های ارائه دهنده خدمات پیامکی باید براساس موازین نظام جمهوری اسلامی و پس از تائید وزارت ارشاد نسبت به ارسال پیامک اقدام کنند.
در غیر اینصورت برای این شرکت‌ها و حتی اپراتورهای تلفن همراه که بستر ارائه این سرویس را آماده کرده‌اند جرائمی در نظر گرفته شده است.
برای دریافت مجوز ارسال پیامک ارزش افزوده، اپراتورهای ارائه دهنده خدمات پیامکی قبل از ارسال پیامک، ملزم به ارائه بسته پیامکی به وزارت ارشاد هستند که این پیامک پس از ثبت و بررسی در سیستم آنلاین وزارت ارشاد، اجازه انتشار خواهد یافت.
طبق مصوبه مذکور اینگونه عنوان شده که محتوای پیامک‌های ارزش افزوده و انبوه چنانچه مغایر با موازین و مقررات مدنظر در مصوبه شورای عالی فضای مجازی باشند تخلف محسوب شده و اپراتورهای ارسال کننده، ارائه دهندگان این خدمات و حتی شرکت و یا سازمانی که این محتوا را ایجاد کرده است مشمول جریمه خواهد شد.
در نهایت بر اساس آنچه تاکنون رسانه‌ای شده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای این آئین ‌نامه اجرایی تا کنون تنها مقدمات کار را فراهم کرده و پیش بینی کرده که در سال جاری اجرای این آئین‌ نامه رنگ عملیاتی به خود گیرد و ساماندهی فضای پیامک ‌های انبوه و ارزش افزوده در کشور انجام شود.
با گذشت دو سال از این صحبت‌ها شاید هر یک از مشترکان تلفن همراه حداقل یک بار در هفته پیامکی با مضمون شرکت در قرعه کشی و مسابقه دریافت کند.
البته آنچه بدان اشاره شد در قالب مصوبه‌ای که در آن سال‌ ها در وزارت ارشاد تدوین شده بود مورد تاکید قرار می‌گرفت و در همان دوره نیز این مقام مسئول متذکر شده بود که در صورت تصویب نهایی این آئین‌ نامه، برخورد با این موارد ضمانت اجرایی پیدا خواهد کرد.